Từ rác thải, phế liệu, một nhàkhoa học Việt Nam đã nghiên cứu thành công công nghệ biến chúng thành gạch và bêtông với giá rẻ hơn nhưng chất lượng tương đương gạch và bê tông thương phẩm.
Rác vào, gạch ra
Cầm trên tay những viên gạch hìnhdích dắc màu đỏ đẹp mắt, thật khó để hình dung trong lòng viên gạch là… rác! Lậtmặt sau của viên gạch mới thấy những vết lỗ chỗ tròn màu đen.
 |
| PGS.TSKH Nguyễn Ngọc Châu và viên gạch làm từ rác. Ảnh: M.H |
PGS.TS Nguyễn Ngọc Châu, GĐTrung tâm Nghiên cứu và Chuyển giao Công nghệ Môi trường (Liên hiệp Các hộiKhoa học Kỹ thuật Việt Nam), chủ nhân viên gạch, nói: "Hạt nhãn đấy! Rác ởViệt Trì, Phú Thọ mùa nhãn toàn hạt nhãn!".
Công trình nghiên cứu của ôngtiến hành trong ba năm, mới đây được Hội đồng khoa học Bộ Xây dựng nghiệm thuvới kết quả xuất sắc.
Theo PGS.TSKH Nguyễn Ngọc Châu, rác thải tại cácnhà máy xử lý hiện nay chủ yếu được phân làm baloại. Loại có kích thước nhỏ, chủ yếu là mùn,dùng để sản xuất phân vi sinh; loại rác thải vôcơ kích thước dưới 30mm và loại trên 30mm mangđi chôn lấp, vừa ô nhiễm vừa lãng phí.
"Ở nhiều nước trên thế giới,người ta dùng hóa chất phun thẳng vào rác thải sinh hoạt. Hóa chất như một loạikeo làm đông cứng rác và các khối đông cứng này được dùng làm sàn cho cừu nằm.Từ đó, tôi nghĩ sao không dùng rác thải vô cơ làm bê tông, gạch?".
Từ ý tưởng này, PGS Châu nghiêncứu phối trộn rác thải rắn vô cơ với xi măng pooclang PCB 30 (loại xi măng nàytính kết dính cao và rẻ) và một số vật liệu truyền thống khác như đá dăm, cátvàng, nước… Sau nhiều thí nghiệm, mẫu gạch dích dắc (gạch con sâu) ra đời.
Đến nay, đã có thêm hai loại gạchnữa là gạch lục giác và gạch ba cạnh. Trong đó rác thải sinh hoạt chiếm 20 - 30%trọng lượng mỗi viên gạch. Rác được lấy từ nhà máy xử lý rác Cầu Diễn (Hà Nội)và nhà máy xử lý rác TP Việt Trì (Phú Thọ).
Hơn 10.000 viên gạch lát vỉa hètừ rác đầu tiên đã được lát thử nghiệm tại ngã ba đường Hùng Vương, đoạn rẽ vàoKCN Việt Trì, Phú Thọ với diện tích 250m2.
Vừa qua, các nhà khoa học đãchuyển giao công nghệ cho Cty TNHH Việt Hà (huyện Hải Hà, Quảng Ninh) để sảnxuất gạch từ rác thải của địa phương. Cty này hiện nay đang hoàn thiện dâychuyền và mặt bằng, dự kiến sẽ bắt đầu đi vào sản xuất trong năm tới.
Rẻ và thân thiện với môitrường
So với gạch thương phẩm, gạch làmtừ rác của PGS Châu rẻ chỉ bằng 1/3 so với gạch lát thông thường trên thịtrường. Hiện nay, một viên gạch con sâu có giá bán khoảng 3.000 đ/viên trong khigạch làm từ rác giá chỉ 1.000 đ/viên. Gạch từ rác cũng nhẹ hơn, chỉ 2,8kg so với3kg.
Tuy nhiên, chất lượng được kiểmđịnh là tương đương. Gạch lát vỉa hè phải chịu được lực từ 3kg/cm2 trở lên theotiêu chuẩn Việt Nam. Tuy nhiên, qua thử nghiệm, gạch từ rác có thể chịu được tảitừ 70kg/cm2 trở lên.
 |
| Lát gạch vỉa hè làm từ rác tại TP Việt Trì, Phú Thọ. Ảnh PGS Châu cung cấp |
Không chỉ làm gạch lát hè,PGS Nguyễn Ngọc Châu còn dùng rác làm bê tông. Bê tông này đã được thửnghiệm chịu tải đáp ứng tiêu chuẩn Việt Nam. Ý tưởng của ông là dùng loại bêtông này làm đê chắn sóng và nuôi cá bè cho các huyện ven biển, làm chỗ chotàu thuyền neo đậu và chống sụt lở dọc bờ biển.
PSG Châu còn có ý tưởng xếp cáckhối bê tông chắn sóng sao cho tạo thành một hầm trống ở giữa dùng làm nơi chứarác. Sau khi đổ rác sẽ hàn kín miệng hầm bằng một khối bê tông khác. Trải quathời gian, lớp rác xẹp xuống thì lại nhấc lớp bê tông phía trên và đổ tiếp ráclên trên. Việc này góp phần giải quyết tình trạng thiếu đất chôn lấp rác hiệnnay.
Bê tông từ rác giá chỉ khoảng500.000 đ/m3 so với 2 triệu đồng/m3 của bê tông thương phẩm. Thử nghiệm của BộTài nguyên và Môi trường cho thấy nước ngâm bê tông không màu, không mùi, khôngvị lạ, không có các chất độc hại gây ô nhiễm môi trường.
Về công nghệ làm gạch và bê tôngtừ rác, TS Nguyễn Quang Thái, Cục Hạ tầng cơ sở, Bộ Xây dựng nhận định: "Đâylà một sáng chế có giá trị cao về kinh tế và có tính thực tế cao. Công nghệ đượcáp dụng là công nghệ tiên tiến, hạn chế chôn lấp rác, không gây ô nhiễm môitrường và đáp ứng được đòi hỏi trong công tác quản lý chất thải rắn đô thị. Nếuđược quan tâm triển khai trong thực tế như lát vỉa hè, làm đường nông thôn, xâybờ tường, bờ rào, v.v.., công nghệ này sẽ mang lại giá trị kinh tế cao".
Khó khăn của công nghệ là đầu racho sản phẩm. PGS Châu cho biết hiện nay các Cty chỉ có thể làm với quy mô nhỏlẻ. "Muốn gạch làm từ rác có thể phủ kín các vỉa hè thành phố, rất cần sự đầutư nguồn lực tài chính từ Nhà nước với các chính sách ưu tiên cho các nơi dùngsản phẩm từ rác, để rác có quyền tái sinh một cách có ý nghĩa", GSKH NguyễnHữu Tăng, Phó Chủ tịch Liên hiệp các hội KH-KT Việt Nam, nói.
Theo Mỹ Hằng
