Ca sĩ Việt không "kết" đĩa đơn

Đĩa đơn (Single) là một hìnhthức xuất bản quen thuộc trong nền công nghiệp âm nhạc giải trí thế giới. Xuấthiện ở nước ta khá muộn (cuối năm 2002 đầu 2003), hình thức xuất bản này ban đầuđã ít nhiều làm sôi động thị trường giải trí Việt vốn luôn có nhu cầu tiếp nhậncái mới và dễ dàng dung nạp cái lạ.

Hàng loạt đĩa đơn của các ca sĩViệt ồ ạt ra đời khi đó đã được công chúng đón nhận hào hứng. Nhưng chỉ sau mộtthời gian ngắn, đĩa đơn bỗng dần thưa thớt, vắng bóng. Vì sao một hình thức xuấtbản có nhiều ưu điểm và khá được ưa chuộng trên thế giới lại chỉ "sống vật vờ" ởViệt Nam?

Ra đĩa đơn - dễ dàng mà hiệuquả

Đĩa đơn là CD chỉ gồm 1,2 bàihát. Nguyên thủy, xuất bản phẩm này giống như dạng "tờ rơi" quảng cáo hay mónquà khuyến mại được phát hành trước khi ca sĩ ra album nhằm thăm dò thị trườngvà quảng bá cho album sắp ra. Người ta thường chọn chính bài hát chủ đạo củaalbum sắp ra để làm đĩa đơn. Về sau, khi thị trường âm nhạc thế giới phát triểnmạnh và có sự cạnh tranh khốc liệt, các ca sĩ không thể đủng đỉnh ngồi đó chờgom đủ 10 ca khúc của riêng mình thành album thì việc ra đĩa đơn trở thành sựlựa chọn tốt nhất.

Ưu điểm của đĩa đơn đã được nềncông nghiệp giải trí thế giới khẳng định trong mấy chục năm qua, đó là, ra đĩađơn dễ dàng và nhanh chóng hơn nhiều so với việc ra một album, nó đáp ứng đượcnhu cầu quảng bá ca khúc "hot" trong thời gian sớm nhất, đồng thời đảm bảo sựliền mạch trong chuỗi hoạt động âm nhạc của mỗi ca sĩ. Về phía công chúng, nóđáp ứng nhu cầu tức thời của người nghe trước một ca khúc đang được yêu thíchqua sự thể hiện của một ca sĩ nào đó. Thêm vào đó, giá bán của đĩa đơn chỉ bằngnửa album 10 ca khúc thông thường nên người nghe có nhiều cơ hội lựa chọn hơn.Đĩa đơn vì thế được ví như "món ăn nhanh", ca sĩ có thể gửi ngay đến người hâmmộ mà không phải chờ tới lúc bữa tiệc album thịnh soạn dọn ra, vốn phải mất mộtthời gian dài để chuẩn bị.

Trên thế giới, kể từ lần đầu tiênngười ta tổ chức xếp hạng cho các đĩa đơn có doanh số bán ra lớn nhất thế giớivào năm 1952, thì việc ca sĩ ra đĩa đơn đã trở thành phong trào được phát triểnrộng rãi tại tất cả các nước có nền âm nhạc giải trí phát triển. Bất cứ ca sĩnào từ mới thành danh cho đến đã nổi tiếng đều chọ đĩa đơn như một cách ngầmkhẳng định "độc quyền" của mình đối với ca khúc. Sự thật là không ít đĩa đơn đãmang lại tiếng tăm và vị thế độc quyền cho ca sĩ. Chẳng hạn, đĩa đơn Baby OneMore Time đã khẳng định "độc quyền" về mặt thị hiếu khán giả cho ca sĩ BritneySpears. Bất kỳ ca sĩ nào sau đó muốn hát lại ca khúc này cũng cảm thấy e ngại,sợ phải va đập với một thị hiếu đã định hình, nhất là khi ca sĩ đi sau chưa cóđược nội lực thâm hậu, phong cách riêng độc đáo, hay sự vượt trội về mặt nào đó

Sớm "thất thế" ở Việt Nam

Showbis Việt do phát triển chậmhơn so với thế giới nên có nhiều cơ hội học tập kinh nghiệm từ thế giới. Đĩa đơn"made in Vietnam" xuất hiện mô phỏng theo thế giới là xu hướng tất yếu trongdòng chảy dần đi đến chuyên nghiệp của công nghệ biểu diễn Việt vốn ưa chuộngcái gọi là "thời trang". Mở màn tại Việt Nam là ca sĩ Mỹ Tâm và ca sĩ Thanh Thảovới Cây đàn sinh viên, Ban mai tình yêu, Tiếng sét chàng và nàng... Những singleđầu tiên này đã gây bất ngờ bởi kết quả rất khả quan mặc cho tâm lý người tiêudùng Việt Nam là mua một CD chỉ có 1, 2 bài.

Khởi đầu tốt đẹp đó đã khiến giớica sĩ và nhà sản xuất mạnh dạn đầu tư cho đĩa đơn. Các ca sĩ trẻ như Đàm VĩnhHưng, Tuấn Hưng, Lam Trường, Minh Quân, Thanh Thảo... cũng lần lượt ra đĩa đơnđể chạy đua cùng thị trường. Hầu hết các đĩa đơn ra đời khi đó đã thành côngtrong việc đẩy nhiều ca sĩ lên thành "sao", đưa nhiều ca khúc lên hàng "hit".Những tưởng đĩa đơn nhờ thế sẽ nhanh chóng trở thành thứ vũ khí lợi hại trongcông nghệ showbiz còn non trẻ ở Việt Nam.

Nhưng không, chưa đầy ba năm sau,đĩa đơn Việt bỗng xuất hiện thưa dần rồi trở nên vắng bóng. Thỉnh thoảng, ngườinghe cũng thấy một vài đĩa đơn ra lò nhưng thường là để làm từ thiện hay kêu gọiphong trào, kiểu như: Đứa bé của nhạc sĩ Minh Khang và 60 ca sĩ Việt để gây quỹgiúp đỡ trẻ em mồ côi: Vì một thế giới ngày mai của Mỹ Linh và ca sĩ ngườiPhilippines Carlos Carosa để ủng hộ người nghèo. Bài ca Hồ Chí Minh của Hồ QuỳnhHương để kỷ niệm sinh nhật Bác hay Hát cho hành tinh xanh của Mỹ Linh để kêu gọibảo vệ thiên nhiên môi trường... Vậy điều gì đã khiến cho đĩa đơn thất thế trênthị trường âm nhạc Việt?

Một nguyên nhân mà giới sành âmnhạc dễ dàng nhận ra là ngay từ đầu xuất hiện, đĩa đơn Việt đã đi sai cách. Banmai tình yêu của Mỹ Tâm có 3 ca khúc khác nhau hoàn toàn, giống như là một albumrút ngắn: rút ngắn số lượng bài, rút ngắn kinh phí, rút ngắn thời gian... chứkhông phải kiểu đĩa đơn mà thế giới vẫn làm. Cuối cùng ca khúc thành công khôngphải là ca khúc chủ đề Ban mai tình yêu mà lại là Tình lỡ cách xa!

Các đĩa đơn tiếp theo lần lượtngã vào vết xe có sẵn... Ca sĩ đua nhau giắt lưng một đĩa đơn để có mặt trên kệđĩa, để theo kịp xu hướng thời thượng, bởi chỉ cần dăm ba triệu là có ngay mộtđĩa đơn, nếu may mắn lại cón có hể trở thành "hit" ngon lành, chẳng cần quan tâmđến việc có đủ lực để phát hành album hay không. Điều này đã dẫn đến giai đoạnthất thế cảu đĩa đơn của ca sĩ, họ dần dần tự ý thức và chọn lựa kĩ càng hơn.Người nghe vốn không thích bỏ đĩa vào mấy chỉ để nghe một album có hai ba bàirồi lại lấy ra!

Thêm vào đó, công nghệ CD nháibắt đầu đổi hướng tấn công, nhắm thẳng vào xu hướng của khán giả mà "bắn" nhiềuđĩa đơn được đem dồn vào ộtm người nghe chỉ tốn từ 5 - 8 ngàn đồng là có luônvài ba cái đĩa đơn đang hot trong một CD mà không phải mất công thay đi thay lạinhiều lần. Trước tình cảnh đó, ca sĩ hoảng hốt, e dè mà lùi bước, chẳng mấyngười dám liều thân mà ra đía đơn gắn liền với một vài ca sĩ, nhạc sĩ tên tuổinhư Mỹ Linh với Vì một thế giới ngày mai, Minh Khang với Đứa bé, Phương Vy vớiChuyện về người con gái, Hồ Ngọc Hà với The First Single, Thanh Hằng với Nhịpthở đôi...

Hầu hết những đĩa đơn này đượcthực hiện như một thử nghiệm nhỏ hay đơn giản là một món quà nhỏ để tặng kèmalbum chính, một sản phẩm để quảng cáo hay để làm từ thiện. Tuy nhiên, thậtkhông ngờ là những đĩa đơn này lại gây được tiếng vang và thu hút được sự chú ýcủa đông đảo công chúng. Ngay với ca sĩ hạng sao Hồ Ngọc Hà thì việc ra mắt TheFirst Singhle cũng chỉ là "một cuộc thử nghiệm đầy mạo hiểm của bản thân" mặc dùcô thừa nhận rằng: "Trên thế giới việc nghe sighle đã là thói quen rất phổ biến,tuy nhiên ở Việt Nam thì việc các ca sỹ ra mắt, phát hành và khán giả chọn nghenhững single chưa nhiều" và cô rất muốn mọi người "cùng nhau tập thành một thóiquen tư duy" và thừa nhận rằng: "Để có bài hát mới nhanh nhất và đến với côngchúng gần nhất, đó chính là ra một đĩa đơn".

Nếu được thực hiện đúng bài bảnvà với mục đích phù hợp, hình thức xuất bản đĩa đơn hoàn toàn có thể phát huy ưuđiểm của mình, trở thành một giải pháp an toàn và tin cậy cho các ca sĩ Việttrên con đường tìm đến với người hâm mộ, giống như những gì đĩa đơn đã và đangthể hiện trên thị trường âm nhạc thế giới.

Theo Liên Nhi