Vitamin C và những điều cần biết

Vitamin C có tên quốc tế là acidascobic được Albert Szent Gyorgyi chiết xuất vào năm 1928, là một vitamin tantrong nước, rất cần thiết cho người và động vật.

Vitamin C chủ yếu có trong thựcvật (trong các rau quả tươi), có ít trong động vật, hiện đã tổng hợp đượcvitamin C hấp thu dễ dàng qua niêm mạc ruột non, phân bố tới hầu hết các mô, đặcbiệt tuyến yên, thượng thận, não.

Vitamin C không tích lũy trong cơthể, thải trừ chủ yếu qua nước tiểu dưới dạng đã chuyển hóa. Nếu cơ thể thiếuhụt vitamin C sẽ gây ra nhiều bệnh lý nguy hiểm như xuất huyết, loãng xương...nhưng nếu bổ sung quá nhiều lại gây ra nhiều tác dụng không mong muốn.

Nhu cầu và khả năng hấp thu

Với người trưởng thành, làm việcbình thường, nhu cầu vào khoảng 35 - 60mg mỗi ngày. Khi làm việc ở môi trường cónhiệt độ cao, nhu cầu tăng lên 150 - 180mg. Tuy nhiên, nhu cầu vitamin C tănglên rất cao ở những người cao tuổi, phụ nữ có thai và cho con bú, người bị nhiễmkhuẩn, nhiễm virut, hút thuốc lá, nghiện rượu, suy dinh dưỡng, ung thư, đái tháođường...

Vitamin C là vitamin tan trongnước, chủ yếu có trong thực vật (trong các rau quả tươi), có ít trong động vật,hiện đã tổng hợp được, hấp thu dễ dàng qua niêm mạc ruột non, phân bố tới hầuhết các mô, đặc biệt tuyến yên, thượng thận, não. Nó không tích lũy trong cơ thể,thải trừ chủ yếu qua nước tiểu dưới dạng đã chuyển hóa.

Đối với vitamin C dược phẩm, khảnăng hấp thu phụ thuộc vào liều lượng đưa vào, khả năng hấp thu đạt 100% vớiliều 30 - 60mg, nhưng khả năng hấp thu giảm dần với liều cao hơn. Những người cóbệnh đường tiêu hóa, đái tháo đường.. khả năng hấp thu sẽ giảm.

Vai trò của vitamin C

Vitamin C có vai trò rất quantrọng với cơ thể như tham gia tạo colagen và một số thành phần tạo nên các môliên kết ở cơ, da xương, mạch máu; tham gia vào các quá trình chuyển hóa của cơthể như protid, lipid, glucid; tham gia vào quá trình tổng hợp một số chất nhưcatecholamin, hormon vỏ thượng thận; tăng tạo interferon, làm giảm nhạy cảm củacơ thể với histamin chống stress nên giúp tăng sức đề kháng cho cơ thể; kết hợpvới vitamin A, vitamin E chống ôxy hóa bằng cách trung hòa các gốc tự do sảnsinh ra từ các phản ứng chuyển hóa, nhờ đó bảo vệ được tính toàn vẹn của màng tếbào; đặc biệt vitamin C có vai trò rất quan trọng trong việc hấp thu sắt của cơthể, vì khi vào trong cơ thể chỉ có sắt hóa trị 2 dễ dàng được hấp thu, còn sắthóa trị 3 muốn được hấp thu phải được chuyển thành hóa trị 2, mà quá trìnhchuyển này cần có sự xúc tác của vitamin C nên nếu thiếu vitamin C sẽ dễ gâythiếu máu do thiếu sắt, do vậy khi uống viên sắt cần uống kèm với vitamin C.Ngoài ra, vitamin C còn làm tăng tỷ lệ hấp thu calci vào cơ thể, tăng mật độxương cột sống và cổ xương đùi, giảm các triệu chứng đau loạn dưỡng do phản xạ.

Nếu thiếu vitamin C, tùy theo mứcđộ thiếu và thời gian thiếu mà có thể gặp một số bệnh như mệt mỏi, yếu thànhmạch, chậm lành vết thương, viêm lợi, chảy máu chân răng, xơ vữa động mạch, đụcthủy tinh thể, viêm khớp, thoái hóa khớp, loãng xương, dễ làm gãy xương ở ngườigià và phụ nữ có thai hoặc cho con bú.

Tuy nhiên cần lưu ý, nếu dùngvitamin C liều cao liên tục, bạn có thể gặp các tác dụng không mong muốn nhưloét dạ dày, tá tràng; viêm bàng quang, tiêu chảy, tăng tạo sỏi thận và gây bệnhgút, có thể gây ra hiện tượng ức chế ngược nếu ngừng đột ngột.

Tốt nhất là uống ngay sau khi ăn,chia làm nhiều lần trong ngày, không uống vào buổi tối vì gây mất ngủ. Không sửdụng liều cao cho các bệnh nhân có tiền sử sỏi thận, thiếu hụt G6PD, người cóbệnh thalasemi.

Vài điểm cần chú ý ở trẻ em

Trong cơ thể chúng ta, nhất là cơthể trẻ em, chỉ cần một lượng vitamin nói chung và vitamin C nói riêng rất nhỏ,nhưng nếu thiếu chúng sẽ ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển của cơ thể, đặcbiệt là sự phát triển của trẻ nhỏ.

Điều đáng lưu ý là vitamin C rấtkhông bền, dễ hòa tan trong nước và dễ bị phân hủy ở nhiệt độ cao cho nên nhữngthức ăn được chế biến sẵn hoặc để lâu ngày đều bị mất vitamin C; bên cạnh đóvitamin C là vitamin tan trong nước nên không tích lũy trong cơ thể, vì vậy nócần được cung cấp hàng ngày.

Đối với bà mẹ đang cho con bú cầnăn nhiều rau quả hơn để tăng lượng vitamin C qua sữa, nếu người mẹ không đủ sữahoặc nuôi con bằng sữa ngoài cần phải bổ sung nguồn vitamin C bằng hoa quả tươi,nếu trẻ không chịu ăn nhiều thì có thể cân nhắc sử dụng viên vitamin C, nhưngkhi sử dụng các thuốc này nhất thiết cần có ý kiến của các chuyên gia y tế.

Theo ThS. Nguyễn Thu Hiền
SKĐS

TIN LIÊN QUAN