“Bắt mạch” gia đình hiện đại

Tháng 6/2008, thống kê của Ủy ban Dân số, Gia đìnhvà Trẻ em, phối hợp với Tổng cục thống kê - Viện Gia đình và giới cùng UNICEFcho thấy, số hộ gia đình hai thế hệ “cha mẹ - con cái” chiếm tỷ lệ khá cao:64,3%. Điều này là dễ hiểu, bởi nó phù hợp với chủ trương mỗi cặp vợ chồng có từmột-hai con. Nói cách khác, mẫu gia đình bốn người/hộ được xem là lý tưởng trongxã hội hiện đại.

Hiện đại = một, hai, ba, bốn!

Những lý do thấy được từ cuộckhảo sát cho thấy, những gia đình trẻ chuộng mô hình gia đình bốn người, xem đólà mô hình phù hợp nhất. Anh Nghĩa Dũng, 37 tuổi, Giám đốc công ty cơ khí DũngNghĩa, Q.11, TP.HCM, giải thích: bố mẹ anh đông con, quan niệm nền nếp gia đìnhkhá cũ nên muốn làm gì cũng phải chờ mọi thành viên trong gia đình có ý kiến.

Nhưng thời đại bây giờ chậm một giây là gây thiệt hại… cả tỷ đồng. Anh NghĩaDũng cho biết: “Tôi vẫn thích được độc lập trong gia đình riêng của mình theomô hình: có một vợ, sinh hai con, ở nhà ba tầng, đi xe bốn bánh”. Anh Dũng nóithêm: “Giàu cha giàu mẹ thì ham, giàu anh giàu chị, ai làm nấy ăn.

Gia đình trẻ chuộng mô hình bốn người và xem đó là mô hình phù hợp nhất

Sự chênh lệch trong thu nhập củamỗi gia đình nhỏ của các anh chị em là điều không tránh khỏi, vì vậy nếu tiếptục sống chung trong đại gia đình nhiều thế hệ, ắt sẽ dẫn đến những hệ lụy. Chibằng chủ động tách ra. Đời sống tình cảm riêng tư vợ chồng được tròn trịa hơn vìcó những khoảng tự do không bị ràng buộc bởi sự chung đụng trong gia đình nhiềuthế hệ”.

Vợ chồng chị Huỳnh Ái Phụng, 33tuổi, tiểu thương chợ Cây Thị, P.11, Q.Bình Thạnh cũng nằm trong nhóm gia đìnhđộc lập: vợ chồng + hai con như anh Nghĩa Dũng. Chị định nghĩa: “Gia đình nào màchồng không đánh vợ là gia đình hiện đại”. Chị nói: “Người chồng có tính giatrưởng là mẫu chồng rất phổ biến trong gia đình truyền thống, nhưng sự giatrưởng luôn là khởi nguồn của nạn bạo hành gia đình.

Người chồng biết chia sẻtrách nhiệm với vợ, không “cửa quyền”, không bạo lực là người chồng hiện đại.Người chồng hiện đại là dấu hiệu đặc trưng của gia đình hiện đại”.

Hiện đại = hoàn hảo?

Vai trò của người vợ trong giađình hiện đại đã thay đổi một cách căn bản. Việc điều chỉnh quyền lực của ngườichồng theo hướng gia đình hai trụ cột. So với mô hình gia đình kiểu cũ, những ưuthế của gia đình hiện đại dễ khiến người ta lầm tưởng đó là mô hình gia đìnhhoàn hảo. Tuy nhiên, thực tế không hẳn như vậy. Nhà văn Võ Thị Hảo cho rằng:“Tạo hóa sinh ra mỗi chúng ta đều không hoàn hảo. Vì vậy, dù ở bất kỳ thời đạinào cũng sẽ không có gia đình hoàn hảo”.

Sự không hoàn hảo dễ thấy nhấtchính là các giá trị trong gia đình truyền thống đang dần mất đi. Theo bà Lê ThịThu, nguyên Bộ trưởng - Chủ nhiệm UBDS-GĐ-TE Việt Nam, với quy mô gia đình hạtnhân (cha mẹ - con cái) sự giáo dục của gia đình đối với con cái sẽ hạn chế hơnso với những gia đình có nhiều thế hệ. Bà nói: “Cha mẹ bây giờ hầu như đi làmsuốt, tối còn phải học thêm, làm thêm nên ít có thời gian gần gũi để dạy dỗ concái. Cá biệt, có không ít gia đình còn khoán trắng việc này cho người giúpviệc”.

Vai trò của người phụ nữ trong gia đình hiện đại cũng được đề cao hơn

Kết quả điều tra Gia đình ViệtNam năm 2006 được Bộ VH-TT-DL và UNICEF thực hiện, cho thấy: 20% các ông bố và7% các bà mẹ hoàn toàn không dành thời gian cho việc chăm sóc con do phải lokiếm sống. Khảo sát này cũng chỉ ra: hơn 80% trẻ vị thành niên (15-17 tuổi) đượcbố mẹ cho phép tự quyết định mọi vấn đề liên quan đến cuộc sống của mình. Chínhđiều này đã khiến cho quan hệ trong gia đình trở nên lỏng lẻo, các thành viên íthiểu nhau hơn và xung đột thế hệ dĩ nhiên cũng dễ dàng bùng nổ.

Anh Hoàng Tùng, công chức vănphòng một cơ quan hành chính ở Q.3, TP.HCM tâm sự: “Vợ chồng tôi có hai con.Đứa con gái sắp tốt nghiệp đại học. Con bé ngoan nên vợ chồng cũng yên lòng.Nhưng thằng con trai vừa kết thúc học kỳ I lớp 12, thì đã tuyên bố: “Con muốnkiếm tiền nhanh, không muốn học nữa!”. Vợ chồng tôi nói đủ cách mà cháu vẫnkhông nghe. Bực quá, tôi mắng: “Đồ mất dạy”. Vậy là cháu bỏ đi cả tuần, mặc chomẹ nó khóc sưng cả mắt!”.

Ở các gia đình hiện đại cũng có“hội chứng quý tử”. Con ít, đứa trẻ mặc nhiên trở thành trung tâm tình cảm củabố mẹ. “Một thế hệ con cái thụ động như gà công nghiệp xuất hiện. Ở trongchuồng, gà ăn cám nên đến khi được thả ra ngoài cứ lòng vòng nhìn thóc mà khôngbiết đó là thức ăn của mình” - anh Hoàng Tâm, nguyên tổng phụ trách đội trườngBa Đình, Q.5, TP.HCM nhận xét. Điều này cũng dễ hiểu, khi một bà ngoại chống gậyđến đăng ký cho cháu tham gia chương trình Học kỳ quân đội tại Trung tâm Thanhthiếu niên miền Nam, đã tự hào khoe: Bây giờ nó đã biết... mời bà ăn cơm!

Gia đình hai trụ cột

“Những tưởng gia đình hai trụ cộtsẽ đảm bảo tính bền vững của gia đình. Nhưng khi cán cân tài chính được chia đềucho đôi bên thì độ gắn kết hôn nhân trong gia đình hiện đại lại trở nên dễ vỡ.Xưa, một trụ cột, cột nghiêng phía nào cả nhà nghiêng theo nhưng với hai trụcột, mỗi cột nghiêng một hướng là nhà đổ.

Sự độc lập về mặt kinh tế của ngườiphụ nữ đang làm giảm đi sự kiên nhẫn níu giữ chịu đựng cuộc hôn nhân của họ.Chưa kể, trong lúc hai cột “căng nhau”, con cái không biết nghiêng theo hướngnào”- ông Ngô Ngọc Rồng, Phó hiệu trưởng Trường THPT Sương Nguyệt Anh, Q.10,nhận xét.

Năm 2009, tòa án các cấp tạiTP.HCM phải thụ lý 17.362 vụ ly hôn, tăng hơn 10% so với năm 2008. Thống kênguyên nhân ly hôn tại tòa án không thấy có nguyên nhân do người vợ làm trụ cộtgia đình, nhưng tỷ lệ nguyên đơn ly hôn là nữ trên 60% khiến người ta liên tưởngđến sự tự tin của người phụ nữ khi không phải lệ thuộc kinh tế vào chồng. Sự tựtin này là điều cần thiết, nhưng xét về góc độ gia đình, ít nhiều ảnh hưởng đếnđộ kết dính của một cuộc hôn nhân.

Gia đình hiện đại liệu có cần duytrì gia phong? Câu trả lời được nhiều người chọn là: Có! Nhưng gia phong thờihiện đại như thế nào? Vấn đề Được - Mất của mô hình gia đình “một - hai - ba -bốn” vẫn còn tiếp tục được tranh luận dài dài...

Theo Thiện Hồng
Phụ nữ