Làm “xiếc” với kỳ hạn tiền gửi

Về cơ bản, sản phẩm huy động tiềngửi của các TCTD được phân làm hai loại: loại có kỳ hạn và loại không kỳ hạn.Thế nhưng, vài năm trở lại đây, khi mà người dân năng động hơn rất nhiều trongviệc sử dụng đồng tiền của mình thì các TCTD cũng phải có chính sách, sản phẩmlinh hoạt hơn để có thể thu hút người gửi tiền. Sự linh hoạt đó, trong bối cảnhphải cạnh tranh gay gắt, đã khiến các hình thức huy động vốn của TCTD trở nên“thiên biến vạn hóa”.

Thay vì có hai loại hình cơ bảntrên, hiện hầu hết các TCTD đều có thêm sản phẩm, tạm gọi là “linh hoạt”. Vềhình thức, sản phẩm này có tên gọi là tiền gửi có kỳ hạn, song thực chất nó làloại vốn huy động ngắn, dài hay không hạn thì... còn tùy.

Có thể kểra đây tên sản phẩm loại này của vài NHTM: Tiền gửi tiết kiệm có kỳ hạn rút gốclinh hoạt (VPbank, VietABank); Tiết kiệm linh hoạt (OCB, Eximbank); Tiết kiệmchọn kỳ lĩnh lãi, Tiền gửi lãi suất theo thời gian thực gửi (Eximbank); Tiếtkiệm “Kỳ hạn duy nhất” của Maritime Bank...

Tuy đượcNHTM gọi là sản phẩm tiết kiệm “có kỳ hạn”, nhưng các sản phẩm trên đều có đặcđiểm chung là người gửi tiền có thể nhanh chóng và dễ dàng rút tiền bất cứ lúcnào (trừ khi số tiền rút ra lên đến tiền tỷ thì phải báo trước với ngân hàng mộtngày). Về kỳ hạn, các sản phẩm này có kỳ hạn từ 1 tháng đến 36 tháng.

Tuy linhhoạt về kỳ hạn nhưng lãi suất của loại sản phẩm này không hề thấp so với sảnphẩm tiền gửi tiết kiệm có kỳ hạn thông thường khác. Hiện mức lãi suất cho sảnphẩm huy động vốn “linh hoạt” áp dụng cho khách hàng duy trì được số dư tiền gửimột tháng khoảng từ 10,9%/năm đến 11,30%/năm; nếu đến 12 tháng, lãi suất có thểlên đến 11,65%/năm, tùy chính sách của từng ngân hàng.

Trường hợpthời gian gửi dưới một tháng, khách hàng vẫn được hưởng lãi suất khoảng 3%/năm.Cụ thể, với sản phẩm nghe có vẻ rất “có kỳ hạn”: Tiết kiệm “Kỳ hạn duy nhất”Maritime Bank thì lãi suất áp dụng cho thời gian gửi đến 2 tháng là 11,30%/năm.

Trong khiđó, cũng ở ngân hàng này, lãi suất áp dụng cho sản phẩm chứng chỉ tiền gửi (chỉthanh toán cả gốc và lãi một lần duy nhất khi đến hạn) cùng kỳ hạn này cũng chỉở mức 11,50%/năm. Như vậy, để được quyền rút tiền bất cứ lúc nào, khách hàng chỉphải chấp nhận mức chênh lệch không nhiều. Khoản lợi nhuận phải “hy sinh“ đó làquá rẻ nếu khách hàng có thể chuyển vốn sang kinh doanh để chớp cơ hội kiếm tiềnở vàng, chứng khoán, bất động sản...

Mặt khác,chính sự linh hoạt thái quá của sản phẩm này đã làm tăng thêm tâm lý kỳ vọng lãisuất sẽ tăng trong tương lai của khách hàng. Và hệ quả tất yếu, cho dù người cótiền không có ý định “đánh quả” ở các thị trường trên thì cũng ngại gửi tiếtkiệm kỳ hạn dài. Điều này khiến cơ cấu kỳ hạn huy động vốn của ngân hàng khôngchỉ biến thiên liên tục, mà còn mất cân đối trầm trọng giữa kỳ hạn ngắn và kỳhạn dài.

Một tiến sĩkinh tế đang công tác trong ngành ngân hàng còn cho rằng, về phương diện hạchtoán kế toán, các TCTD đang làm “xảo thuật” đối với loại sản phẩm linh hoạt trên.Sản phẩm “linh hoạt” này phải được phân loại vào không kỳ hạn.

Vì nghĩa vụthanh toán của các TCTD là bất kỳ lúc nào. Và chính sự không ổn định này đã làmcho giá thành bình quân trong huy động vốn của TCTD bị đẩy lên cao. Và đây cũnglà một trong những nguyên nhân khiến thanh khoản của một số NHTM luôn trong tìnhtrạng “nóng”. Mặt khác, sự linh hoạt về kỳ hạn của nguồn vốn này khiến chỉ tiêutrên báo cáo tài chính của TCTD “vô tình” trở thành chỉ tiêu giả.

TIN LIÊN QUAN