Tiên Lãng và cơ hội đổi mới quản lý công chức

Vụ TiênLãng cho thấy bộ máy quản lý rất đông nhưng kém hiệu quả, một bộ phậncông chức tha hóa đang lũng đoạn chính sách và luật pháp.

TIN LIÊN QUAN

Lãnh đạo TP Hải Phòng và một số bộ, ban ngành tại cuộc họp do Thủ tướng chủ trì chiều 10/2 về vụ cưỡng chế đất ở Tiên Lãng. Ảnh: Chinhphu.vn

 Xử lý nghiêm các vi phạmnhiều mặt của chính quyền địa phương qua vụ Tiên Lãng là đòi hỏi cấpthiết có ý nghĩa chính trị để bước đầu lấy lại niềm tin của người dân.Kết luận của Thủ tướng về vụ việc Tiên Lãng là hợp lòng dân. Song để rútcác ngòi nổ đang tiềm ẩn ở nhiều nơi, một yêu cầu vừa cơ bản vừa cấpthiết đặt ra là phải sửa đổi, bổ sung luật và xây dựng lại đội ngũ côngbộc của dân.

Thực tế ghi nhận những năm 1990, Chính phủ đã thực lòng cam kết cải cáchhành chính (CCHC). Thế hệ công chức những năm đầu đổi mới kinh tế khánghiêm túc trong học tập và trong công vụ để đáp ứng yêu cầu chuyển đổivai trò của nhà nước trong nền kinh tế thị trường. Những nỗ lực đó đãtạo nền tảng cho tiến bộ về thể chế kinh tế, mở đường cho tăng trưởngngoạn mục trong điều kiện Việt Nam còn bị cấm vận, khai mở con đường hộinhập kinh tế thế giới.

Song khoảng mươi năm gần đây, CCHC có thể nói là mất đà, tụt dốc. Hệ lụylà kinh tế giảm tăng trưởng, lạm phát bị xếp hạng cao nhất châu Á, môitrường ô nhiễm, tài nguyên đang cạn kiệt, giáo dục xuống cấp. Thực tiễnthành công và chưa thành công đã cho thấy: luôn có sự song hành giữakinh tế - xã hội và hành chính, trong đó hành chính có vai trò tích cựchay là trở ngại trong thực thi pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển.

Hiện nay, đội ngũ công chức không chỉ sa sút về chuyên môn mà còn xuốngcấp về đạo đức. Báo chí đã nêu nhiều vụ việc cho thấy sự tha hóa củacông chức. Song có lẽ đó mới là phần nổi của tảng băng. Nhiều công chứchạn chế về hiểu biết chung đã đành, mà chuyên môn và kỹ năng quản lýcũng yếu kém.

Riêng việc ban hành văn bản hành chính đã bộc lộ hàng loạt yếu kém và ẩngiấu động cơ vụ lợi. Mức thấp là sai về ngữ pháp, không đúng giữa têncủa văn bản với nội dung bên trong, mức cao là sự chồng chéo và mâuthuẫn giữa tầng tầng lớp lớp văn bản cụ thể hóa luật của các cơ quanhành chính mà điển hình là luật Đất đai với 200 văn bản hướng dẫn thihành. Ngay cả khi các quy định trong quản lý đất đai đã có cũng bị nhiềucông chức bóp méo hoặc bỏ qua thực thi. Như Tiên Lãng đã không có dự ánsau thu hồi đất, không lập hội đồng đền bù, không thực hiện thỏa thuậnvới dân…

Nhiều công chức tiếp dân không giả dối, hách dịch thì cũng lươn khươn,vô cảm. Số người tận tụy với công việc đang mai một. Ai cũng thấy cơ chếquản lý có nhiều lỗ thủng song lại chưa thấy chính đội ngũ công chức lànhóm người can dự trách nhiệm rất lớn trong dự thảo luật, trong thực thiluật thông qua ban hành các văn bản dưới luật và tổ chức thực thi chúng.Đội ngũ này đang bị tha hóa bởi nhiều nguyên nhân, mà trực tiếp là 3nguyên nhân sau:

- Do tính chuyên nghiệp của đội ngũ công chức không được coi trọng trongnhiều năm qua. Chuẩn mực của nghề này bị suy giảm dần, nhất là trongquản lý đất đai và thuế khóa. Đặc biệt những năm gần đây, số người từcác đoàn thể chính trị - xã hội… luân chuyển - nghĩa là được bổ nhiệmthẳng ngay vào các cơ quan hành chính khá nhiều và thường được bố trí ởnhững vị trí quan trọng. Diễn biến này ảnh hưởng xấu đến tính chuyênnghiệp của hành chính, nhất là khi họ được ngồi ở vị trí lãnh đạo các sởchuyên ngành. Bởi chỉ sau một thời gian ngắn, họ vô tình hay hữu ý “bẻghi” các hoạt động vốn đòi hỏi sự chuyên sâu về nghiệp vụ và kỹ năngquản lý.

Nên có nghiên cứu xem hiện nay tỷ lệ “luân chuyển” từ ngoài vào hànhchính chiếm bao nhiêu % trong đội ngũ công chức và đã ảnh hưởng ra saođến tính chuyên nghiệp của nghề công chức. Bởi đây là nghề đòi hỏi tínhhợp pháp và hợp đạo lý trong thực thi pháp luật. Một quyết định hànhchính sẽ không khả thi khi lợi ích công cộng lại nhỏ hơn sự thiệt hạicủa dân. Thậm chí nếu nó chỉ mang lại lợi ích cho nhóm nhỏ có quyền vàcó tiền thì lại càng không thể chấp nhận được.

 - Nhiều năm qua, ngành nội vụ nói chung và Bộ Nội vụ nói riêng chưađược đặt đúng tầm. Tại các kỳ họp Quốc hội, đại biểu thường chú tâm chấtvấn các bộ liên quan đến quản lý kinh tế, việc làm, giao thông, y tế,giáo dục mà ít thấy sự yếu kém của Bộ Nội vụ trong quản lý chất lượngđội ngũ công chức. Tiểu sử các ông quan “cờ” ở Sóc Trăng cho thấy họcvấn của họ thấp nhưng được cất nhắc nhanh chóng. Nếu không vỡ lở vụ đánhcờ bạc tỷ sẽ không lộ ra sự lỏng lẻo chuẩn mực trong bổ nhiệm công chức.Nếu các bộ và chính quyền địa phương yếu kém, trước hết nên xem xéttrách nhiệm của Bộ Nội vụ trong quản lý công chức thông qua trách nhiệmxây dựng chiến lược và quy hoạch đội ngũ công chức, đặc biệt trong giámsát chuẩn mực nghề nghiệp khi tuyển dụng, bổ nhiệm, đãi ngộ lương và kỷluật công chức trong các cơ quan công quyền.

- Chế độ trách nhiệm của người đứng đầu các cơ quan chưa rõ ràng. Nhiềungười đòi được toàn quyền song lại không thấy đòi phải được quy tráchnhiệm.

Nếu nhận thức rằng muốn tái cơ cấu kinh tế, ổn định xã hội, trước hếtphải CCHC thì cần đặt đúng vai trò của Bộ Nội vụ. Nên chăng bắt đầu từviệc củng cố đội ngũ công chức ngành nội vụ. Cơ cấu lại ngân quỹ tiềnlương và có chính sách khác để các đoàn thể xã hội phát huy được vai tròcủa họ. Việc làm này vừa giúp cho các đoàn thể đóng được vai trò của họvà cải thiện tiền lương công chức.

Ai cũng biết yếu kém về chuyên môn còn bồi lên được, hỏng về thái độ, vềđộng cơ thì rất khó cải thiện. Chúng ta đang cần sự cam kết chính trịthật lòng củng cố đội ngũ công chức.

Theo Vietnamnet