Tùy vào thời điểm, tính chất mànhững cơn đau vùng bụng dưới có nguyên nhân và biện pháp điều trị khác nhau.Dưới đây là một số kiểu đau vùng bụng dưới điển hình để bạn đọc có thêm thôngtin.
Những cơn đau cấp vùngbụng dưới: Nếu xảy ra ở phụ nữ đang độ tuổi sinh đẻ vàkhông kèm theo sốt thì trước tiên cần nghĩ đến chửa ngoài tử cung nhưng cũng cóthể là u nang buồng trứng xoắn. Nếu kèm theo sốt, cần nghĩ đến viêm phần phụnhưng không loại trừ viêm ruột thừa hay viêm đại tràng sigma (đoạn cuối đạitràng trước trực tràng).
 |
Đau vùng bụng dưới vàogiữa kỳ kinh: Có đặc trưng là đau vùng bụng dưới kèmra nhiều chất xuất tiết âm đạo có màu trắng hay lẫn máu. Đau có tính chất lantỏa xuống âm hộ, âm đạo đôi khi ra vùng thắt lưng hay khắp vùng bụng, có thể đaucấp tính, kèm buồn nôn hay nôn. Đau thường xảy ra vào thời điểm rụng trứng(phóng noãn) từ ngày thứ 12 - 16 của chu kỳ kinh, kéo dài từ vài giờ đến 48 giờ.Khoảng 20% phụ nữ có kiểu đau này, một số người chu kỳ kinh nào cũng đau, một sốkhác đau ở chu kỳ này nhưng chu kỳ khác lại không.
Chẩn đoán thường dựa vào đau xảyra vào giữa chu kỳ kinh và khám vùng tiểu khung không thấy gì bất thường. Nếuđau kéo dài và/hoặc nghiêm trọng thì cần siêu âm để loại trừ các nguyên nhân gâyđau bụng dưới khác, đôi khi cần phân biệt với viêm ruột thừa. Đau giữa kỳ kinhthường không cần điều trị. Thuốc giảm đau có thể cần khi đau kéo dài hay nghiêmtrọng. Thuốc tránh thai hormon có thể dùng để ngăn cản rụng trứng nhằm làm mấtđau.
Đau bụng dưới kết hợpvới rụng trứng còn gọi là triệu chứng Mittelschmerz(tiếng Đức có nghĩa là đau giữa kỳ kinh), có nhiều giả thuyết về nguyên nhân gâyđau:
Nang trứng phình to trước thờiđiểm phóng noãn. Khi chỉ có một hay 2 noãn trưởng thành đến mức sắp được phóngra thì có một số nang noãn khác cũng lớn lên. Vì nang noãn lớn lên ở cả 2 buồngtrứng cho nên đau có thể xảy ra đồng thời ở cả 2 bên hoặc chỉ 1 bên.
Thành của buồng trứng bị rách(vỡ): Vỏ buồng trứng phải rách để noãn thoát ra, vì thế, chính sự phóng noãn đãgây đau ở một số phụ nữ.
Vòi trứng co thắt: Sau khi phóngnoãn, vòi trứng co thắt giống như sự nhu động của thực quản và gây đau.
Các cơn co của lớp cơ nhẵn buồngtrứng: Đa số phụ nữ cảm thấy đau ngay trước khi trứng rụng, do hormon LH đạt tớiđỉnh cao làm tăng Prostaglandine tạo ra các cơn co ở vòi trứng, tử cung và đườngruột.
Do sự kích thích phúc mạc: Vì máuhay dịch thoát ra khi phóng noãn.
Đôi khi nhiễm khuẩn đường sinhdục là nguyên nhân gây đau nhưng thường không rõ. Có thể sử dụng triệu chứng đaugiữa kỳ kinh để nhận biết có phóng noãn.
Đau vùng bụng dưới mạn tínhkhông liên quan đến các kỳ kinh:
Đó là kiểu đau bụng dưới lan tớiâm hộ và cả vùng thắt lưng, kèm với cảm giác nóng rát, đau ở bàng quang, đáibuốt, đái khó, đau trực tràng và cảm giác muốn đại tiện, ngứa âm hộ. Những triệuchứng này thường do nhiều nguyên nhân khó phát hiện như có tổn thương ở cổ tửcung - tổn thương ở thân tử cung (tử cung gập sau, u xơ tử cung (xoắn, hoại tửvô khuẩn) - sa sinh dục - viêm phần phụ mãn, viêm cùng đồ hay buồng trứng - lạcnội mạc tử cung - giãn tĩnh mạch tiểu khung…
Đau không do nguyên nhânphụ khoa: Cũng gây ra đau vùng bụng dưới.
Bệnh ở cột sống: Đau lưng do tưthế, thoái hóa đốt sống, thoát vị đĩa đệm…; Bệnh đường ruột: Viêm ruột thừa,viêm đại tràng, viêm túi mật, viêm đại tràng sigma...; Bệnh ở đường tiết niệu:Viêm thận-bể thận, viêm bàng quang...; Đau do nguyên nhân tâm lý... Thầy thuốccần khám toàn diện và cần làm thêm một số thăm dò theo định hướng của bệnh cảnh.
Theo BS. Đào Xuân Dũng
SK&ĐS
