Ai hưởng lợi khi VinaPhone và MobiFone sáp nhập?

Theo khẳng định của ôngPhan Hoàng Đức, Phó tổng giám đốc VNPT. Đề án tái cấu trúc Tập đoàn,trong đó có phương án sáp nhập VinaPhone và MobiFone, đang trong giaiđoạn trình xin ý kiến các bộ, ngành để hoàn thiện trước khi trình Chínhphủ phê duyệt.

Tại thời điểm này, thị trường viễn thông Việt Nam đang duy trì thế chânvạc giữa 3 nhà mạng ngang tài, ngang sức là Viettel, VinaPhone vàMobiFone. Nếu phương án trên được chấp thuận, thị trường viễn thông sẽmất đi thế chân vạc đó, đồng thời, các nhà đầu tư nước ngoài sẽ khó khănhơn khi muốn trở thành đối tác chiến lược của MobiFone.

Nếu VinaPhone và MobiFone tiến hành sáp nhập, mạng di động mới này sẽchiếm tới 57,8% thị phần và việc duy trì sự cạnh tranh lành mạnh là rấtmong manh. Trong khi đó, theo Dự thảo Quy hoạch phát triển viễn thôngquốc gia đến năm 2020 (đang được Bộ Thông tin và Truyền thông trìnhChính phủ ban hành), thì ở mỗi dịch vụ viễn thông quan trọng, trong đócó dịch vụ viễn thông di dộng phải đảm bảo thông qua các chính sách cấpphép, kết nối và quy hoạch tài nguyên phù hợp để có ít nhất 3 doanhnghiệp tham gia hoạt động nhằm thúc đẩy cạnh tranh.

VinaPhone và MobiFone sáp nhập, sẽ là phương án tối ưu nhất cho chính VNPT chứ không phải cho thị trường.

Về phía các nhà đầu tưnước ngoài, mặc dù quá trình cổ phần hóa MobiFone đã kéo dài hơn 6 năm,nhưng gần như các nhà đầu tư nước ngoài vẫn nuôi hy vọng.

Theo bình luận của ông Jacques Fulcant, nguyên Tổng giám đốc OrangeFrance Telecom tại Việt Nam, việc cổ phần hóa hay sáp nhập VinaPhone vàMobiFone hoàn toàn phụ thuộc vào Chính phủ Việt Nam và VNPT. Tuy nhiên,ông Jacques Fulcrant cho rằng, chọn phương án cổ phần hóa sẽ là giảipháp tốt hơn, vì đây là xu thế không thể đảo ngược, đồng thời giúp cácdoanh nghiệp trong nước có điều kiện tiếp xúc và học tập công nghệ tiêntiến của đối tác nước ngoài. “Nếu chọn phương án sáp nhập hai nhà mạngnày, thị trường sẽ chỉ còn hai nhà mạng lớn độc quyền (Viettel vàVNPT-phóng viên). Điều này sẽ ảnh hưởng không tốt đến cạnh tranh lànhmạnh”, ông Jacques Fulcant nói.

Còn theo ông Furihasshi Goro, Trưởng văn phòng đại diện của NTT Docomotại Việt Nam, trong hai cách tham gia có lợi nhất của nhà đầu tư nướcngoài vào thị trường viễn thông Việt Nam là thực hiện góp vốn vào cácdoanh nghiệp hiện có của Việt Nam. “Sự ra đời của Nghị định25/2011/NĐ-CP (quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều củaLuật Viễn thông) sẽ có những thay đổi về cơ cấu của VNPT cũng như củaVinaPhone và MobiFone, với chính sách mới này sẽ dễ dàng hơn cho Docomotham gia góp vốn vào các đối tác tại Việt Nam trong lĩnh vực viễnthông”, ông Furihasshi Goro cho biết thêm.

Ông Tony Foster, Giám đốc điều hành Công ty Luật Freshfields BruckhausDeringer tại Việt Nam thì cho rằng, việc sáp nhập VinaPhone và MobiFone,nếu xảy ra, sẽ làm cho quá trình cổ phần hóa trong lĩnh vực viễn thôngdài thêm, dẫn đến giảm sự quan tâm của các nhà đầu tư nước ngoài. “Córất nhiều công ty đang bày tỏ mối quan tâm trở thành đối tác chiến lược,nhưng nếu tiến trình này tiếp tục diễn ra với tốc độ chậm trong vòng 2-3năm tới, thì chắc chắn sẽ làm giảm mối quan tâm của các nhà đầu tư”, ôngTony Foster nhận định.

Như vậy có thể nói, việc VNPT dự thảo phương án sáp nhập VinaPhone vàMobiFone là phương án tối ưu nhất cho chính VNPT, chứ không phải làphương án tối ưu nhất cho thị trường. Lý do là, hiện MobiFone chỉ chiếmkhoảng 4% lao động của VNPT, nhưng lại mang tới 50% lợi nhuận cho Tậpđoàn này. Như vậy, nếu chỉ còn giữ 20% vốn của MobiFone, VNPT sẽ gặp khókhăn, đặc biệt trong giai đoạn mà lợi nhuận của Tập đoàn đã bắt đầu códấu hiệu suy giảm. Trong trường hợp sáp nhập, liệu chỉ đơn thuần vớiphép cộng, VNPT có đủ lực để quản lý để không xảy ra tình trạng MobiFone“giảm khỏe” vì có thêm sự cộng sinh của VinaPhone.

Trong khi đó, theo bình luận của ông Mai Liêm Trực, nguyên Thứ trưởngthường trực Bộ Bưu chính - viễn thông, việc sáp nhập các doanh nghiệpviễn thông cần dựa trên sự đàm phán thỏa thuận giữa các doanh nghiệp vớinhau, tất nhiên, dưới sự “cầm trịch” của cơ quan quản lý nhà nước. Việcnày nhằm tránh tạo gánh nặng cho doanh nghiệp sau khi thực hiện sáp nhậphay mua bán. Hoặc cũng có thể tái cấu trúc lại các doanh nghiệp viễnthông theo hướng cổ phần hóa và Nhà nước chỉ nắm cổ phần chi phối tạimột số doanh nghiệp đặc thù, còn lại thì tạo điều kiện cho các thànhphần kinh tế khác tham gia. “Trên thực tế, trong giai đoạn 10 năm mở cửathị trường (từ 2000-2010), thị trường viễn thông Việt Nam vẫn chưa thựcsự tạo được điều kiện cho các thành phần kinh tế khác ngoài Nhà nướctham gia”, ông Trực giải thích thêm.