39 quốc gia trên thế giới đangbí mật đàm phán về một hiệp ước cho phép tăng cường quản lý tác quyền, quyền sởhữu trí tuệ trên internet. Một số nguồn tin rò rỉ cho biết khi hiệp ước này đượcáp dụng, việc chặn và lọc nội dung thông tin những trang web sẽ vô cùng khắt khevà những bí mật về các địa chỉ IP sẽ chấm hết.
 |
| Nếu ACTA được thông qua, việc quản lý Internet sẽ vô cùng chặt chẽ |
"Điều luật Hadopi toàn cầu"; "Hiệp ước bí mật sẽthay đổi toàn bộ diện mạo của Internet thếgiới"; "Internet sẽ sớm bị kiểm duyệt trên phạmvi toàn thế giới"... đó là vài dòng tít lớntrong số vô vàn dòng tít khác đang xuất hiệntrên khắp các nhật ký trang mạng (blog) để nóivề những hậu quả tiềm năng của ACTA. Đây là kýhiệu viết tắt của một hiệp ước bí mật, đang đượcthảo luận kín giữa rất nhiều quốc gia trên thếgiới, trong đó có cả Ủy ban châu Âu, về tácquyền, quyền sở hữu trí tuệ trên mạng Internet.
ACTA (Anti-Counterfeiting TradeAgreement), tạm dịch là Hiệp ước Thương mại chống làm giả, được soạn thảo từ năm2006. Vòng đàm phán thứ 7 của hiệp ước này vừa diễn ra tại Mexico hôm 26-1 vừaqua. Dự án này tập hợp tổng cộng 39 quốc gia, trong đó có Mỹ, Canada và EU, đềcập tới nhiều lĩnh vực từ dược phẩm tới âm nhạc nhưng chỉ với một mục đích duynhất: Tăng cường bảo vệ tác quyền và các văn bằng sáng chế.
ACTA là sự kế thừa của Hiệp ướcADPIC, có hiệu lực từ năm 1995. Hiệp ước thay thế này sẽ củng cố và phát huyADPIC nhờ vào sự liên minh của những quốc gia quyết tâm tăng cường bảo vệ tácquyền. Tuy nhiên, theo đánh giá của các chuyên gia, nhóm này tập hợp trên tinhthần tự nguyện lại đang cản trở những cuộc đàm phán về tác quyền trong những cơquan hiện hữu trong lĩnh vực này, đó là Tổ chức Thương mại thế giới và tổ chứcquyền sở hữu trí tuệ thế giới.
Những bế tắc này đã khiến một số quốc gia, vì bịgiới công nghiệp thúc ép, phải bắt tay với nhau bên ngoài khuôn khổ hai tổ chứctrên. Trở lại Hiệp ước ACTA, một trong những ưu tiên hàng đầu của văn bản đangđược thảo luận này là vấn đề xâm phạm bản quyền trên Internet.Chính điều này đang khiến nhữngcác nhà cung cấp dịch vụ Internet lo ngại.
Theo Quadrature du Net, tổ chức đấutranh vì tự do trên Internet, từng huy động đông đảo cộng đồng mạng phản đốiđiều luật Hadopi (dự án chống lại tình trạng chia sẻ thông tin bất hợp pháp ởtrên mạng của Pháp), thì Acta đơn giản là nhằm áp đặt một hiệp ước giữa các nhàcung cấp dịch vụ Internet và những người nắm quyền bản quyền để chống lại nạnxâm phạm bản quyền bằng cách chặn, lọc hoặc thậm chí tự động xóa thông tin viphạm bản quyền trên các trang web.
Cụ thể là thay vì yêu cầu cácnước soạn thảo một điều luật kiểu như Hadopi để chống lại nạn xâm phạm bảnquyền, ACTA buộc các nhà cung cấp dịch vụ Internet phải có trách nhiệm với tìnhtrạng bản quyền và phải thiết lập các hệ thống chặn và lọc thông tin đối vớinhững khách hàng của mình.
 |
| Google tổ chức cuộc thảo luận về ACTA. |
Điều đáng nói là hiệp ướcnày được thảo luận trong bí mật tuyệt đối và chỉ đến khi trangWikileaks, trang mạng chuyên về những tiết lộ mật, đưa lên mạng hồi cuốinăm 2008 nội dung của bản thỏa hiệp trên thì mọi người lúc đó mới đượcbiết đến. Trong số những tài liệu được Wikileaks tiết lộ có một biên bảnlàm việc của Liên minh châu Âu, trong đó ghi rõ: các nhà cung cấp dịchvụ Internet buộc phải tiết lộ nhân thân của các khách hàng, từ các địachỉ IP (Internet Protocol - đây là số nhận dạng của từng máy tính khi cókết nối Internet) cho bất cứ cơ quan thẩm quyền nào khi có yêu cầu.
Ngoài ra, các cơ quan thuế cũng có quyền kiểm tra các thiết bị chứa dữliệu như ổ cứng máy tính, máy nghe nhạc MP3... để tìm kiếm những file dữliệu vi phạm bản quyền và có quyền tịch thu tất cả những thiết bị cóchứa dữ liệu vi phạm.
Trước tiết lộ này, cộng đồng mạngvà giới bảo vệ tự do Internet đã tỏ ra lo lắng. Tuy nhiên, Ủy ban châu Âu lạiphủ nhận nội dung của văn bản trên và cho rằng, nó không đúng với nội dung củaHiệp ước ACTA, nhưng đồng thời cũng không nói rõ hiệp ước này chứa cái gì. Sựmập mờ về thông tin đã khiến một số nghị sĩ châu Âu yêu cầu Ủy ban châu Âu vàNhà Trắng cần tôn trọng sự minh bạch của thông tin và công bố dư luận về nộidung các cuộc đàm phán xoay quanh ACTA.
Tờ Le Point của Pháp mới đây đãphỏng vấn được một nhân vật trong đoàn đàm phán của châu Âu. Theo người này, cáccuộc thảo luận chưa bao giờ bí mật mặc dù nội dung bản hiệp ước chưa từng đượctiết lộ và rất có thể bản thảo của ACTA sẽ được công bố trước khi trình các nướcthành viên phê chuẩn.
Cuối cùng, Tổ chức Các nhà báokhông biên giới cũng đã bày tỏ sự lo ngại của mình về hiệp ước trên. Theo cácnhà quan sát, một tác nhân có thể làm thay đổi cục diện này, đó là Google. Nhàkhổng lồ về cung cấp dịch vụ tìm kiếm trên mạng đang có sáng kiến tập hợp cácnhà cung cấp dịch vụ Internet và giới bảo vệ quyền tự do báo chí để chống lạiACTA. Cuộc họp đầu tiên của nhóm này đã bắt đầu tại New York, Mỹ, hồi cuối tháng1/2010.
Vòng đàm phán cuối cùng về ACTAsẽ diễn ra vào tháng 4 tới. Nếu 39 quốc gia đồng ý với bản hiệp ước này thì nóvẫn cần phải được nghị viện châu Âu thông qua
Theo Giang Khuê
