Bán hàng qua mạng: đủ chiêu trò biến tướng

Chỉ với vàimánh lới lừa đảo đơn giản, rất nhiều người đã mất tiền oan vì mua hàng quamạng, trong khi pháp luật quy định về lĩnh vực này còn lỏng lẻo, chưa chặtchẽ, quyền lợi người tiêu dùng bị bỏ rơi.

Số 700 Lạc Long Quân được trang web didongsaigon.net giới thiệu là địa chỉ giao dịch, nhưng thực tế đây là cửa hàng bán trái cây - Ảnh: D.Tuấn

Không chỉtự lập trang web riêng, hình thức bán hàng qua mạng còn nở rộ với việcngười kinh doanh sử dụng các website để biến tướng thành bán hàng đacấp.

Đủchiêu trò, biến tướng

Chị Dương ThịNgọc Giàu (Tân Châu, An Giang) vẫn chưa hết bực tức khi kể về vụ lừa đảotrắng trợn mà chị gặp phải. Đầu năm mới, thấy các mặt hàng điện thoại trênwebsite www.didongsaigon.net giảm giá tới 50%, chị liền chọn mua chiếc NokiaX6.

Sau khi chọnđược mặt hàng ưng ý, chị gọi vào số điện thoại hiển trị trên trang web thìđược người đàn ông tên Khoa hướng dẫn: “Cứ gửi tiền vào tài khoản ngân hàngtrước, hàng đang về, ngay ngày mai sẽ có nhân viên đem hàng đến tận nhà chochị”. Sau hai ngày gửi tiền mà hàng vẫn bặt tăm, chị Giàu liên lạc với Khoađể hỏi thì nhận được câu trả lời: “Khoa đang đi công tác”.

Sau nhiều lầnhứa hẹn, chị Giàu bức xúc với một người bán hàng của website này: “Sao giốnglừa gạt quá vậy?!”. Chị nhận được lời đáp trả: “Không phải lừa gạt mà là lừađảo đó”.

Chị liền gọiđiện tới Ngân hàng Vietcombank yêu cầu phong tỏa tài khoản thì được đề nghịtrình báo với công an, nhưng thấy mọi việc phức tạp chị đành cho qua. Đếnngày 17-2, website này vẫn hoạt động bình thường. Đáng nói việc website nàyquảng cáo giảm giá 50% đều là hàng chính hãng, hàng xách tay, nhưng thựcchất là hàng Trung Quốc chứ không phải hàng gia công. Các công cụ hỗ trợ muahàng trên website này khá sơ sài.

Không như chịGiàu, anh Tú (Tây Hồ, Hà Nội) - một người thường xuyên bán hàng qua mạng -cũng bị lừa một cách tinh vi. Sau khi dạo một vòng quanh các trang bán hàngđiện tử, anh Tú quyết định mua chiếc Ipad 32Gb đã qua sử dụng với giá 11triệu đồng của một người bán tên Long tại TP.HCM.

Sau khi liênlạc qua điện thoại, được người bán cung cấp địa chỉ, số điện thoại công ty,nhà riêng và nhiều thông tin cá nhân rồi khẳng định chắc nịch: “Anh chỉ cầnđặt cọc trước 5 triệu đồng, sau khi nhận được tiền em sẽ gửi hàng ngay lậptức”.

Tin vào bạnhàng, anh Tú nhanh chóng chuyển tiền vào tài khoản, nhưng sau đó điện thoạitắt, gọi điện đến công ty của bạn hàng thì không ai biết, gọi tới nhà thìhoàn toàn bặt vô âm tín. Biết mình bị lừa, anh đành ấm ức mất luôn 5 triệuđồng.

Tinh vi hơn,gần đây hàng loạt website sử dụng chiêu bài “phát triển thương mại điện tử”để biến tướng thành bán hàng đa cấp. Những website này được lập ra để bánhàng hóa nhưng các lệnh mua bán lại rất ít, thậm chí không có sự đầu tư chocác công cụ hỗ trợ mua bán, thay vào đó lại bán gian hàng ảo cho mọi ngườimuốn tham gia thành cộng tác viên của website.

Ông Nguyễn NamVinh, chủ nhiệm Văn phòng phía Nam Hội Tiêu chuẩn và bảo vệ người tiêu dùngVN, cho biết hằng năm nơi này nhận khá nhiều đơn khiếu nại của người tiêudùng về việc mua bán qua mạng với đủ trường hợp từ mua hàng kém chất lượng,hàng dỏm, hay mất tiền mà không có hàng...

Ông Vinh chorằng người tiêu dùng tìm đến hội thường là “đường cùng” vì họ không biết cậynhờ ai, vì với điều kiện pháp luật hiện nay khi người tiêu dùng thực hiệncác giao dịch qua mạng không được bảo vệ đến cùng.

Chờquy định mới

Theo luật sưNguyễn Hữu Thế Trạch (Đoàn luật sư TP.HCM), hình thức lừa đảo bán hàng quamạng không còn mới, các đối tượng này vẫn có thể chịu trách nhiệm hình sựvới các tội danh liên quan đến lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Tuy nhiên, đểtruy tố các đối tượng này không hề dễ, vì chủ yếu là giao dịch qua mạng nênchứng cứ rất khó chứng minh. Bên cạnh đó, người tiêu dùng có tâm lý “bỏ qua”do luật chưa rõ ràng và cũng không biết phải cậy vào đâu.

Đại diện SởCông thương TP.HCM cho biết mặc dù sở có phòng quản lý thương mại điện tửnhưng chức năng của phòng này hiện nay chủ yếu thúc đẩy phát triển, quảng báthương mại điện tử chứ không thực hiện kiểm tra, giám sát các hoạt độngthương mại điện tử trên địa bàn. Lý do: các website kinh doanh, mua bán khira đời không đăng ký với sở nên không có danh sách để kiểm tra. Chỉ khi cóphản ảnh của người dân, phòng thanh tra sở mới vào cuộc nhưng chỉ dừng ở mứcđộ kiểm tra thông tin trên website như nội dung khuyến mãi, mức giảm giá...

Ông Trương HồngQuang (Viện Khoa học pháp lý - Bộ Tư pháp) cho biết thêm: hiện nay pháp luậtvề thương mại điện tử còn nhiều khoảng trống, theo đó thông tư số 46 năm2010 của Bộ Công thương đã có những quy định trách nhiệm của các thương nhântham gia cung cấp dịch vụ sàn giao dịch thương mại điện tử, tham gia cungcấp hàng hóa, dịch vụ. Trong đó có quy định rõ cơ chế giải quyết tranh chấpgiữa thương nhân cung cấp hàng hóa, dịch vụ và người mua hàng thông qua hợpđồng thỏa thuận. Tuy nhiên, khi xảy ra tranh chấp, thông tư này lại khôngkhẳng định chủ website phải chịu trách nhiệm hay không.

Trong khi đó,đối với các website mua bán, rao vặt miễn phí thì trách nhiệm của chủwebsite còn bị bỏ ngỏ hơn. Dù trong nội quy của các diễn đàn, website nàyđều có quy định dành cho người rao, đăng tin không được bán hàng giả, tráiphép, kém chất lượng... nhưng thực chất chủ website không kiểm soát đượcthông tin thật sự về chất lượng hàng hóa được đưa lên. Do đó, vẫn chưa có cơchế để áp đặt trách nhiệm bồi thường đối với các chủ thể trong trường hợpnày.

Thậm chí cácthông tin về người rao hàng cũng không được kiểm định nên thường là thôngtin ảo, khách hàng dễ bị lừa bịp. Theo đại diện Sở Công thương, hiện Bộ Côngthương đang soạn dự thảo thông tư hướng dẫn thay thế thông tư cũ nhằm hoànthiện các quy chế, tăng cường quản lý hoạt động bán hàng qua mạng và sớm banhành trong thời gian tới.

 Theo TTO