Ẩn họa đò ngang

Đúng một năm sau chìm đò làm 42 người thiệt mạng trên sông Gianh, chúng tôi trởlại Quảng Hải (Quảng Trạch, Quảng Bình).

Chợt rùng mình khi nghĩ về nhữngchuyến đò ngang vẫn đêm ngày đưa khách qua dòng sông Gianh ở nơi thủy thần đãcướp đi sinh mạng của hơn 40 người.

Thảm họa luôn rình rập những chuyến đò ngang trên sông Gianh.

Trên chiếc xe máy, tôi và anhbạn làm ở báo Văn Hóa qua cầu, tiến về Quảng Hải vào đúng cái ngày mà cáchđó một năm đã (tính theo dương lịch) xảy ra vụ chìm đò kinh hoàng.

Ngay đầu chân cầu phía bắc QuảngHải 2, người ta đang mở một con đường dẫn từ cầu về trung tâm Quảng Hải dọc theotriền sông Gianh. Những chiếc xe múc, xe ủi nằm im lìm choán hết phần đường. Đấtđá người ta đổ lên mặt đường, gặp mưa nhão nhoẹt, trơn như mỡ.

Mặc dù đã cố gắng hết sức nhưngchiếc xe máy vẫn cứ lạng lách không theo ý muốn. Đi chừng 50m, chiếc xe đổ nhào,hai chúng tôi văng mỗi người một ngả. Ý tưởng về Quảng Hải bằng đường bộ coi nhưphá sản.

Ông bà Khâm và 2 đứa cháu mồ côi

Không thể đến đó bằng đườngbộ, chúng tôi buộc phải thay đổi phương án về Quảng Hải bằng thuyền.

Tại trụ sở, ông Đoàn Xuân Thiện -Chủ tịch UBND xã Quảng Hải cho biết: Một năm sau thảm họa, Quảng Hải cơ bản đãlấy lại được thăng bằng. Kinh tế có chiều hướng phát triển nhờ vào hệ thống cấpnước vượt sông, phục vụ cho hơn 120 ha đất trồng lúa vừa mới hoàn thành. Nhữnghộ có người thân là nạn nhân trong vụ chìm đò đã nhận được sự hỗ trợ kịp thời từnhiều tấm lòng nhân ái cả về vật chất lẫn tinh thần.

Chính quyền địa phương cũng đãphân công các tổ chức đoàn thể giúp đỡ các gia đình bị nạn gieo cấy cũng như thuhoạch nên sản xuất không bị ngưng trệ... tình làng, nghĩa xóm ngày càng gắn kếthơn.

Nói về giao thông đi lại, ôngThiện không khỏi ái ngại: Cầu Quảng Hải hoàn thành, mặc dù muộn nhưng cũng đãlàm nức lòng người dân 9 xã vùng nam Quảng Trạch, đặc biệt là Quảng Hải. Ngaykhi thông cầu kỹ thuật, tuyến đường bê tông nối cầu với trung tâm xã cũng đượcSở GTVT giao cho nhà thầu tiến hành thi công.

Theo cam kết, con đường sẽ hoànthành trong năm 2009. Nhưng không hiểu sao nhà thầu cứ làm cầm chừng. Sang 2010rồi họ vẫn chưa đổ xong đất làm nền. Có được một con đường ra với thế giới bênngoài là ước mơ ngàn đời của người dân Quảng Hải, nhưng với tiến độ này thìkhông biết đến bao giờ.

Anh Tạo bên bàn thờ vợ và con

Ông Thiện kể: “Có nhiều thầycô giáo, quê ở xã khác về đây dạy học than phiền với tôi, từ khi thông cầutiền lương của họ không đủ mua xăng và sửa xe. Đoạn đường chỉ chừng 300mnhưng để đi qua thường phải mất hơn một tiếng đồng hồ.

Việc bị lao xuống sông, xuốngruộng cả người lẫn xe là chuyện thường ngày. Đó là trời nắng, còn trời mưa thìđành chịu. Hăng hái đi đường bộ được một thời gian, nay mọi người đành trở lạivới những chuyến đò ngang đầy ẩn họa và ám ảnh”.

Nỗi đau còn đó

Về Vân Trung, Vân Nam và Vân Bắcnhững ngày này (ba thôn có những nạn nhân xấu số trong vụ chìm đò) khói hươngnghi ngút toả khắp làng.

Chúng tôi ghé vào nhà của ông CaoXuân Khâm ở thôn Vân Nam. Nhà có đông người, ông đang làm giỗ đầu cho ba ngườicon của mình. Rất nhiều hàng mã được bày biện trên bàn thờ. Gặp lại chúng tôi,ông bật khóc.

Con đường mới mở lầy lội dẫn vào trung tâm xã Quảng Hải

Những giọt nước mắt ứ nghẹncủa người cha 74 tuổi khiến chúng tôi không khỏi bùi ngùi. Ông có hai congái và một con dâu là nạn nhân trong vụ chìm đò, để lại 6 đứa con còn đỏhỏn.

Nuốt những giọt nước mắt vàotrong, ông Khâm kể: “Tội nhất là con Hiên (Cao Thị Hiên-PV). Hắn là con gái úttrong nhà, lấy chồng được một năm thì chồng mất do tai nạn. Ôm bụng bầu mới 2tháng từ nhà chồng về nhà chúng tôi ở, sinh cháu được một năm thì hắn cũng ra đitrong vụ chìm đò, để lại cho vợ chồng tui đứa con trai chưa đầy tuổi. Đáng ra,đúng ngày 30 Tết là ngày giỗ đầu của chúng nó, nhưng năm nay nhuận nên làm sớmmột tháng”.

Đang nói chuyện, ngoài ngõ bàKhâm hai tay dắt hai đứa cháu đi vào. Hai cu cậu thấy người lạ cứ rúc đầu vàongực ông bà lấm la, lấm lét nhìn khách.

Bà Khâm nghẹn ngào: “Đây là haithằng con của con út và con dâu. Khi mẹ chúng mất, cả hai đứa chưa đầy tuổi. Bọnhắn đói sữa khóc ngặt nghẽo suốt ngày, suốt đêm. Ở làng, xưa nay không có ainuôi con bằng sữa ngoài, nên không biết, cứ ôm cháu chạy đi bú nhờ khắp làng.May mà nhờ có các đoàn về thăm, cho áo quần, cho sữa, rồi bày cho cả cách phachế... không thì gia đình tui không biết bấu víu vào đâu”.

Cách nhà ông Khâm mấy ngõ là nhàanh Cao Xuân Tạo, 36 tuổi, có vợ và 2 con là nạn nhân trong vụ chìm đò. Anh đangngồi bất động nhìn lên 3 di ảnh trên bàn thờ. Thấy chúng tôi vào, anh uể oảiđứng lên đón khách. Khuôn mặt anh đen xạm, hốc hác, hai hố mắt trũng sâu vô hồn.

Vợ chồng anh lấy nhau được 12năm, có 2 mặt con. Thời gian sống bên nhau không được là mấy. Vì ở quê làm ănkhó khăn, hằng năm cứ sau tết là anh lại lên đường vào miền Nam làm thuê, làmmướn tích góp để gửi tiền về cho vợ nuôi con. Năm ngoái, sau hơn 10 tháng trờibiền biệt ở xứ người, anh về nhà để ăn tết. Mới được mấy ngày sum họp với giađình thì xảy ra vụ tai nạn.

Cái chết của 3 người thân khiếntinh thần anh hoảng loạn. Anh gần như không biết gì nữa khi nhìn thấy xác vợ vàcon được người ta vớt lên để bên sông. Mấy tháng trời, mưa cũng như nắng vật vờngoài nghĩa địa, anh không tin là vợ và con mình đã chết. Thế rồi anh đổ bệnh,bà con làng xóm đưa anh về nhà. Từ đó anh đóng cửa, suốt ngày ngồi bên bàn thờnhìn di ảnh của vợ và con.

Ngày giỗ đầu, anh tự đi chợ muanhững thứ mà vợ và con khi con sống vẫn thích ăn, rồi làm một mâm cơm đặt lênbàn thờ. Anh dọn đủ bát đũa cho 4 người. Anh vừa ăn, vừa gắp thức ăn bỏ lên 3bát còn lại như những ngày gia đình còn sum họp.

Anh Tạo vừa nấc, vừa nói: “Nhiềukhi tui đã tính đến cái chết để sớm sum họp với gia đình. Nhưng rồi nghĩ lại,không ai chăm sóc mồ mả cho vợ con”.

Trong chuyến trở lại Quảng Hải,chúng tôi cứ ân hận mãi là không gặp được gia đình anh em nhà lái đò đã gây ravụ tai nạn là Nguyễn Xuân Quý và Nguyễn Minh Mậu. Trời dần tối và con đường lầylội đã không cho phép chúng tôi ghé thăm nhà họ. Hai anh em họ đang phải ngồi tùvì hành vi gây ra vụ tai nạn.

Qua câu chuyện với những ngườithân của các nạn nhân, chúng tôi được biết gia đình họ hiện rất khó khăn. Trướckhi vào tù Quý và Mậu đã có vợ và mỗi gia đình có 2 đứa con nhỏ.

Thuộc diện hộ nghèo, gia đình haianh em Quý, Mậu sống nhờ vào chiếc đò ngang đã gây ra thảm họa. Thiếu hai ngườiđàn ông trụ cột trong gia đình, hai người phụ nữ với những đứa con nhỏ không thểtạo lập cuộc sống mới.

Mặc dù, người làng thương tình đãxoá cho khoản bồi thường dân sự, nhưng nỗi ám ảnh về tội lỗi quá lớn mà chồnggây ra khiến họ không thể hoà nhập với làng xóm. Nhiều lúc đói đứt bữa mà khôngdám sang nhờ hàng xóm.

Rời Quảng Hải trên chiếc thuyềncũ nát trong đêm tối. Gió mùa đông bắc thổi buốt người, khiến tôi rùng mình khinghĩ về những chuyến đò ngang vẫn đêm ngày đưa khách qua lại trên dòng sôngGianh.

Theo Hoàng Nam