Sự kiện tàu của Trung Quốc liên tiếp cắt, phá cáp của tàu Việt Nam, ngay trongthềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của nước ta đã khiến dư luận bức xúc. Đặcbiệt các bạn trẻ đã có nhiều hành động lên án việc làm sai trái đó của phíaTrung Quốc.
Lòng yêu nước lại trỗi dậy, sôi sục trong mỗi người trẻ. Nhưng làm thế nào đểhiện điều đó đúng mực, thông thái và đạt hiệu quả cao nhất?
Sáng nay 10/6, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với Đại biểu Quốc hội, Nhà sử họcDương Trung Quốc xung quanh câu chuyện này.
 |
| Sự kiện biển Đông đang làm trỗi dậy lòng yêu nước thường trực trong mỗi người dân Việt Nam. Ảnh: Internet. |
- Nhiềubạn trẻ khi thấy Trung Quốc có nhữnghành động vi phạm lãnh hải Việt Nam đãbày tỏ ý kiến trên các diễn đàn. Nhiềubạn đòi đưa ra Tòa án quốc tế, nhiều bạnkhác tỏ thái độ bức xúc trước những hànhđộng của Trung Quốc... Ông có nhận xétgì về những hành động này?
Trước hết việc các bạn trẻ còn quan tâmđến những vấn đề chính trị thời sự, lạilà những vấn đề liên quan đến vận mệnhquốc gia thì đó là một điều rất đángmừng. Đáng sợ nhất là sự thờ ơ của tuổitrẻ cho rằng đấy là chuyện của ... ngườilớn. Bày tỏ ý kiến trên diễn đàn cùng làđiều tốt vì các bạn trẻ đã biết sử dụngcông cụ của thời đại, ý thức được quyềncủa mình trong mối quan hệ với cộngđồng.
Bộc lộ trên mạng là cách thể hiện trướccộng đồng, do đó điều này cần đến sựchín chắn và có trách nhiệm. Đương nhiênnó tuỳ thuộc vào hiểu biết, nhận thứccủa mỗi người nên khó có thể tìm thấy sựđồng thuận tuyệt đối. Tôi không khuyêncác bạn trẻ nên hay không nên nhưng đãlên mạng thì phải có bản lĩnh và cũngcần quan tâm nhiều hơn đến đời sốngthực, vì mạng cũng là môi trường ta dễbị rơi vào tâm thế “ảo” ,đôi khi lợi bấtcập hại.
Vấn đề là ở chỗ phát biểu như thế nào(kể cả nội dung và thái độ). Một nộidung đúng đắn, một thái độ đúng mức sẽcó tính thuyết phục, chia sẻ hay địnhhướng cộng đồng trên mạng. Những nhậnthức sai lầm, thái độ quá khích cũng sẽcó tác động ngược lại ... Cần ý thức sứcmạnh của mạng trên cả 2 mặt tích cực vàtiêu cực đó. Để dân tộc không bị phântâm khi đứng trước những thử thách lớncủa lịch sử, những phát biểu trước cộngđồng, tôi xin nhắc lại cần đến sự chínchắn và có trách nhiệm.
Đương nhiên vấn đề khó lại chính là chỗnói thế nào là đúng đắn và thái độ thếnào là đúng mức. Ngoài sự khác biệt giữanhững người tham gia trên mạng còn có sựkhác biệt giữa quan điểm chính thống củaNhà nước với người dân. Đứng trước nhữngvấn đề phức tạp như thế này thì lý tưởngnhất là có sự đồng thuận hay nhất trícủa các bên.
Để có được sự đồng thuận ấy thì Nhà nướccần chủ động trong việc giáo dục, tuyêntruyền kể cả sự lắng nghe, thuyết phụchay tiếp thu những tiếng nói từ phíangười dân. Thái độ của người dân như thếnào một phần là từ cách ứng xử của nhànước. Đây là một việc rất quan trọng vìđó là nền tảng của sự đoàn kết tronghành động.
Cuối năm 1946, khi đi kiểm tra công việcchuẩn bị cho cuộc kháng chiến chống thựcdân tái xâm lược, mọi người đều nóiquyết tâm, Bác Hồ nói rằng quyết tâmchưa đủ, phải “tín tâm” thì mới “đồngtâm” được. Bởi vậy theo tôi, nếu để cácbạn trẻ có những nhận thức sai về thựctrạng, hành động không phù hợp với ý đồcủa Nhà nước thì cần phải nhận rằng cóphần do lỗi tại người lớn trong đó có cảnhững đoàn thể và cơ quan có trách nhiệmcủa Nhà nước.
- Có ý kiến cho rằng lòng yêu nướcphải thể hiện bằng hành động, chứ khôngphải là những lời nói trên các mạng xãhội. Ý kiến của ông về điều đó?
Đương nhiên lòng yêu nước thì phải đượcthể hiện bằng hành động, còn hành độngnhư thế nào thì thật khó nói vì tuỳthuộc vào hoàn cảnh mỗi người. Chungnhất là thực hiện tốt tư cách công dânvà tìm được sự đồng thuận chung với cộngđồng. Lý tưởng nhất là có được sự đồngthuận với Nhà nước trong những vấn đề hệtrọng của nước nhà.
 |
| Đại biểu Quốc hội, nhà sử học Dương Trung Quốc. |
- Ngày 5/6,một số phương tiện truyền thông ở ngoàinước loan tin về việc đã xảy ra "cáccuộc biểu tình phản đối Trung Quốc"trước cửa Đại sứ quán Trung Quốc ở HàNội và Tổng Lãnh sự quán Trung Quốc ởThành phố Hồ Chí Minh. Nhưng chúng talại dùng từ “tụ tập” để nói về điều đó.Ông nghĩ sao về điều này?
Tại sao ta lại ngại chữ “biểu tình”.Biểu tình được ghi trong Hiến pháp nhưngđáng tiếc nó chưa được luật hoá nên mỗingười hiểu khác nhau. Đông người đến môtchỗ làm một việc, nếu để ăn uống, chơibời, giải trí thì đó là tụ tập, còn đếnđể bày tỏ chính kiến thì là “biểu tình”.Nội dung chính kiến thì ủng hộ, chàomừng... hay phản đối, đả đảo cũng đều làbiểu tình. Vấn đề là phản đối hay ủng hộcái gì mới là điều đáng xem xét.
Đáng mừng là trong các phát ngôn chínhthức của Nhà nước đưa ra đều cho rằnghiện tượng “tụ tập” ấy bắt nguồn từ bứcxúc của một số người dân, là một cáchbày tỏ lòng yêu nước trước những gì xảyra trên Biển Đông mà quan điểm chínhthức của Nhà nước đều nói đến những hànhđộng sai trái từ phía Trung Quốc xâmphạm chủ quyền của nước ta và cách thểhiện sự bức xúc cũng diễn ra một cáchđúng mức.
Vấn đề là cách thể hiện ấy vì không phảichủ trương của Nhà nước nên chính quyềnđã sử dụng lực lượng để bảo đảm an ninhvà tìm cách giải tán cuộc “tụ tập” mộtcách ôn hoà.
Ở đâu đó có xảy ra những tranh biện vềviệc nên hay không nên, nhưng quan trọngnhất trong chuyện này là đã không có sựxung đột. Đó là điều đáng mừng. Nó cũngcho thấy ý thức của những người tham giarất tỉnh táo, dám thể hiện quan điểm củamình mà không bị ai xúi bẩy, kích động,có bức xúc nhưng vẫn bình tĩnh và khôngquá khích. Điều này giúp Chính phủ nhậnra điều phải làm và có điều kiện thựcthi những giải pháp ngoại giao theo quanđiểm phù hợp với lòng dân. Điều đó cũngcho thấy sự cần thiết phải luật hoá“quyền biểu tình” vì nếu biết cách sửdụng thì đó chính là lợi khí của Nhànước mà lại thoả mãn quyền bày tỏ chínhkiến của người dân.
- Đối với vấn đề biển Đông, cần thểhiện lòng yêu nước thế nào?
Vấn đề Biển Đông gắn với ý thức công dânvề lãnh thổ và chủ quyền quốc gia, đó làđiều thiêng liêng và cũng là thử tháchquan trọng nhất của mỗi công dân trướcnghĩa vụ và trách nhiệm bảo vệ Tổ quốc.Nhưng đây cũng là một vấn đề phức tạptrong nhận thức cũng như trong hànhđộng. Trong quá khứ, chúng ta đã có mộtkinh nghiệm rất dày dạn của nền ngoạigiao nhân dân, mỗi người một vị trí khácnhau, có thể hiện khác nhau nhưng đềuđồng hướng cho mục tiêu chung.
 |
| Tàu Trung Quốc phá cáp tàu Việt Nam sáng 9/6. Ảnh: Petrotimes. |
Bộ đội thìđánh giặc cho giỏi, nông dân thì làmnhiều thóc gạo, nhà ngoại giao thì khônkhéo đấu tranh, Việt kiều thì vận độnghành lang, văn nghệ sĩ cũng có công việccủa mình v.v...., tất cả như một dàn hợpxướng. Muốn thế phải có bản nhạc hay(đường lối tốt) để ai cũng phải hiểu ýđồ của tác giả, lại có những nhạc cônghay ca sĩ giỏi có kỷ luật (nhân dân), vàrất quan trọng phải có nhạc trưởng khôngnhững có tài lại được mọi người tuânphục (nhà lãnh đạo).
Thời mới độc lập, để thực hiện một đườnglối ngoại giao khôn ngoan đánh bại âmmưu của đối phương, Bác Hồ ký Hiệp ướcsơ bộ 6/3/1946. Nhiều người dân chưahiểu, nhà lãnh đạo đứng trước đám đôngthề với dân là “không bao giờ bán nước”.Từ đó, dân tin, dân làm theo ...
Bây giờ cũng phải làm sao cho dân tinrồi đường lối đúng mới được dân hưởngứng. Đương nhiên thực tiễn bao giờ cũngphức tạp hơn lời nói, nhưng cái nguyênlý chỉ có dân tin, dân ủng hộ thì Nhànước mới thành công là muôn thuở.
-Làm sao để các bạn trẻ Việt Nam đượchiểu sâu sắc về lịch sử biển đảo nướcta, trong đó có Hoàng Sa và Trường Sa đểnâng cao ý thức chủ quyền dân tộc?
Phải làm tốt công tác giáo dục, tuyêntruyền trong dân nhưng tuyên truyền giáodục trên tinh thần dân chủ chứ không chỉáp đặt một chiều, trong đó có tuyêntruyền giáo dục về Biển Đông (giá trị,những kiến thức về pháp lý, những bằngcứ và bài học lịch sử..).
Ví như ta bức xúc muốn đem sự việc rakiện, đã kiện thì phải thắng, muốn thắngphải hiểu luật, hiểu cơ sở pháp lý vàlịch sử với những chứng cứ lập luậnthuyết phục chứ không thể chỉ bằng ýchí... Trong những tri thức lịch sử taphải học tổ tiên, cha ông vì sao cha ôngta đã khẳng định và giữ được chủ quyềncả ngàn năm?
Vì sao dân vẫn thờ ông Sĩ Nhiếp (ngườidạy chữ Hán) mà vẫn dùng chữ Hán viết“Nam Quốc sơn hà Nam đế cư” và đánh gịăcphương Bắc xâm lược ? Vì sao không triềuđại nào (kể cả Quang Trung) không nhậnsắc phong mà không ông vua nào của nướcta bước qua biên giới nhận sắc phongnhưng lãnh thổ vẫn được bảo toàn vữngchãi... Bên cạnh đó, chúng ta cũng cầnhọc cả những bài học không thành công,những bài học về những gương xấu tronglịch sử...
 |
| Giới trẻ luôn hướng về Hoàng Sa - Trường Sa. |
Riêng với vấn đề Biển Đông cònphải trang bị những tri thức hiện đại của thế giới về biển, luật biển và nhữngvấn đề mang tính thời sự liên quan đến Biển Đông, đóng góp thiết thực vào việcphát triển tiềm lực kinh tế, quốc phòng của Biển... Đó chính là nền tảng để đạtđược sự đồng thuận trong nhân dân và giữa người dân với Nhà nước...
Phát biểu mới đây nhất ở Nha Trang, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khẳng định quyếttâm bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, giữ vững niềm tin vào truyền thống bảo vệ Tổ quốccủa dân tộc và đưa ra những đối sách cụ thể trong quan hệ đối ngoại... Tôi nghĩđấy chính là cơ sở để mỗi người dân thể hiện lòng yêu nước của mình và Nhà nướcthể hiện năng lực đoàn kết, tổ chức để biến lòng yêu nước thành những thành quảcụ thể.
Tôi tin rằng thế hệ trẻ thời nào cũng như toàn dân đều có lòng yêu nước. Có thểcó những cách thể hiện khác nhau tuỳ theo thời đại nhưng cốt lõi thì chẳng có gìthay đổi. Biết tổ chức và phát huy lòng yêu nước của người dân chính là tráchnhiệm của Nhà nước, trong đó có vai trò của các đoàn thể liên quan tới giới trẻ.
Xin cảm ơn ông!
Theo Hoàng Lan
VTC News
