Sau khi có đứa con đầu lòng,không ít phụ nữ rất khó khăn trong lần sinh tiếp theo. Nhiều trường hợp phảithụ tinh trong ống nghiệm hoặc xin trứng từ người khác… Các bác sĩ cảnh báo,đây là hiện tượng vô sinh thứ phát, rất dễ gặp trong cuộc sống hiện đại.
Đi tìm cơ hội thứ hai
Bốn năm sau khi sinh bé gáiđầu lòng, gia đình chị N.T.R., 36 tuổi (ngụ tại TP.HCM) muốn “đón” thêm mộtthành viên mới nhưng mong muốn vẫn chỉ là mong muốn. Đến khám hiếm muộntại Bệnh viện (BV) Từ Dũ TP.HCM, chị R. mới biết mình bị vô sinh thứ phát(VSTP).
 |
| Sau khi có đứa con đầu lòng, không ít phụ nữ rất khó khăn trong lần sinh tiếp theo |
TS-BS Lê Thị Thu Hà - Trưởngbuồng khám thai của BV này chẩn đoán chị R. bị tắc ống dẫn trứng hai bên.Ngay sau đó, bệnh nhân được mổ nội soi gỡ dính, bơm thông hai ống dẫn trứng.Bốn tháng sau, chị đã mang thai và sinh được bé trai bụ bẫm.
Nếu vợ chồng chung sống thựcsự sau một năm, không áp dụng phương pháp tránh thai nào mà vẫn không cóthai, có thể kết luận là VS. Trước đây chưa bao giờ có thai thì gọi là VSnguyên phát, còn đã từng mang thai (dù bị sẩy thai) nhưng sau một năm vẫnkhông thể có thai trở lại thì gọi là VSTP. Với cuộc sống hiện nay, áp lựccông việc, quan hệ tình dục rộng rãi, nhiều bạn tình, cách ăn uống mất cânđối… có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Nguyên nhân gây VSTP có thể dovợ hoặc chồng, nhưng phần lớn xuất phát từ người vợ.
ThS-BS Hồ Mạnh Tường - Tổngthư ký Hội Nội tiết sinh sản và vô sinh TP.HCM, giải thích: sau khi sinh conđầu lòng, nhiều chị em không chủ động ngừa thai dẫn đến mang thai ngoài ýmuốn nên phải phá thai, nạo hút thai. Đây là một trong những nguyên nhân gâyra biến chứng VS vì tổn thương nội mạc tử cung hoặc nhiễm trùng đường sinhdục.
Hiện nay, tại Việt Nam, tỷ lệthai nhi bị nạo, phá cao hơn số thai được sinh ra. Hơn nữa, sau khi có đứacon đầu lòng, nhiều chị em thường kéo dài thời gian sinh con thứ hai, có thểdo kinh tế gia đình khó khăn, công việc bận rộn hoặc cho rằng không... hợptuổi… Trong khi, phụ nữ sau 35-40 tuổi rất khó có con, dù không mắc bệnhnhưng khả năng thụ thai chỉ bằng 1/10 so với độ tuổi 20-30. Đặc biệt, khibước sang tuổi 45, phần lớn trứng không có “cơ hội” rụng nữa mà bị thoáihóa, mặc dù vài năm sau đó mới mãn kinh.
Ngoài ra, nguyên nhân VSTPcũng có thể do người chồng. Vì theo thời gian, tinh trùng giảm về chất lượngvà số lượng, nhất là những nam giới trên 40 tuổi. Chất lượng và số lượngtinh trùng bắt đầu giảm nên khả năng có thai cũng giảm theo. Hoặc có khi,do người chồng quá “mê” thuốc lá, rượu bia.
Ngoài ra, việc khó mang thaicòn do vợ hay chồng làm việc căng thẳng, thức khuya, mệt mỏi, ăn uống nhữngthực phẩm bị “tẩm” hóa chất độc hại. Những điều này cũng ảnh hưởng đến khảnăng thụ thai. Trong cuộc sống hiện đại, nhiều người lập gia đình rất trễ,khiến khả năng mang thai thấp hơn so với trước đây.
Muốn có con phải “canthiệp”
 |
| Để có đứa con thứ hai, nhiều cặp vợ chồng đã phải mất rất nhiều công sức để chữa trị |
TS-BS Thu Hà cho biết, có đến10% các cặp vợ chồng bị VS nhưng không tìm được nguyên nhân gây bệnh. Nguyênnhân VSTP thường gặp ở phụ nữ là tắc ống dẫn trứng và viêm ứ dịch vòi trứng.Ngoài ra, còn có thể do: rối loạn nội tiết, bệnh cường giáp hoặc nhược giáp,suy tuyến yên.
Thậm chí, do vệ sinh kém dẫnđến viêm sinh dục, nhân xơ tử cung, dính buồng tử cung, lạc nội mạc tử cung.Cũng có khi do tình trạng rối loạn dinh dưỡng, thiếu máu nặng, căng thẳngquá mức. Ở người chồng, nguyên nhân có thể do giao hợp quá độ, lo lắng, mệtmỏi, suy nhược cơ thể, rối loạn dinh dưỡng, viêm sinh dục gây bất thườngtinh trùng hoặc rối loạn về chức năng tính dục...
Do đó, khi xuất hiện tìnhtrạng quá một năm mà vẫn chưa mang thai, vợ chồng nên đi khám, làm các xétnghiệm cần thiết để tìm ra nguyên nhân. Nếu vợ hoặc chồng lớn tuổi, người vợbị viêm sinh dục, nên đi khám thật sớm… Đặc biệt, nhiều người chồng cho rằngnguyên nhân không phải do mình nên không hợp tác trong việc điều trị. Saukhi thăm khám, tùy vào nguyên nhân, bác sĩ sẽ có các cách điều trị khác nhauvà hiệu quả sẽ khác nhau. Nhìn chung, nếu đã từng có con thì khả năng có conlại sẽ dễ dàng hơn.
Hiện nay, có nhiều kỹ thuậtđiều trị khác nhau như: mổ nội soi để thông ống dẫn trứng trong trường hợptắc ống dẫn trứng. Kỹ thuật bơm tinh trùng vào buồng tử cung kết hợp vớikích thích rụng trứng thường được áp dụng cho các trường hợp rối loạn phóngnoãn, lạc nội mạc tử cung…
Việc thụ tinh ống nghiệmthường được áp dụng cho các trường hợp có nguyên nhân VS phức tạp, khó điềutrị và các trường hợp lớn tuổi. Cũng có khi, chỉ điều trị các bệnh khác gâyra VS như: cường giáp, nhược giáp, viêm sinh dục, thiếu máu, rối loạn dinhdưỡng. Vợ chồng nên hết sức hạn chế rượu, bia, thuốc lá, đồng thời giữ tinhthần thoải mái, tránh lo âu, căng thẳng quá mức.
Theo BS Mạnh Tường, nếu vợchồng muốn sinh con thứ hai, không nên để quá lâu. Nếu chưa muốn có con, cầnđến bác sĩ tư vấn để ngừa thai chủ động, tránh nạo phá thai. Chị em khôngmắc bệnh cũng cần khám phụ khoa mỗi năm một lần.
Khi đã chẩn đoán VSTP, bác sĩsẽ điều trị “mạnh tay” hơn vì khả năng có thai thường rất thấp do bệnh nhâncó xu hướng lớn tuổi hơn bệnh nhân VS nguyên phát. Hiện nay, ngoài điều trịcác nguyên nhân gây bệnh, còn phải phối hợp hỗ trợ sinh sản như: bơm tinhtrùng vào tử cung, thụ tinh trong ống nghiệm, xin trứng. Vì buồng trứng suyyếu dẫn đến giảm số lượng và chất lượng trứng, tỷ lệ bất thường di truyền ởtrứng tăng cao khi lớn tuổi.
Theo Xuân Trí
Phụ Nữ
