Bánh gio (tro) là loạibánh phổ biến và rất được ưa thích của người dân khu vực trung du miền núi phíaBắc, dễ chế biến và không cầu kỳ, không tốn kém. Các gia đình thường làm bánhgio vào các dịp ngày lễ,Tết, ngày giỗ…
Từ thuở bé, anh em tôi đã được ănmón bánh gio thơm ngon do mẹ làm vào những dịp lễ Tết. Nay chúng tôi mỗi ngườilàm việc một nơi, nhưng mỗi khi cả gia đình sum họp đông đủ, mẹ vẫn lại làm mónbánh gio để mọi người cùng thưởng thức món ăn đậm đà chất quê này.
|
Bánh gio được làm từ gạo nếp,nước gio (tro) và lá cây ỏng. Nước gio là thành phần chủ yếu quyết địnhhương vị và màu sắc của bánh nên bánh mới gọi là bánh gio, một cách gọivừa dễ nhớ, vừa dân dã. Để làm nước gio, người ta lấy cây thạp nhạp (là loạicây mọc trên rừng, rất phổ biến ở các tỉnh miền núi phía Bắc) cùng với quảcủa cây xoan mang về đốt thành tàn tro. Sau đó, lọc lấy phần nước.
Gạo làm bánh là thứ gạo nếp củavụ mùa mới, hạt trắng tinh và không được chọn gạo có lẫn tẻ. Chỉ cần gợn hạt gạotẻ, bánh sẽ mất vị dẻo thơm. Lấy chút vôi, hòa với nước sạch, lọc hết phần vôicặn để lấy nước trong, rồi đem hòa cùng nước tro. Đổ gạo nếp vào nước đó,ngâm khoảng từ 4 đến 6 giờ để tạo màu sắc và hương vị cho bánh. Sau khi ngâm, đổgạo ra cho ráo nước, xóc với chút muối trắng cho bánh thêm đậm đà.
Lá dùng để gói bánh gio là lá ỏnghoặc lá dong. Lá có chiều dài chừng 40cm, chiều ngang 15cm. Loại lá này mềm vàdễ gói, phù hợp với kích thước của loại bánh này. Mỗi chiếc bánh giodài khoảng 10-12cm, dầy 2cm. Khi gói bánh, người gói phải khéo léo, tỉ mỉ, saocho lá vừa kín chiếc bánh, khi luộc gạo không bị tràn ra ngoài lá. Bánh gói xongxếp vào nồi, đổ nước vào luộc khoảng 5-6 giờ là được.
Bánh gio có dáng tròn, thuôn dàihoặc hình tam giác, bóc ra có màu vàng óng, trong suốt. Khi ăn bánh có độ dẻo,dai, thơm và mát, có tác dụng giải nhiệt rất tốt. Bánh gio thường được chấm vớimật ong, có thêm nước gừng sẽ rất ngon.
Theo Nguyễn Văn Hưởng
