Luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN)không tránh khỏi vướng mắc phát sinh trong năm đầu triển khai. Đặc biệt, vấn đềthuế TNCN đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản (BĐS), đến nay vẫn cònnhiều bất cập.
Quy định của Luật Thuế TNCN đốivới chuyển nhượng BĐS là khá thông thoáng, góp phần làm thị trường BĐS sôi động.Nhưng trên thực tế thì không ít trường hợp đã lợi dụng sự thông thoáng này đểlách luật, trốn thuế.
Tài sản duy nhất
Luật Thuế TNCN quy định: Thu nhậptừ chuyển nhượng nhà ở, quyền sử dụng đất ở và tài sản gắn liền với đất ở của cánhân trong trường hợp cá nhân chỉ có một nhà ở, đất ở duy nhất thì được miễnthuế; đồng thời người chuyển nhượng BĐS tự khai và chịu trách nhiệm về tínhtrung thực về kê khai của mình.
Tuy nhiên, trong bối cảnh hệthống thông tin quản lý cá nhân của cơ quan quản lý nhà nước, trong đó có ngànhthuế còn chưa đáp ứng; công tác kiểm tra, đối chiếu cần rất nhiều thời gian thìít nhất trong vài năm đầu, cơ quan chức năng không thể kiểm soát được từng cánhân có bao nhiêu nhà ở, đất ở.
Đây chính là kẽ hở để không ítngười có nhiều nhà ở, đất ở khi chuyển nhượng sẵn sàng kê khai là tài sản duynhất để không phải nộp thuế.
Hạ giá chuyển nhượng
Hệ thống văn bản pháp luật thuếTNCN quy định giá chuyển nhượng quyền sử dụng đất là giá thực tế ghi trên hợpđồng, tại thời điểm chuyển nhượng nhưng không thấp hơn giá đất do UBND tỉnh, TPquy định.
 |
| Nộp thuế đối với tài sản BĐS không chỉ là quyền lợi mà còn là trách nhiệm với nhà nước |
Thực tế trên thị trường BĐS, giáđất mua bán thường cao hơn giá đất do UBND tỉnh, TP quy định. Nhưng vì lợi íchcủa cả người mua và người bán, nên họ thường thoả thuận ghi giá trên hợp đồngchuyển nhượng thấp hơn thực tế.
Và để được cơ quan nhà nước chấpnhận hồ sơ, họ chỉ ghi trên hợp đồng mức giá ngang hoặc cao hơn chút đỉnh so vớigiá UBND tỉnh, TP quy định. Như thế sẽ được nộp thuế thấp hơn số thực tế phảinộp. Kết quả là, cả đôi bên mua bán đất cùng có lợi, chỉ riêng Nhà nước chịuthất thu thuế.
Chuyển nhượng bắc cầu
Khoản 1 Điều 4 Luật Thuế TNCN quyđịnh: “thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản giữa vợ với chồng, cha đẻ, mẹ đẻvới con đẻ; cha nuôi, mẹ nuôi với con nuôi; cha chồng, mẹ chồng với con dâu; chavợ, mẹ vợ với con rể; ông nội, bà nội với cháu nội; ông ngoại, bà ngoại với cháungoại; anh chị em ruột với nhau” thì được miễn thuế TNCN. Lợi dụng quy định này,nhiều trường hợp đã sử dụng mối quan hệ bắc cầu để trốn thuế.
Cụ thể, hai chị em dâu chuyểnnhượng BĐS cho nhau là đối tượng phải nộp thuế. Nhưng để lách luật, người chịdâu làm thủ tục chuyển nhượng cho bố chồng, sau đó bố chồng lại chuyển nhượngtiếp cho người em dâu.
Cả hai lần chuyển nhượng này đềuthuộc đối tượng được miễn thuế. Thế là từ việc phải nộp thuế, hai chị em dâuchịu khó đi vòng, chuyển nhượng bắc cầu để tránh phải nộp thuế.
Giải pháp nào
Về phía Nhà nước, phải xây dựngvà quản lý hệ thống thông tin cá nhân đầy đủ toàn diện, trên cơ sở đó giữa ngànhthuế và ngành tài nguyên - môi trường kết nối mạng thông tin thống nhất trênphạm vi toàn quốc để quản lý được việc sở hữu BĐS chi tiết của từng cá nhân.
Từ đó, chống được sự man khai làtài sản duy nhất trong chuyển nhượng BĐS để được miễn thuế.
Đối với UBND các tỉnh, TP đểchống việc lách thuế qua việc ghi thấp giá trên hợp đồng chuyển nhượng thì việcxây dựng và ban hành giá nhà, đất hàng năm phải phù hợp và sát giá thực tếchuyển nhượng trên thị trường tự do.
Riêng ngành thuế, phải tăng cườngcông tác tuyên truyền, phổ biến đạo lý của Luật Thuế TNCN đến mọi tầng lớp dâncư để giúp họ nắm và hiểu về các quy định, đồng thời bằng kinh nghiệm và kỹ năngquản lý chuyên sâu, phải chủ động đề xuất ngay các giải pháp ứng phó trong mọitình huống.
Theo Quỳnh Thơ
