Cụ ông thủng đại tràng vì thói quen nhiều người Việt mắc phải khi ngủCụ ông 71 tuổi bị thủng thành đại tràng do một chiếc tăm tre dài khoảng 6cm đâm xuyên qua, nguyên nhân là từ thói quen ngậm tăm khi ngủ của cụ.
Ông Lưu, 61 tuổi, trong lần khám sức khỏe 2 năm trước phát hiện một polyp đường ruột kích thước khoảng 1cm. Bác sĩ khuyên ông nên cắt bỏ và tái khám định kỳ. Tuy nhiên, ông chủ quan không điều trị vì nghĩ cơ thể không có triệu chứng khó chịu.
Gần đây, ông xuất hiện các triệu chứng như phân không thành khuôn, đại tiện ra máu, ngày càng nặng. Khi quay lại bệnh viện, polyp đã phát triển lên 6cm, gần như lấp kín lòng ruột và được nghi ngờ đã ác tính hóa. Kết quả sinh thiết sau đó xác nhận điều này. Ông Lưu hối hận vì nếu cắt bỏ polyp ngay từ đầu, bệnh có lẽ đã không tiến triển nặng như vậy.
1. Polyp đại tràng - "kẻ tiền trạm" của ung thư
Polyp đại tràng là tổn thương dạng nhô lên do niêm mạc ruột tăng sinh, thường gặp ở người trung niên và cao tuổi (tỷ lệ mắc 25-80% ở nhóm trên 50 tuổi).
Mặc dù hầu hết các polyp đại tràng là tổn thương lành tính, nhưng một số lượng lớn các nghiên cứu đã chỉ ra rằng chúng là tổn thương tiền ung thư quan trọng và khoảng 80-95% ung thư đại tràng có liên quan đến polyp. Toàn bộ quá trình là niêm mạc bình thường - tăng sản - hình thành u tuyến/ung thư - ung thư biểu mô tại chỗ - thâm nhiễm/di căn. Polyp đại tràng sẽ phát triển thành tổn thương tiền ung thư trong khoảng 30 năm và thành ung thư trong khoảng 5 đến 10 năm, sau đó xâm nhập và di căn.
Các bác sĩ khuyến cáo nên cắt bỏ polyp ngay khi phát hiện, đặc biệt là 2 loại sau vì nguy cơ ác tính cực cao:
- Polyp tuyến: Đây là loại polyp đường ruột rất thường gặp, có bề mặt nhẵn hoặc nhung mao mịn. Loại polyp này có nguy cơ chuyển dạng ác tính rất cao, đặc biệt là những polyp có đường kính > 2cm , điều này càng làm tăng nguy cơ chuyển dạng ác tính.
- Bệnh polyp tuyến gia đình: Đây là bệnh di truyền, trong đó hàng ngàn polyp phát triển trong ruột của bệnh nhân. Nếu không được điều trị, nguy cơ ung thư gần như là 100% . Polyp gia đình thường biểu hiện triệu chứng ở tuổi vị thành niên, vì vậy cần can thiệp kịp thời.
Theo "Hướng dẫn nội soi chẩn đoán và điều trị ung thư đại trực tràng và tổn thương tiền ung thư Trung Quốc năm 2023", nếu polyp ≥5mm nên cắt bỏ. Polyp ≤5mm (không phải adenoma) ít nguy cơ, nhưng nếu có đặc điểm lõm, dẹt hoặc thành phần nhung mao, cần loại bỏ ngay.
2. 4 dấu hiệu cảnh báo polyp đại tràng
Sa polyp: Polyp có cuống ở trực tràng thấp có thể sa ra ngoài hậu môn khi đại tiện, màu đỏ tươi, hình tròn hoặc anh đào.
Đại tiện ra máu: Máu có thể lẫn trong phân hoặc chỉ phát hiện dưới kính hiển vi.
Thay đổi thói quen đại tiện: Táo bón, tiêu chảy xen kẽ hoặc phân mỏng, có rãnh do polyp chèn ép.
Đau bụng, chướng bụng: Polyp lớn gây tắc nghẽn, cản trở lưu thông phân.
3. Nếu không muốn polyp đại tràng biến thành ung thư, hai bước này rất quan trọng
Nội soi tiêu hóa
Nội soi tiêu hóa là "tiêu chuẩn vàng" để kiểm tra ung thư đường tiêu hóa. Người ta khuyến cáo những người trên 45 tuổi nên đi khám càng sớm càng tốt. Đối với những người có tiền sử gia đình mắc các bệnh liên quan, thời gian khám có thể được đẩy sớm hơn khoảng 10 năm.
Nếu phát hiện polyp, cần cắt bỏ và sinh thiết ngay, đồng thời tái khám 3 năm/lần.
2. Điều chỉnh chế độ ăn uống
Thói quen ăn uống có liên quan trực tiếp đến tình trạng viêm đại tràng và khối u. Nếu bạn muốn đại tràng khỏe mạnh hơn, bạn nên chú ý ăn ít những thực phẩm này trong cuộc sống hàng ngày.
- Hạn chế thịt đỏ, thịt chế biến sẵn: Chứa nitrite, sắt heme và hợp chất heterocyclic amine (khi nấu ở nhiệt độ cao) làm tăng nguy cơ ung thư.
- Giảm đồ ăn nhiều dầu mỡ: Gây béo phì - yếu tố nguy cơ ung thư đại tràng.
- Tránh đồ cay nóng: Kích thích niêm mạc ruột, dễ gây viêm nhiễm.
Mặc dù hầu hết các polyp đều lành tính, nhưng không nên xem nhẹ. Khi phát hiện ra, bạn nên cắt bỏ kịp thời để ngăn ngừa tái phát. Đồng thời, bạn nên duy trì thói quen sinh hoạt tốt, thường xuyên quan sát các triệu chứng của cơ thể và đi khám kịp thời nếu phát hiện bất kỳ bất thường nào.
* Nội dung chỉ mang tính chất tham khảo, mọi quyết định điều trị cần dựa trên tình trạng cụ thể của bệnh nhân và chẩn đoán của bác sĩ chuyên khoa.
Theo Thương trường
