Một bộ phim được gọi là võthuật mà không hề có những màn đấm đá của các võ sư, hay những pha hành động gaycấn kịch liệt mà chỉ có những màn võ đẹp như múa hay đấu trí giữa các nhân vậttrong phim...
Đây là bộ phim thương mại đầu taycủa đạo diễn Trương Nghệ Mưu được làm theo phong cách của Hollywood với nhữngcái tên đình đám như Lí Liên Kiệt, Chương Tử Di, Trương Mạn Ngọc, Lương TriềuVỹ, đã oanh tạc các phòng vé trên khắp Trung Hoa và đã từng được đưa lên bàn cânso sánh với tác phẩm “Ngọa hổ, tàng long” của đạo diễn Lý An.
Đây được coi là bộphim Trung Quốc đạt doanh thu cao nhất từ trước tới nay, và là bộ phim nướcngoài đạt kỉ lục lượng vé bán ra tại Mỹ. Mặc dù, báo chí cũng như các nhà phêbình phim trong nước không đánh giá cao tác phẩm này nếu không nói là ác cảm khicho rằng đạo diễn họ Trương đã làm sai lịch sử về hình ảnh hoàng đế Tần ThủyHoàng, nhưng họ vẫn phải miễn cưỡng đặt vào tay ông giải thưởng phim hay nhấtnăm của Viện Hàn lâm điện ảnh Trung Hoa.
Cốt truyện hấp dẫn
Thành công của một bộ phim có vai trò quan trọng của cách dẫn truyện. Một câuchuyện tồi thì không hình ảnh đẹp hay kĩ xảo xuất sắc nào có thể cứu vãn được.Trương Nghệ Mưu đã áp dụng rất khéo léo cách dẫn truyện trong kiệt tác“Rashomon” của đạo diễn Kurosawa, Nhật Bản. Đó là lời kể của ba nhân vật về mộtsự việc khiến cho người xem đi hết từ hồi hộp này tới hồi hộp khác. Bắt đầu từVô Danh (do Lý Liên Kiệt thủ vai) kể về con đường chinh phục ba bảo bối của batên thích khách nguy hiểm nhất Trung Hoa thời bấy giờ muốn ám sát Tần Vương là Trường Không, Tàn Kiếm và Phi Tuyết.
Đó là thời kì của loạn lạc khi chiến tranh xảy ra liên miên giữa bảy quốc gia làTần, Triệu, Hán, Ngụy, Yên, Tề và Sở hay còn gọi là thời kì chiến quốc. Anh tabắt đầu câu chuyện của mình về gia cảnh nghèo khó như bao gia đình thời loạn lạckhác, rồi anh bắt đầu luyện kiếm trở thành một kiếm khách tài hoa, rồi đi thuphục ba kẻ bị truy nã kia. Với mỗi câu chuyện về ba bảo bối anh ta giành được,Tần Vương cho phép anh ta tiến gần mình hơn. Cứ thế cho tới khi anh ta chỉ còncách vị vua tàn bạo kia mười bước, vị trí lí tưởng cho bất kì thích khách nào.
Tưởng chừng như câu chuyện đã rấthoàn hảo rồi nhưng vị vua tài hoa vẫn lật ra được lỗ hổng của nó và đưa ra suyđoán của mình. Từ việc Vô Danh là người anh hùng chinh phục ba bảo bối kia vớitài năng kiếm thuật phi phàm anh ta trở thành kẻ thương thuyết tài ba khi thuyếtphục được ba nhân vật đình đám đó nhường lại chúng. Câu chuyện lại một lần nữahoàn hảo không khiếm khuyết cho tới khi Vô Danh cất tiếng: “Nhưng bệ hạ đã đánhgiá thấp một người – đó là Tàn Kiếm”. Những tưởng với vị trí hiện tại, Vô Danhlà người có ưu thế nhất trong tất cả các thích khách từng hành thích Tần ThủyHoàng nhưng hóa ra người đó lại là Tàn Kiếm. Nhưng anh ta đã bỏ cuộc.
Tại sao? Điều đó được gói gọn trong hai chữ anh ta tặng Vô Danh khi trao bảokiếm của mình. Đó là người nghiệm ra rằng thiên hạ này chỉ thống nhất được khiTần Vương còn tồn tại, chỉ có thống nhất thì dân mới hết loạn lạc, mới hết chialìa và đổ máu. Một bản anh hùng ca hoành tráng ca ngợi công lao to lớn của ngườiđược coi là bạo chúa hung tàn nhất trong lịch sử Trung Hoa cổ đại, hỏi tại saobáo chí trong nước không công kích Trương Nghệ Mưu làm sai lịch sử. Nhưng ông cólàm sai hay không thì chúng ta cứ gác qua một bên, chỉ biết rằng người ta khôngthể phủ nhận đây là một cái nhìn hoàn toàn mới mẻ và thú vị về người đứng đầuthời cổ đại xưa.
Sự hòa quyện của màu sắc và những cảnh quaytuyệt mỹ
Phim của Trương Nghệ Mưu luôn đưa người xem tới những cảnh quay lãng mạn và phốimàu sắc hết sức tinh tế. Người xem chưa thể quên được những ám ảnh trong bốicảnh Trung Hoa thời kì nội chiến trong sắc đỏ nhức nhối, hay những thước phimđược chau chuốt tỉ mỉ trong “Đường về nhà”. Ông xuất phát là một quay phim, thậmchí trước đó ông còn là một nhà nhiếp ảnh với các bức ảnh được đánh giá caotrong giới phê bình. Cũng không lạ khi đạo diễn tài ba này sử dụng tối đa hiệuứng hình ảnh cùng các kĩ xảo tối tân của Hollywood để thực hiện siêu phẩm này.Đó là nghệ thuật sử dụng màu sắc, và nghệ thuật quay rất tinh tế.
Bộ phim được chia ra làm năm phầnnhỏ với mỗi phần là một màu sắc khác nhau. Màu đen cho cảnh hoàng cung ảm đạmvới tầng tầng lớp lớp vệ sĩ vây quay vua Tần Thủy Hoàng. Người xem có thể cảmnhận ngay không khí loạn lạc của thời chiến quốc với sắc đen u ám. Sang phânđoạn vợ chồng Tàn Kiếm – Phi Tuyết ông sử dụng triệt để màu đỏ tươi như màu máu.Đó là những phân cảnh nhuốm màu tình ái, hoan lạc khi Vô Danh kể anh ta tận dụngtriệt để mối tình tay ba để giành lấy hai thanh bảo kiếm. Đó là màu xanh trongmàu áo của hai vợ chồng Tàn Kiếm – Phi Tuyết trong phân cảnh qua lời suy đoáncủa vua Tần Thủy Hoàng.
Đó là màu xanh của sự hòa bìnhkhi Vô Danh thương thuyết với hai con người tài sắc kia để giành lấy bảo bối.Nhưng ngay sau đó lại là màu trắng trong lời bộc bạch của Tàn Kiếm về việc tạisao anh không ra tay với Tần Thủy Hoàng khi có một cơ hội tuyệt vời tới vậy. Sắctrắng trong màu áo hai người mặc còn mang ý nghĩa về một tình yêu thuần khiếtcủa Tàn Kiếm dành cho người vợ mình. Người mà vì mang mối thù giết cha với TầnVương đã khiến cho anh sát cánh bên cô trên con đường phục hận. Nhưng chính anhlại bỏ cuộc để lại dấu chấm hỏi lớn trong người con gái anh yêu để rồi chỉ còncái chết là cách duy nhất để anh chứng minh mình trong sạch. Phân cảnh cuối làsự hòa quyện giữa sắc đỏ với màu đen u ám chốn hoàng cung lạnh lẽo. Người tathấy vua Tần rơi lệ cho cái chết của hai con người. Một là người thấu hiểu mìnhnhất thế gian nhưng lại mang cái án truy nã gắt gao nhất, một là người mang tớicho ông thông điệp của người kia và là người do chính ông ra lệnh giết vì mangtội ám sát vua.
Hình ảnh Vô Danh khi đấy được tạc trên vô vàn những cung tên đóng đinh trên cổngthành. Người anh hùng sừng sững hiên ngang ngẩng cao đầu khi chết không phải bởianh đã tới gần được Tần Vương mà bởi anh đã ngộ ra cái chân lý của hòa bình. Đókhông chỉ là một cái tên Vô Danh, đó là lớp lớp những thế hệ đã ngã xuống chỉ đểđi tìm hạ gục bạo chúa. Đó là còn là người mang thông điệp của vạn người dân vềmột chữ “Thiên Hạ”. Ai mới thực sự là anh hùng? Chiếc quan tài phủ vải đỏ kia cóphải tiễn đưa một mình Vô Danh không?
Tại sao tôi lại nói rằng đây là phim võ thuật mà như không phải võ thuật? Trướchết bởi những màn võ đẹp như múa, máy quay tập trung miêu tả những lớp vải mềmmại bay phấp phới trong khung hình. Trong bộ phim này, Trương Nghệ Mưu sử dụngtối đa nghệ thuật lấy tĩnh tả động với những cảnh quay non nước yên bình phảnchiếu lên cuộc đấu kiếm căng thẳng giữa Tàn Kiếm và Vô Danh. Những góc quay tinhtế tới từng giọt nước để thể hiện cái kiếm thế phi phàm của những kẻ thích kháchtrong phim. Riêng yếu tố nước được tận dụng triệt để để miêu tả kiếm khí.
Từ những giọt mưa trong màn đấu kiếm giữa Vô Danh và Trường Không cho tới mặt hồphẳng lặng với Tàn Kiếm hay màn biểu diễn phi thường chỉ với một cái tung cốcnước rất nhẹ mà anh ta vừa giữ cho mặt nước trong cốc phẳng lặng lại vừa làm sụpđổ bức tường sách bao quanh. Để tạo không khí căng thẳng cho bộ phim là nhữngcảnh quay mặt đối mặt giữa Vô Danh và Tần Vương. Họ đấu trí để vạch ra những sơhở trong từng câu chuyện khiến khán giả hồi hộp tới nghẹt thở. Tất cả những điềuđó khiến cho khán giả được thưởng thức một bộ phim vừa đẹp, vừa lạ lại giàu tínhnhân văn.
Kết
Không một tác phẩm nghệ thuật nào có thể được coi là hoàn hảo khi không có mộtviên sạn nào. Nhưng có lẽ người xem cũng chẳng quan tâm tới điều đó bởi ngườiđạo diễn tài ba ấy đã mang tới cho họ một bộ phim quá tuyệt vời từ đường nét tớiâm thanh và cảnh quay. Cứ đi theo câu chuyện bạn sẽ khám phá ra sự cuốn húttrong từng màn đấu trí giữa Vô Danh và Tần Vương. “Anh hùng” khiến cho Hollywoodphải nhìn các bộ phim võ thuật Trung Hoa với một con mắt hoàn toàn khác. Khôngcòn là những màn võ thuật hài hước của Thành Long hay thế võ gân guốc của LýTiểu Long nữa. Mà là một cái gì đó mềm mại hơn nhưng vẫn đầy cuốn hút và mangđậm chất nhân văn sâu sắc.
