Bộ Công Thương yêu cầu Shopee, Tiktok Shop báo cáo việc tăng phí

Điện tử VTC News chiều 21/3, ông Hoàng Ninh, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) cho biết, trước việc các sàn thương mại điện tử (TMĐT) như Shopee, Tiktok Shop tăng phí hoa hồng khiến người bán hàng lo lắng, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số sẽ phối hợp với cơ quan liên quan đánh giá tác động của việc điều chỉnh này và yêu cầu các sàn báo cáo về cơ chế thu phí.

“Việc các sàn TMĐT tăng phí hoa hồng có thể tạo áp lực không nhỏ đến người bán trên các nền tảng, đặc biệt với những người bán là các đơn vị kinh doanh nhỏ lẻ, các hộ kinh doanh cá thể hoặc cá nhân kinh doanh trên sàn”, ông Ninh nói.

Theo ông Ninh, phí hoa hồng trên các sàn giao dịch TMĐT hiện nay không giống nhau và phụ thuộc vào chiến lược kinh doanh của mỗi sàn theo từng thời kỳ.

"Nếu phí hoa hồng tăng cao, khả năng giá hàng hóa sẽ bị điều chỉnh tăng lên để bù đắp chi phí, tác động trực tiếp đến sức mua của người tiêu dùng. Việc nâng phí hoa hồng phải dựa trên cơ sở minh bạch thông tin, phí phải được áp dụng đồng bộ với đối tượng là người bán. Chẳng hạn, phí áp dụng đồng thời cho các đối tượng là người bán trong và ngoài nước và được thông báo trước theo quy định của pháp luật trước khi áp dụng chính thức”, ông Ninh nói.

Theo các quy định tại Nghị định 98 các nền tảng TMĐT có nghĩa vụ công khai, minh bạch các chính sách, bao gồm phí giao dịch, để đảm bảo quyền lợi cho người bán và người tiêu dùng. Các hành vi thay đổi chính sách mà không thông báo rõ ràng, hoặc không thông báo trước theo quy định là hành vi vi phạm hành chính, có thể bị xử phạt theo quy định, với mức phạt từ 20 - 40 triệu đồng.

"Cục sẽ phối hợp với các cơ quan liên quan như Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia để đánh giá tác động của việc điều chỉnh phí, yêu cầu các sàn báo cáo về cơ chế thu phí, nhằm đảm bảo không có sự lạm dụng vị thế thị trường. Trường hợp các nền tảng này có các hành vi như cung cấp dịch vụ TMĐT không đúng với hồ sơ đăng ký, với quy chế đã được cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền xác nhận, Cục sẽ yêu cầu chủ sở hữu các nền tảng này giải trình và thực hiện các biện pháp xử phạt vi phạm hành chính theo quy định", ông Ninh nói.

Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số khuyến nghị các sàn TMĐT cần công khai đầy đủ thông tin về việc tăng phí, khi cần thiết có thể thực hiện tham vấn với cộng đồng doanh nghiệp và tuyệt đối tuân thủ các quy định về TMĐT, về cạnh tranh và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng để đảm bảo môi trường TMĐT công bằng, minh bạch và bền vững.

Mới đây, sàn thương mại điện tử Shopee, TikTok Shop thông báo áp dụng tăng phí sàn với các nhà bán hàng kể từ 1/4. TikTok Shop gọi là "phí hoa hồng", tăng từ 1-3% lên 1-4% với gian hàng thông thường (shop thường) và 1-5,78% lên 1,21-7,7% với gian hàng chính hãng (shop mall).

Còn Shopee điều chỉnh phí với shop thường, theo đó phí sàn tối đa - gọi là phí cố định - từ 4% lên mức cao nhất 10%. Hầu hết các ngành hàng hiện chịu phí 3-4% sẽ thành 7-9%. Ngoài ra, Shopee còn ngừng cung cấp miễn phí một số gói hỗ trợ nhà bán khác liên quan, thu phí cố định vận chuyển trả hàng.

Ngay sau thông tin này, cộng đồng người bán hàng trên các sàn thương mại điện tử đã bày tỏ sự hoang mang, lo lợi nhuận sụt giảm. Thậm chí, nhiều người còn dự định "rời cuộc chơi".

Hơn một năm trở lại đây, các sàn có rất nhiều thay đổi, buộc nhà bán hàng phải liên tục cập nhật thông tin thay đổi từ sàn. Ví dụ, từ khoảng giữa năm 2024, Shopee mở tính năng bán hàng thông qua Shopee Live, cho phép người mua được đăng tải các video trên sàn. Các thuế phí được cập nhật 3 tháng một lần.

Hay từ ngày 1/4 này, các sàn TMĐT và nền tảng số có chức năng thanh toán sẽ thực hiện khấu trừ, nộp thuế thay và kê khai số thuế đã khấu trừ cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh. Điều này buộc cả nền tảng lẫn nhà bán hàng phải điều chỉnh chiến lược giá, làm tăng phí bán hàng và giá sản phẩm, ảnh hưởng đến sức mua của người tiêu dùng.

Đặc biệt, từ cuối năm 2024, các sàn có xu hướng tập trung mạnh mẽ vào việc cải thiện trải nghiệm người mua hàng, nên các quy định thời gian gần đây được cập nhật và thay đổi liên tục, nhất là các vấn đề ảnh hưởng trực tiếp trải nghiệm người dùng, như tỷ lệ phản hồi, đơn hoàn, đơn giao không thành công.

Gần đây, Shopee còn có quy định người bán phải tự chịu phí hoàn hàng (trước đây là sàn chịu) trong tình huống khách đặt hàng nhưng không nhận.