Phủ tạng, “súng ống” củađộng vật có nhiều bổ dưỡng, tuy nhiên, không phải ai dùng cũng tốt.

“Ăn gì bổ nấy” có từ đâu?

Bàn chuyện

Theo y học cổ truyền, thức ăngồm tứ khí: ấm, nóng, mát, lạnh và ngũ vị (chua, cay, đắng, mặn, ngọt). Cũnggiống như thuốc, thức ăn có tác dụng điều tiết chức năng tạng phủ, khíhuyết, nhưng khác thuốc là chứa ít độc tính hơn. Từ lâu, món ăn có công dụngphòng và trị bệnh, nên người ta gọi là món ăn bài thuốc.

Vì sao có quan niệm "ăn gì bổnấy"? Theo lương y Vũ Quốc Trung: "Sở dĩ có quan niệm "dĩ tạng bổ tạng" - ăntạng bổ tạng là vì, người ta dựa trên nguyên lý "đồng tương cầu". Con ngườilà "tiểu vũ trụ", do vậy khi ăn các tạng phủ hay bộ phận sinh dục của độngvật thì ở một mức độ nào đó, cơ thể con người sẽ hấp thu chất dinh dưỡng từcác bộ phận tương ứng của con vật rồi chuyển hóa thành của mình. Bên cạnhđó, dân gian cũng đúc kết những kinh nghiệm qua việc dùng một số món ăn trịbệnh, bổ dưỡng thấy có hiệu quả, và truyền lại cho nhau. Thực tế thì trongtinh hoàn động vật có chứa chất nội tiết liên quan đến chuyện ham muốn vàkhả năng tình dục...".

Lương y Huỳnh Văn Quang cũng cho rằng: "Với những món ăn bổ dưỡng cần biết chúng có tác dụng bổ dương hay bổ âm, từ đó mới ăn đúng món để có tác dụng cho từng người. Chẳng hạn với người thể hàn (lạnh) thì dùng món bổ dương. Còn ngược lại người thể nhiệt (nóng) thì ăn những món bổ âm. Phủ tạng động vật đều chứa nhiều cholesterol, nên không phù hợp với người cao tuổi, người mắc bệnh rối loạn chuyển hóa, người tăng cholesterol máu, xơ vữa động mạch, tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh gout, bệnh thận, người thừa cân, béo phì. Với người cao tuổi, nên ăn hạn chế, còn người mắc các bệnh kể trên không nên ăn các loại phủ tạng này".

Trong số những động vật, dê là loài được xem rấtkhỏe trong chuyện "chăn gối", nên được chú ý rất nhiều. Do mỗi buổi sáng chú dêđực thường đứng ngay cửa chuồng, đợi "chị em" dê cái đi ngang thì... "yêu", cứthế, một chú dê đực "yêu" cả đàn dê cái mà vẫn khỏe ru, nên khiến người ta tòmò, theo dõi xem dê ăn gì mà "chuyện đó" dữ vậy? Thế rồi từ xa xưa, người ta đãđặt tên cho một loại lá cây mà dê thường ăn là "dâm dương hoắc", loại lá nàyđược dùng làm vị thuốc trong các bài thuốc chữa "trục trặc" trong chuyện "tếnhị" từ xưa đến nay.

Những quan niệm sai

Tuy nhiên, các nhà chuyên môn lưuý, không phải lúc nào dùng các tạng phủ, "súng ống" của động vật cũng đều tốt.Có người cho rằng, ăn óc bổ óc nên khi bị đau đầu thì ăn óc heo, hoặc cho trẻ ănóc để thông minh. Theo lương y Quốc Trung, như thế là không đúng, vì trong ócheo có hàm lượng cholesterol rất cao (ăn 100g óc heo lượng cholesterol cao gấp 8lần nhu cầu hằng ngày, mỗi người chỉ nên ăn khoảng 250 - 300 mgcholesterol/ngày), do vậy, với những người đau đầu do tăng huyết áp thì rất nguyhiểm.

Một số quan niệm ăn thận bổ thậncũng hoàn toàn không đúng trong trường hợp người bị suy thận - những người nàycần giảm lượng đạm, đặc biệt người mắc thận hư nhiễm mỡ thường bị rối loạnchuyển hóa lipid, lượng cholesterol trong máu tăng cao mà lại ăn nhiều thận sẽcàng làm bệnh nặng thêm. Quan niệm ăn tim bổ tim cũng vậy, với người có bệnh timmạch (như: tăng huyết áp, xơ vữa động mạch...) nếu ăn nhiều tim, cật sẽ khiếnlượng cholesterol máu tăng cao, không tốt. 

Theo Thanh Tùng
Bàn chuyện