Tiến hành phá sản nếu lỗ kéo dài

Chúng tôi vừa có cuộc trao đổivới ông Hà Văn Hiền, Ủy viên Thường vụ QH, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của QH, vềvấn đề này.

Ông Hiền cho biết, hiện nay cònmột số lượng không nhỏ tập đoàn, TCty có hiệu quả sản xuất kinh doanh thấp chưaphát huy tốt vai trò chủ lực trong nền kinh tế và kết quả hoạt động của nhiềutập đoàn, TCty hoàn toàn chưa tương xứng với lợi thế cũng như sự đầu tư của Nhànước.

Thưa ông, nhiều TCty nhà nước xảyra tình trạng lỗ kéo dài như Tổng Cty Xây dựng Công trình Giao thông 4 lỗ nhiềunăm liền, lên đến hàng trăm tỷ đồng, TCty Xây dựng Đường thủy cũng lỗ đến gầnngàn tỷ đồng... Tuy nhiên việc thua lỗ này lại không được xem xét thấu đáo đểđưa ra những quyết sách kịp thời?

Đúng là có chuyện nhiều TCty làmăn thua lỗ rất dài, nợ đọng nhiều nhưng lại chưa được xử lý. Mới đây QH yêu cầuChính phủ xử lý dứt điểm các doanh nghiệp này thậm chí có thể tiến hành phá sảncác doanh nghiệp đó. 

Không chỉ làm ăn thua lỗ, nhiềutập đoàn, TCty còn đầu tư dàn trải, đầu tư vào nhiều lĩnh vực không phải là thếmạnh của mình. Ví như Tập đoàn Vinashin- một doanh nghiệp chuyên đóng tàu, lạiđầu tư vào tài chính, cổ phiếu, bất động sản, du lịch?

Vì lẽ đó, QH cũng yêu cầu Chínhphủ tới đây phải có quy định rõ. Đồng ý, tập đoàn kinh tế là phải đầu tư đangành nhưng, trước hết, phải tập trung cho những ngành nghề kinh doanh chính củamình.

Chính phủ cũng phải đề ra cácđiều kiện về năng lực, về vốn để một tập đoàn, TCty được đầu tư sang lĩnh vựckhác và mức độ được đầu tư ra ngoài là bao nhiêu.  Nhưng trước tiên anh phảithực hiện tốt lĩnh vực kinh doanh chính của anh.

Có thiếu sót cơ chế

Nhiều TCty nhà nước làm ăn thua lỗ kéo dài vàđiều đó gắn với trách nhiệm của người đứng đầudoanh nghiệp đó. Tuy nhiên chúng ta lại chưa xemxét trách nhiệm cá nhân?

Qua cuộc giám sát, chúng tôi cókiến nghị xác định rõ trách nhiệm của tập thể và cá nhân tại những đơn vị làm ănthua lỗ để, trên cơ sở đó, chúng ta có hướng xử lý đúng pháp luật.

QH cũng yêu cầu Chính phủ cần xâydựng một hệ thống tiêu chí, tiêu chuẩn khi bố trí nhân sự trong các tập đoàn,TCty mà theo đó phải định rõ về quyền hạn, trách nhiệm, lợi ích của tập thể, cánhân lãnh đạo một tập đoàn kinh tế, một TCty để có cơ chế thưởng khi có thànhtích và nếu có sai sót thì cũng xử lý công khai, công bằng.

Có DN nhà nước thua lỗ nặng nhưngngười đứng đầu doanh nghiệp (TCty, tập đoàn) vẫn hưởng mức lương cao ngấtngưởng. Ví như tại Jetstar mà TCty Đầu tư Kinh doanh Vốn Nhà nước (SCIC) nắm cổphần chi phối. Phải chăng chúng ta đang có lỗ hổng trong quản lý.

Tôi nghĩ rằng chuyện doanh nghiệplàm ăn hiệu quả kém và lãnh đạo hưởng lương cao có thiếu sót về cơ chế, chínhsách. 

Không phù hợp sẽ phải thay đổi

Hiệncó vị thứ trưởng bộ Công Thương giữ chức Chủ tịch Tập đoàn Than -Khoáng sản, Bộtrưởng Bộ Tài chính giữ chức Chủ tịch HĐQT TCty SCIC. Liệu đây có được coi làcách làm vừa đá bóng vừa thổi còi?

Thật ra, gốc gác vấn đề nằm ởchỗ, những đồng chí này là đại diện phần vốn của Nhà nước tại các doanh nghiệp.Đây là điều cần thiết. Nhưng sau một thời gian thực hiện việc này, phải có đánhgiá, tổng kết xem hiệu quả như thế nào, mô hình đó có phù hợp không. Nếu khôngphù hợp sẽ phải thay đổi.

Như vậy có được cho là chồng chéovà giảm khả năng tự chủ của DN, dẫn đến hiệu quả thấp?

Đúng là chưa rạch ròi giữa vaitrò quyền chủ sở hữu với việc chỉ đạo điều sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp,dẫn đến tình trạng hoặc là buông lỏng hoặc là can thiệp sâu vào hoạt động kinhdoanh của doanh nghiệp. Vậy nên chúng tôi kiến nghị Chính phủ cần làm rõ việctách chức năng chủ sở hữu với quyền chủ động kinh doanh của doanh nghiệp.

Nhiều tập đoàn, TCty làm ăn kémhiệu quả, thua lỗ, đầu tư dàn trải nhưng, về phía cơ quan quản lý nhà nước,dường như không ai chịu trách nhiệm?

Đúng là hiện nay đầu mối chịutrách nhiệm về quyền chủ sở hữu (theo dõi tổng hợp tình hình sử dụng vốn, tàisản) chưa rõ ràng. Rất nhiều ngành chịu trách nhiệm nhưng không anh nào chịuchính cả. Nên yêu cầu đặt ra là cần phải tập trung vào một đầu mối chính chịutrách nhiệm.

Theo Phùng Sưởng