Trước khi những bí mật về nàng Mona Lisa được hé mở, đã có nhiều giảthiết về thân phận thật của nàng, thậm chí có người cho rằng nàng làngười tình bí mật của danh họa Leonardo da Vinci.
 
Nụ cười của nàng đã khiến hàng triệungười trên thế giới bị mê hoặc nhưng không ai hiểu được bí mật đằngsau nụ cười đó như thế nào. Nàng là ai, nàng từng sống như thế nàovẫn là một câu hỏi lớn. Tuy nhiên từ sau năm 2005 tới nay, với sự hỗtrợ những công nghệ kỹ thuật cao, bí mật về thân phận của nàng MonaLisa dần dần được hé mở.
 
Liên quan tới thân phận thật của nàng MonaLisa, vài trăm năm trước đã có nhiều cách giải thích khác nhau, có ngườinói rằng nàng là mẹ của danh họa Leonardo da Vinci, có người lại nóinàng là người tình bí mật của ông, hay Mona Lisa là gái làng chơi ởthành Florence tuy nhiên giả thiết Mona Lisa là bức chân dung tự họa củaLeonardo da Vinci được nhiều người đồng tình nhất.

Vào thế kỷ 16, nhà sử học nghệ thuật nổi tiếng- Vasari nói rằng nàngMona Lisa là vợ của một thương gia giàu có ở Florence nhưng quan điểmcủa ông không được nhiều người quan tâm. Tới năm 2005, chuyên gia nghiêncứu bản thảo trường đại học Heidelberg (Đức) cho biết đã tìm thấy chứngcứ quan trọng trong đống sách cổ ở thư viện, một cuốn sách cổ năm 1503.Chủ sở hữu cuốn sách này là một người bạn tốt của Leonardo daVinci-Vespucci.
Bí mật thân phận thật của nàng Mona Lisa
Hiện bức chân dung nàng Mona Lisa đang được trưng bày tại bảo tàng Louvre tại Paris, Pháp.

Trên cuốn sách có dòng chữ mà Vespucciviết vội: "Leonardo da Vinci đã sáng tạo ra ba bức họa nổi tiếng, trongđó có một bức họa là chân dung Gherardini"

Điều này trùng với tuyên bố của Vasari thế kỷ 16. Ông từng nói "vợ củaFrancesco del Giocondo" là Gherardini, tên đầy đủ là Lisa Gherardini delGiocondo, trong đó del Giocondo là họ chồng bà.

Sau hai năm, thư viện Đại học Heidelberg cho rằng phát hiện của tiến sỹGiuseppe Pallanti đã khiến những giả thiết về thân phận của nàng MonaLisa bị loại bỏ cũng như mở ra những bí ẩn về nàng trong suốt mấy trămnăm.

Mona Lisa sinh ngày 15 tháng 6 năm 1479 trong một gia đình từng định cưlâu đời ở thành phố Florence, là con cả trong số 7 anh chị em. Khi đó,cả châu Âu đang bước vào giai đoạn đầu của thời kỳ Phục Hưng, là mộttrong những thành phố lớn nhất, Florence được coi là biểu tượng củathành công và giàu có. Tuy nhiên, cuộc sống của những người dân ở đâylại không đẹp như những gì mà thơ ca ca ngợi vì sự phân biệt giàu nghèoquá lớn. Lisa xuất thân trong một gia đình quý tộc nhưng theo thời gian,gia đình nàng cũng mất dần sức ảnh hưởng của mình.

Ngày 5 tháng 3 năm 1495, Lisa đi lấy chồng khi nàng tròn 16 tuổi. Chồngnàng là một thương gia tơ lụa có tiếng trong thành và Lisa là vợ thứ 3của ông. Của hồi môn của Lisa là 170 đồng vàng Florin và một nông trangở vùng ngoại ô. Cuộc hôn nhân này đã khiến địa vị xã hội của Lisa đượcnâng cao vì chồng nàng là một người cực kỳ giàu có, không những thếFrancesco del Giocondo cũng được lợi từ vợ của mình vì Gherardini là mộtdòng họ cao quý. Họ đã có với nhau 5 người con.

Ngày 5 tháng 3 năm 1503, Lisa và chồng chuyển tới một căn hộ ở gần Viadella Stufa, nơi ông cụ thân sinh của Leonardo - ông Piero da Vinci đangsinh sống. Ông Piero da Vinci và vợ chồng Lisa nhanh chóng trở thànhhàng xóm thân thiết của nhau.

Cũng giống như nhiều gia đình giàu có ở Florence, mỗi khi gia đình có sựkiện trọng đại, vợ chồng Lisa và các con lại mời các họa sỹ tới vẽ chândung kỷ niệm. Năm 1503 là một năm quan trọng đối với gia đình delGiocondo khi họ chuyển tới ngôi nhà mới của mình, hơn nữa Lisa lại mớimang thai đứa con thứ ba. Ông del Giocondo đã mời 4 nghệ sỹ tới nhà đểtrang trí cho ngôi nhà mới, Leonardo da Vinci, con trai của người hàngxóm mới cũng được mời tới để vẽ chân dung Lisa.

Những năm 1503, Leonardo da Vinci rơi vào tình cảnh khốn đốn, ông khôngcó nguồn thu nhập nào và lời mời tới vẽ chân dung cho một quý bà khiếnông cảm thấy rất phấn khởi và có lẽ đó là động lực để có được một tácphẩm tuyệt vời. Tay phải của Lisa đặt lên tay trái để toát lên vẻ hiềnthục và thủy chung của nàng. Bộ đồ mà Lisa mặc rất thời trang, có ngườicho rằng thần thái của Lisa trên bức tranh còn thật hơn ở ngoài đời. 

Leonardo da Vinci đã mất 10 năm để hoànthành bức chân dung nàng Mona Lisa. Nhưng cuối cùng ông đã không giaolại bức họa này cho Lisa. Một số học giả ban đầu nhận định có lẽ vìkhông được trả tiền thù lao nên Leonardo mới làm thế. Nhưng sau khinghiên cứu kỹ lưỡng người ta mới phát hiện rằng nguyên nhân không đơngiản như vậy.

Trên thực tế, trong thời gian ở Florence, Leonardo đã có quan hệ khá mậtthiết với gia đình quý tộc Giuliano de Medici. Đây là một trong nhữngdòng họ danh tiếng nhất ở Italy vào thế kỷ 15-16. Gia đình Giuliano deMedici rất đam mê nghệ thuật nên họ đã không ngần ngại bỏ tiền ra để tàitrợ cho các nghệ sỹ trong đó có cả Leonardo da Vinci, tuy nhiên khoảntiền này lại là tiền cướp từ mồ hôi, xương máu của người dân thường. Vìthế, các gia đình quý tộc khác ở thành Florence tỏ ra không hài lòng vềchuyện này, gia đình Gherardini cũng vậy. Năm 1503, trong lúc Leonardoda Vinci vẽ chân dung nàng Lisa, gia tộc Giuliano de Medici và gia tộcGherardini đã xảy ra mâu thuẫn lớn. Leonardo da Vinci là người ở giữanên đành phải cắt đứt quan hệ với gia đình Lisa. Năm 1511, Florence bịquân Giáo hoàng tấn công, gia tộc Gherardini phải sống lưu vong. Trongnhững năm 1517, Leonardo da Vinci đã phải mang theo bức họa nàng MonaLisa rời khỏi Florence sang Pháp. Từ đó cũng không ai biết tin gì vềnàng Lisa nữa.

Mãi cho tới năm 2007, nhà sử học nghiệp dư Giuseppe Pallanti mới tìmthấy một tờ giấy khai tử đã ố vàng của Lisa Gherardini. Trong tờ giấykhai tử có viết: chồng bà Lisa mất năm 1538, thọ 79 tuổi còn Lisa mất 4năm sau đó khi 64 tuổi và được chôn cất tại tu viện trung tâm Tuscan.

Theo Sầm Hoa
 Vietnamnet