Nhiều phụ huynh cho rằng kỳ thi lớp 10 hiện nay là một trong những kỳ thi căng thẳng nhất trong hành trình học tập của học sinh. Tại Hà Nội, mỗi năm có hơn 100.000 học sinh lớp 9 nhưng chỉ gần 70% được vào trường công lập. Điều này khiến kỳ thi trở thành một cuộc cạnh tranh khốc liệt, tương đương với kỳ tuyển sinh đại học.
Sự phân tầng rõ rệt giữa các trường top đầu và top dưới khiến nhiều gia đình phải đầu tư ôn luyện từ rất sớm, thậm chí từ lớp 7, lớp 8. Tuy áp lực lớn, nhiều phụ huynh vẫn coi kỳ thi là cơ chế "công bằng cuối cùng", vì ít nhất nó vẫn là một hình thức phân loại minh bạch hơn so với xét học bạ – vốn có nguy cơ phát sinh tiêu cực như xin - cho, nể nang hay "làm đẹp" điểm số.
Anh Nguyễn Tuấn Anh, phụ huynh tại phường Hai Bà Trưng lo ngại rằng, nếu bỏ kỳ thi trong khi số lượng trường công lập chưa đủ, trường nghề chưa đủ sức hút, thì việc xét tuyển dễ dẫn đến bất công ngầm. Nhiều người đặt câu hỏi: nếu không thi, liệu con mình có được học đúng năng lực hay sẽ bị đánh đồng chỉ vì không có điều kiện "chạy học bạ"?
Chị Hoàng Hoa, phụ huynh tại phường Thanh Xuân cho rằng, việc bỏ thi chỉ nên thực hiện khi đã có đủ chỗ học cho học sinh: "Bao giờ xây thêm trường cấp ba, đủ chỗ cho học sinh thì bỏ thi cũng chưa muộn. Chứ học sinh đông hơn sức chứa trường công thì bỏ thi để rồi lại chạy trường, chạy lớp?".
Dù mới bước vào đầu năm lớp 9, em Hoàng Tuấn học sinh Trường trung học cơ sở ở xã Đông Anh (Hà Nội) chia sẻ: “Em có lịch học thêm kín tuần. Ngay sau các buổi học chính khóa, đều phải tiếp tục ôn luyện các môn Toán, Ngữ văn và Tiếng Anh để chuẩn bị cho kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10. Ngày nào em cũng về nhà rất muộn. Cuối tuần cũng không được nghỉ vì lịch học thêm dày đặc. Em thấy rất mệt và căng thẳng”.
Không ít phụ huynh bày tỏ quan điểm rằng kỳ thi lớp 10 tuy áp lực nhưng vẫn giúp học sinh có mục tiêu rõ ràng để phấn đấu. Việc học hành, ôn luyện, vượt qua thử thách cũng là một quá trình rèn luyện bản lĩnh và ý chí.
Nhiều người lo ngại rằng nếu bỏ kỳ thi mà hệ thống chỉ xét tuyển qua học bạ, học sinh có thể thiếu động lực học tập. Đặc biệt, với học sinh có năng lực cao, môi trường học hòa trộn giữa học sinh quyết tâm và học sinh không còn mục tiêu học tập dễ khiến các em bị kéo tụt.
Một phụ huynh có con vừa đỗ ba trường chuyên cho rằng, thi không phải để gây áp lực mà là cơ hội để các em thể hiện năng lực. Những trải nghiệm như vậy giúp học sinh trưởng thành hơn, biết chịu trách nhiệm với nỗ lực của mình.
Nhiều phụ huynh kể lại hành trình ôn thi của con là một quá trình dài và căng thẳng. Tuy nhiên, chính những áp lực đó cũng tạo ra những thay đổi tích cực: học sinh biết sắp xếp thời gian, rèn luyện sự tập trung và kiên trì. Bỏ kỳ thi khi chưa có phương án thay thế hiệu quả sẽ khiến những nỗ lực ấy trở nên vô nghĩa.
Tại các thành phố lớn, kỳ thi lớp 10 hiện nay không chỉ là hình thức đánh giá năng lực mà còn là công cụ phân bổ cơ hội học tập trong bối cảnh cung không đủ cầu. Khi số lượng trường công lập chất lượng cao còn hạn chế, thi tuyển là phương thức sàng lọc được xem là minh bạch nhất.
Việc bỏ kỳ thi khi chưa giải quyết được sự chênh lệch chất lượng giữa các trường có thể dẫn tới tình trạng áp lực vẫn còn đó, chỉ là chuyển từ thi cử sang các hình thức khác như “chạy suất”, chọn trường dân lập phù hợp với điều kiện tài chính, hoặc gửi con học xa nhà.
Một phụ huynh tại quận Cầu Giấy bày tỏ quan điểm: "Nếu bỏ thi nghĩa là mọi học sinh đều có chỗ học công lập, chất lượng giữa các trường tương đối đồng đều thì không ai phản đối. Nhưng nếu chỉ bỏ thi mà không tăng trường, không cải thiện chất lượng, thì phụ huynh sẽ càng lo".
Tiến sĩ Hoàng Ngọc Vinh, nguyên Vụ trưởng Vụ Giáo dục chuyên nghiệp (Bộ Giáo dục và Đào tạo), cho rằng việc bỏ kỳ thi lớp 10 là bước đi phù hợp với định hướng phổ cập giáo dục phổ thông. Tuy nhiên, điều này chỉ khả thi nếu hệ thống giáo dục có đủ năng lực tiếp nhận học sinh một cách công bằng và chất lượng.
Ông đề xuất cần mở rộng hệ thống trường lớp, đặc biệt tại các đô thị đông dân; tăng cường đầu tư vào giáo dục nghề nghiệp; và cho phép các trường cao đẳng nghề tham gia đào tạo chương trình phổ thông, giúp học sinh có thêm lựa chọn sau bậc trung học cơ sở.
Tuy nhiên, ông Vinh không ủng hộ xét tuyển dựa trên học bạ khi chưa có cơ chế kiểm soát chất lượng hiệu quả. Theo ông, sự khác biệt trong đánh giá học sinh giữa các trường vẫn rất lớn. Nếu xét học bạ mà không có kiểm định chặt chẽ, sẽ dễ dẫn tới tình trạng lạm phát điểm và mất công bằng trong tuyển sinh.
Các chuyên gia giáo dục cũng nhấn mạnh rằng, để giảm áp lực thi cử một cách thực chất, cần giải quyết từ năng lực tiếp nhận của hệ thống. Việc tăng chỉ tiêu, xây dựng thêm trường học, nâng chuẩn giáo viên và đầu tư vào hạ tầng giáo dục là những điều kiện tiên quyết. Đồng thời, cần tăng sức hút cho các trường nghề chất lượng cao, tạo ra nhiều con đường học tập thay vì dồn toàn bộ kỳ vọng vào hệ thống trung học phổ thông (THPT) và đại học.
Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh yêu cầu giảm áp lực thi cử. Thi nhiều rất tốn kém, áp lực và vất vả cho cả phụ huynh, học sinh, thầy cô giáo. Theo Tổng Bí thư, phổ cập giáo dục THPT không chỉ là mở rộng cơ hội học tập mà còn là thay đổi tư duy thi cử, giảm các kỳ thi không cần thiết.
Thay vì chỉ đặt câu hỏi "có nên bỏ thi lớp 10 hay không?", điều quan trọng hơn là: hệ thống giáo dục đã đủ sức để mọi học sinh đều có cơ hội học tập bình đẳng hay chưa? Nếu câu trả lời là chưa, việc bỏ kỳ thi có thể vô tình tạo thêm áp lực và bất bình đẳng, khiến phụ huynh và học sinh thêm lo lắng.
Giải pháp bền vững không nằm ở việc giữ hay bỏ kỳ thi, mà ở việc xây dựng một hệ thống giáo dục công bằng, chất lượng và đa dạng lựa chọn. Khi đó, thi cử – nếu còn - sẽ không là gánh nặng, mà trở thành một phần hợp lý trong hành trình học tập của học sinh.
Theo VOV
https://vov.vn/xa-hoi/bo-ky-thi-lop-10-lam-sao-de-giam-ap-luc-thi-cu-nhung-van-giu-co-che-cong-bang-post1238644.vov
