Các sàn chứng khoán là sòng bài dành cho những con bạc có vốn lớn và có OPM (tức
là tiền người khác). Tuy nhiên, lòng tham và sự sĩ diện "thắng cuộc" vẫn thu hút
khá nhiều con thiêu thân nhỏ lẻ, dù đánh theo cơ bản hay lướt sóng.
Những chiêu PR cho thị trường chứng khoán Việt Nam hiện nay dường như đang phản
tác dụng.
 |
| (Ảnh minh họa) |
Tôi vẫn nghĩ rằng, các sàn chứng
khoán là sòng bài dành cho những con bạc có vốn lớn và có OPM (other people’s
money, tức là tiền người khác). Tuy nhiên, lòng tham và sự sĩ diện "thắng cuộc"
vẫn thu hút khá nhiều con thiêu thân nhỏ lẻ, dù đánh theo cơ bản hay lướt sóng.
Thời đại mới, công nghệ mới, tay chơi mới, thủ thuật mới... tạo nên sự dao động
biên độ và biến chuyển không ngừng cả với những cơn sóng lớn xen lẫn các đợt
thoái trào sâu. Những cao thủ lướt sóng và có tin tức nội gián tốt là những kẻ
sẽ thắng lớn trong các cuộc chơi này tại Việt Nam hay bất cứ nơi nào trên thế
giới.
Trong mọi tình huống, những thành phần thắng khác, dù nhỏ nhưng liên tục là sở
hay công ty điều hành sàn giao dịch (nhà cái), các công ty tạo ra sản phẩm (công
ty niêm yết), các nhà tư vấn, môi giới (thầy cò chạy ngoài với ống loa) và các
công ty tạo thị trường (market makers, còn gọi là các đội lái tàu). Vì sự đam mê
cờ bạc và lòng tham của tập thể và cá nhân, các sàn chứng khoán là nơi huy động
tiền tốt nhất cho các công ty muốn tăng trưởng.
Tuy nhiên, mọi người liên quan, từ nhà cái đến thầy cò, từ đội lái tàu đến ban
quản trị các công ty niêm yết, phải biết các tay chơi cần gì và muốn gì để kế
hoạch tiếp thị và hậu mãi thu hút được doanh thu cao nhất. Do không nắm vững các
yếu tố này nên các nhóm tổ chức "sòng bài" thường có nhiều hoang tưởng về trò
chơi và tay chơi. Thử phân tích một vài thông điệp PR của nhóm tổ chức về lý do
tại sao các nhà đầu tư nước ngoài phải đổ tiền vào Việt Nam, ta có ngay bằng
chứng về sự hoang tưởng, ấu trĩ này.
Giá P/E của công ty trên sàn Việt Nam rẻ nhất Á Châu
Khi chúng ta dùng "giá rẻ" để làm vũ khí cạnh tranh thì vô tình chúng ta thú
nhận là hàng hóa của chúng ta không có chất lượng hay thương hiệu gì. Dù ai cũng
ham lời và tiết kiệm, nhưng trong việc đầu tư và kiểm soát rủi ro, phần lớn các
nhà tài chính thích những sản phẩm chất lượng và tăng trưởng bền vững. Vả lại,
điều lệ của các quỹ đầu tư đòi hỏi những tiêu chí và thẩm định (rating) khá cao
về sản phẩm, cho nên có lẽ khoảng 95% các công ty niêm yết ở Việt Nam không đáp
ứng nổi nhu cầu này, dù được bán với giá rẻ mạt.
Trong 6 tháng đầu 2012, sàn Việt tăng giá 22%
Đây là một thông điệp PR coi qua thì đẹp mắt, nhưng nó không "xi-nhê" gì đối với
các quyết định đầu tư. Yếu tố quan trọng nhất là thanh khoản. Rất nhiều chuyên
gia đầu tư đã rơi vào tình trạng kiếm được mức lời tới 100% trong phi vụ của
mình, nhưng không sao thoái vốn được vì thị trường mất thanh khoản. Cho đến khi
rút được thì đã phải bán tháo, bán lỗ. Nhìn số tiền giao dịch hàng ngày của hai
sàn HOSE và HNX, tôi tính ra là một khoản đầu tư khoảng 10 triệu đô la vào 3 cổ
phiếu lớn sẽ mất khoảng 60 ngày để thoái vốn. Trên Nasdaq, việc làm này có thể
chỉ mất khoảng 5 giây đồng hồ (vào những ngày chậm).
Việt Nam là một thị trường tiềm năng trong 20 năm tới
Theo một thống kê, 72% giao dịch trên sàn chứng khoán New York (NYSE) được giữ
không quá 11 giây. Tôi chưa gặp một chuyên viên đầu tư nào có cái nhìn xa hơn 3
năm khi thẩm định cơ hội kiếm tiền, kể cả những nhà đầu tư cơ bản và dài hạn như
Warren Buffett (ông có thể giữ cả 20 năm nếu đầu tư đó tăng trưởng tốt trong 2
năm đầu). Bỏ tiền để PR cho các nhà đầu tư tài chính về tiềm năng 20 năm sau
hoàn toàn là một sự lãng phí tiền bạc.
Chính phủ đang làm mọi cách để nâng đỡ thị trường chứng khoán
Phần lớn mọi người theo kinh tế thị trường đều quan niệm rằng, khi Chính phủ
phải can thiệp để hỗ trợ một thành phần kinh tế nào thì đây là giải pháp cuối
cùng cho khủng hoảng. Chiêu PR này càng được quảng bá thì càng có tác dụng ngược
lại. Nó gợi nên hình ảnh của một con người trong tình thế tuyệt vọng, đang cầu
xin ân huệ. Với các nhà đầu tư, kinh doanh kiếm lời là một hoạt động nghiêm túc
và ích kỷ. Thị trường chứng khoán mọi nơi trên thế giới, dù có chỗ cho việc cầu
nguyện, không bao giờ có chỗ để làm từ thiện.
Để hiểu thêm về động lực của các nhà đầu tư trên các thị trường chứng khoán, tôi
và một vài sinh viên của trường đại học Southern Cross (Úc) đã hoàn tất một khảo
sát vào năm 2004 với 575 nhà quản lý quỹ đầu tư khắp thế giới. Ngoài thanh
khoản, công ty chất lượng (có kỷ cương và thương hiệu) và mức độ tăng trưởng,
những yếu tố quan trọng khác là hệ thống hành chính và pháp lý, việc chuyển đổi
bản tệ ra ngoại tệ và thông tin tự do, minh bạch.
Thị trường chứng khoán Việt Nam hiện thiếu sót và tụt hậu rất xa so với các đối
thủ xa gần trên tất cả các lĩnh vực nêu trên. Và đó là lý do chính tại sao các
doanh nghiệp niêm yết rất khó thu hút hay huy động dòng vốn ngoại.
Bí quyết để thu hút khách hàng, xây dựng thương hiệu và niềm tin luôn luôn là
một công thức dựa trên sự thỏa mãn của "thượng đế" qua sản phẩm, dịch vụ và
chương trình hậu mãi. Các nhà tổ chức liên quan đến thị trường chứng khoán Việt
Nam dường như vẫn chưa nắm vững công thức này.
Theo TS. Alan Phan
Diễn đàn Doanh nghiệp
