Tránh hoạ vô sinh ngay từ nhỏ

Ai đã từng làm cha, làm mẹ mớihiểu hết hạnh phúc lớn lao khi con mình ra đời khoẻ mạnh, lành lặn. Thế nhưngkhông phải ai cũng dễ dàng đón nhận được niềm vui này, bởi luôn có một tỷ lệkhông nhỏ trẻ khi chào đời đã mắc vài bệnh lý bẩm sinh.

Dị tật bẩm sinh chiếmkhoảng 1/10.000 trẻ sinh ra, thay đổi tuỳ quốc gia, chủng tộc. Những khiếmkhuyết này biến đổi từ đơn giản cho đến những dị tật phức tạp.

Trong phạm vi bài viết này, chỉxin giới thiệu một số dị tật bẩm sinh thường gặp ở trẻ, không quá phức tạp, cóthể điều trị dễ dàng tại các bệnh viện có khoa ngoại nhi. Đó là các bệnh lý vùngbẹn hay còn gọi bệnh lý của ống phúc tinh mạc. Các bệnh lý này nếu không điềutrị sớm và đúng sẽ để lại một vài biến chứng có thể ảnh hưởng đến sức khoẻ, thẩmmỹ, khả năng sinh sản và sinh hoạt sau này của trẻ.

Ảnh minh họa

Bệnh bẩm sinh thường gặp nhất

Bệnh lý ống bẹn biểu hiện bênngoài bằng ba dạng: thoát vị bẹn, nước màng tinh hoàn và kén thừng tinh. Đây làmột trong các bệnh lý bẩm sinh thường gặp nhất trong nhi khoa, chiếm khoảng 1 –5% trẻ sinh ra, xảy ra ở cả trẻ trai và trẻ gái. Tuy vậy, tỷ lệ thoát vị bẹn gặpở trẻ trai nhiều hơn trẻ gái từ 8 – 10 lần.

Về nguyên nhân, thoát vị bẹn cóthể gọi là một bệnh lý bẩm sinh hơn là một dị tật. Bệnh lý này do sự tồn tại củamột ống phúc tinh mạc gây nên, có thể diễn giải như sau: khi còn là bào thai,tinh hoàn của trẻ nằm trong ổ bụng, đến khoảng tháng thứ bảy, tám của thai kỳ,tinh hoàn sẽ di chuyển dần xuống bìu, kéo theo nếp phúc tinh mạc, tạo nên mộtđường thông thương giữa ổ bụng và bìu, gọi là ống phúc tinh mạc. Sau sinh, ốngphúc tinh mạc này sẽ bị xơ hoá và bít lại. Trong 1 – 5% các trường hợp, ống nàykhông bít đi, hình thành một đường thông từ ổ bụng xuống bìu gây nên bệnh lý tồntại ống phúc tinh mạc.

Nếu như đường thông nhỏ, chỉ cónước trong ổ bụng đi xuống tinh hoàn, sẽ gọi là nước màng tinh hoàn, trong dângian thường gọi là bìu nước. Nếu đường thông to, dẫn đến ruột từ trong bụng saxuống bìu sẽ gây nên thoát vị bẹn hay trong dân gian thường gọi là sa ruột. Cuốicùng, nếu đường thông nhỏ chỉ có nước xuống và bít lại ở hai đầu hình thành nênmột kén nước ở vùng bẹn, gọi là kén thừng tinh.

Làm thế nào để phát hiện sớm?

Các bậc phụ huynh có thể dễ dàngphát hiện nhờ vào một số dấu hiệu: ở trẻ vừa mới sinh ra, thấy vùng bìu hay vùngbẹn sưng to, sờ vào nghe tiếng óc ách của ruột, đó là thoát vị bẹn; hoặc trongtrường hợp nước màng tinh hoàn, sẽ thấy bìu trẻ trai có thể căng bóng, mọng nướclên. Còn như sờ thấy ở vùng bẹn một kén nước nhỏ như trái nho, căng bóng nước,không đau thì đó là kén thừng tinh ở trẻ trai...; nếu như lỗ thoát vị nhỏ, khitrẻ ngủ ta thấy hai bìu bình thường nhưng khi trẻ khóc hay chạy nhảy vùng bìu sẽto ra.

Không trị kịp thời dễ bị biếnchứng

Phương pháp điều trị chủ yếu làphẫu thuật, tuy nhiên thời điểm phẫu thuật thay đổi theo từng bệnh lý. Đối vớithoát vị bẹn, phẫu thuật sớm nhất khi phát hiện ra, để có thể đề phòng thoát vịbẹn nghẹt. Trường hợp nước màng tinh hoàn hay kén thừng tinh, có khả năng tựkhỏi sau sáu tháng đến một năm, do vậy chỉ xem là bệnh lý phải phẫu thuật khitrẻ trên một tuổi. Đặc biệt đối với thoát vị bẹn, nếu không điều trị kịp thời cóthể dẫn đến biến chứng thoát vị bẹn nghẹt.

Trong trường hợp này, ruột saxuống bìu nhưng bị nghẹt không đẩy lên được, dẫn đến hội chứng tắc ruột, biểuhiện bằng các triệu chứng ói mửa, bụng chướng. Nếu không điều trị ngay sẽ dẫnđến hoại tử ruột, viêm phúc mạc rất nguy hiểm.

Riêng với bệnh lý ống phúc tinhmạc, nguyên tắc điều trị là đóng lại ống này, tức làm bít đi sự thông thươnggiữa khoang bụng bên trên và bìu bên dưới. Chỉ cần một đường rạch da nhỏ 2cm ởvùng bẹn, để lại một sẹo nhỏ nơi nếp gấp bụng thấp, gần như không thấy. Cuộcphẫu thuật này không hề ảnh hưởng đến việc sinh con của bé trong tương lai vềsau.

Theo TS.BS Trương QuangĐịnh
SGTT

TIN LIÊN QUAN