Khủng hoảng nợ tại châu Âu: Đâu là "chiến trường" kế tiếp?

Ngày 3/3, Athens trấn an cảthế giới khi công bố kế hoạch tăng thuế và giảm chi tiêu thêm 6,5 tỷ USDtrong năm tài khóa hiện tại. Với kế hoạch này, Chính phủ Hy Lạp hy vọng, họhuy động được vốn bằng con đường phát hành trái phiếu trên thị trường quốctế, hoặc được Liên minh châu Âu (EU) ra tay giải cứu. Thủ tướng Hy LạpGeorge Papandreou cũng đặt ra kịch bản trong trường hợp xấu nhất, nước nàysẽ tìm đến Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF).

Tình hình Hy Lạp như vậy tạmyên tâm. Tuy nhiên, nhiều nhà phân tích cảnh báo rằng, cuộc khủng hoảng nợcông có thể tiếp tục bùng nổ ở một quốc gia khác ở châu Âu, tạo ra những cúsốc đối với đồng tiền chung của khu vực - đồng euro.

Ông Papadopoulos qua đời năm 2008 (Ảnh: AFP)

Tờ New York Times cho hay, một số ngân hàng vàquỹ đầu cơ hướng sự chú ý tới các quốc gia nặngnợ khác ở châu Âu, đặc biệt là Bồ Đào Nha, TâyBan Nha, Italy, và Ireland. Theo giới chuyên môn,khủng hoảng lan rộng trong khối các nước sử dụngđồng euro có thể là một miếng mồi ngon cho cácngân hàng, quỹ đầu cơ và định chế tài chính khácmột khi họ sử dụng ngón đòn bán khống.

Bằng cách vay và ồ ạt bánkhống đồng euro, các đối tượng này làm cho tỷ giá euro lao dốc mạnh so vớicác đồng tiền chủ chốt khác. Cuối cùng, họ thực hiện việc mua vào euro vớigiá rẻ để trả lại, bỏ túi những khoản lãi khổng lồ. Ở thời điểm hiện nay,các quỹ này vẫn đang đặt cược vào sự mất giá của đồng euro và cả đồng bảngAnh.

Sự lo ngại về tình hình ởchâu Âu được phản ánh rõ nét trên Sở Giao dịch Hàng hóa Chicago (CME), nơigiá trị các hợp đồng kỳ hạn đồng Euro đã tăng lên mức kỷ lục 60 tỷ Eurotrong tháng 2 vừa qua, tăng 71% so với cùng kỳ năm trước. Theo giới chuyênmôn, dữ liệu của CME cho thấy, trong suốt một thập kỷ qua, chưa khi nào giớiđầu cơ lại đặt cược lớn tới vậy vào sự mất giá của đồng Euro.

Vai trò của các quỹ đầu cơđang trở thành một vấn đề gây nhiều tranh cãi ở Mỹ và châu Âu. Trên thực tế,từ khi nổi lên vấn đề khủng hoảng nợ Hy Lạp vào cuối năm ngoái, đồng Euro đãliên tục trượt giá so với USD, khiến các cơ quan chức năng của Mỹ và EU longại có bàn tay của các quỹ đầu cơ lớn phía sau sự mất giá này.

Tuần trước, Bộ Tư pháp Mỹ yêu cầu bốn quỹ đầunổi tiếng là Greenlight Capital, SAC CapitolAdvisors, Paulson & Company và Soros FundManagement giao nộp sổ sách của các vụ giao dịchvà các tài liệu khác.

Quỹ Soros Fund Management,quỹ của tỷ phú đầu cơ lừng danh George Soros, đã lên tiếng phủ nhận việc họcó bất kỳ hành vi sai trái nào. “Lúc nào thị trường tiền tệ có vấn đề thì dưluận chẳng để ý đến George Soros”, một phát ngôn viên của quỹ này nói. Trongkhi đó, các quỹ khác đều từ chối đưa ra bình luận.

Ông Kenneth J. Heinz, mộtchuyên gia thuộc thuộc Tổ chức Nghiên cứu quỹ đầu cơ của Mỹ, cho hay, cácquỹ đầu cơ lớn hiện đang đánh giá phản ứng của các nước châu Âu khác trongviệc EU giải cứu Hy Lạp, trước khi họ đánh giá điểm yếu và cơ hội của cácnước có nguy cơ xảy ra khủng hoảng nợ tiếp theo.

TIN LIÊN QUAN

“Nếu những rắc rối ở Hy Lạpkhông được giải quyết ngay, có khả năng thị trường sẽ tập trung vào nhữngmắt xích yếu nhất tiếp theo trong dây chuyền”, ông Jim Caron, chiến lược giahàng đầu về lãi suất thuộc Morgan Stanley, nhận định.

Theo nhiều chuyên gia, sau HyLạp, quốc gia có khả năng “lâm nạn” cao nhất là Tây Ban Nha, đất nước đangchìm sâu trong suy thoái. Với tỷ lệ thất nghiệp lên tới 20%, thâm hụt ngânsách trên 10% GDP, và nền kinh tế có thể suy giảm 0,4% trong năm 2010,Madrid sẽ dễ dàng bị đẩy vào chân tường nếu các nhà đầu tư lạnh nhạt trướcnhững đợt phát hành trái phiếu trị giá 85 tỷ Euro của nước này trong nămnay.

Quốc gia láng giềng của TâyBan Nha là Bồ Đào Nha cũng là một mắt xích dễ đứt. Với thâm hụt ngân sách vàthâm hụt thương mại cùng cao, cộng với tỷ lệ tiết kiệm nội địa thấp, Bồ ĐàoNha đã đặt số phận của họ vào tay các nhà đầu tư nước ngoài. Cũng như ở HyLạp, ý chí chính trị đối với việc cắt giảm chi tiêu công hay tăng thuế ở BồĐào Nha là rất thấp.

Italy bị xem là một “chúachổm” nữa ở châu Âu, với khoản nợ trên 2.000 tỷ USD. Tuy nhiên, nước nàyđược đánh giá cao hơn Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha vì nền kinh tế được dự báotăng trưởng 0,9% trong năm nay và 1% trong năm tới. Ngoài ra, thâm hụt ngânsách của Italy cũng không quá cao, và được dự báo vào khoảng 5,4% trong nămnay.

Trong số bốn nước châu Âu bịcác quỹ đầu cơ đặt vào tầm ngắm, thì Ireland được xem là nước “khỏe” nhất.Với những biện pháp thắt chặt chi tiêu và tăng thuế ngặt nghèo, Chính phủIreland đã huy động được 19 tỷ Euro trong năm nay từ thị trường trái phiếu.

Dù điều gì có xảy ra với Athens, thì cuộc khủnghoảng nợ ở châu Âu cũng đe dọa đảo lộn trật tựtài chính, chính trị và quyền lực ở châu lục này.Với việc Đức và Pháp nổi lên thành những quốcgia có khả năng giải cứu cao nhất, thì các nhàlãnh đạo ở Berlin và Paris rốt cục có thể sẽ lànhững người quyết định chính sách tài khóa choBồ Đào Nha, Ireland, Italy, Hy Lạp và Tây BanNha.

Đức và Pháp đang là hai quốcgia hậu thuẫn hàng đầu trong kế hoạch giải cứu Hy Lạp. Tuy nhiên, hai nướcnày cũng đang phải đương đầu với nhiều khó khăn về tăng trưởng và ngân sách.Thâm hụt ngân sách của Đức và Pháp lần lượt ở mức 6,3% và 7,5% GDP. Ngoài ra,các cử tri của các hai quốc gia này đều không hào hứng gì với việc Chính phủcủa họ cứu láng giềng.

Theo Mai Phương