Mát lòng canh đắng xứ Thanh

Đầu tiên, một vịđắng đến tê người sẽ chạm vào lưỡi, kế đến mới nghe béo bùi, thơmphức, cay líu lưỡi...  Nhưng canh đắng lại có hậu ngọt lạ lùng. Códịp đến Thanh Hóa, du khách đừng quên thưởng thức đặc sản canh đắngđậm đà hương vị núi rừng của người dân tộc thiểu số miền núi.

Vị đắng nhớ đời

Mùi vị của món canhnày không dễ gì bạn quen ngay. Nhưng nếu  bạn nếm thử nó một vàilần, thì có thể sẽ ao ước mãi cái hương vị kỳ lạ cuốn hút như thôimiên. Người miền Nam đã quen với canh khổ qua (mướp đắng), nhưngcanh đắng của người xứ Thanh còn đắng hơn bội phần. Bát canh có đầyđủ vị cay đắng, ngọt bùi…, trong đó đắng là chủ đạo.

Vị đắng nhớ đời củanúi rừng xua tan cái ngấy ngán của bữa tiệc ê hề thịt cá, giúp dòngmáu ấm dần lên trong huyết quản giữa ngày đông giá lạnh. Đến mùa hènóng nực, bạn húp bát canh đắng cũng thấy tỉnh hẳn người, bao mệtmỏi dường như tan biến.

Để nấu món canh này,không thể thiếu lá đắng. Đây là một loại cây mọc tự nhiên ở trongrừng, lá có hình dáng giống lá sắn (khoai mì), từ cuống chính tỏa ranhiều nhánh lá phụ. Không phải loại lá đắng nào cũng có thể cho bátcanh ngon. Theo kinh nghiệm của bà con dân tộc thiểu số ở đây, họthường chọn hái loại lá dài và mỏng.  Ngày nay, để tiện dụng lá đắngthường được người ta hái về, phơi khô rồi xé nhỏ. Khi nấu canh họchỉ cần bốc lấy một nhúm lá bỏ vào nồi. Nhưng nấu canh với lá đắngtươi mới là ngon nhất. Từng nhánh lá xanh mướt còn nguyên nhựa sống,vị đắng của nó dường như cũng tươi mới và ngọt ngào hơn nhiều.

Canh đắng hợp nhất lànấu với lòng bò, lợn hoặc thịt thú rừng băm nhỏ. Lá đắng cũng đượcbăm nhỏ trộn cùng lòng, thịt, thêm một chút củ riềng, sả, cơm mẻ,một muỗng mắm tôm ngon...  Nếu thích, người nấu có thể điểm vào mộtmớ lát cây chuối non xắt mỏng như lá mạ. Rồi bóp tất cả cho thật đềuvới nhau, ướp trong khoảng 15 phút. Đun lửa nhỏ, bắc nồi lên bếp đảođều. Lửa vừa bén vào, mùi thơm của riềng sả, mắm tôm dậy lên đãkhiến bụng dạ cồn cào. Đầu bếp cứ để cho nồi canh ngấm gia vị, sôiliu riu trên bếp lửa chừng vài phút rồi đổ thêm vào vài bát nước.Khi nào nồi canh sôi bùng lên, khuấy vào thấy sền sệt là được.

Canh và lá đắng còn là món ngon vị thuốc của đồng bào vùng cao Thanh Hóa - (Ảnh: Tịnh Tâm)

Vừa ngon vừa bổ

 Nồi canh sóng sánhmỡ vàng, ẩn hiện những miếng lòng, miếng sụn quyện với nhúm lá đắngxanh đen, điểm thêm vài trái ớt hiểm đỏ tươi như hoa nở trên mặt đấtnâu cằn cỗi. Hương thơm tỏa ra thoang thoảng, có vị nhân nhẫn của lácây, dìu dịu chua của mẻ, phảng phất chút ngầy ngậy thơm thơm củamỡ, thịt thật quyến rũ. Món này bạn phải thưởng thức ngay khi nóng,phải bưng bát nóng bỏng tay vừa thổi vừa húp, để làn hơi nghi ngútvà mùi thơm quyến rũ xộc vào mũi mới cảm nhận được hết cái ngon.

Chạm vào chóp lưỡiđầu tiên là vị đắng đến tê người, rồi dần dần đến cái béo bùi củathịt thà, thơm lừng của sả bằm... cả vị cay xè của trái ớt hiểm mọcdại trên đồi. Đắng, nhưng khi miếng ăn trôi qua cổ họng, còn vươngvấn lại trên môi là vị ngọt thật lạ lùng. Húp hết bát canh nóng đếnmềm môi, mồ hôi thực khách sẽ vã ra như tắm, người thêm tỉnh táo,khỏe khoắn hẳn ra. Canh đắng còn trợ tiêu hóa, ngừa cảm mạo.

Theo Tịnh Tâm