Tại cơ sở này luôn có hệ thống
camera quan sát theo dõi từng động thái của khách và công nhân (CN). “Luật bất
thành văn” ở đây là CN không được tiếp xúc, tiết lộ công việc với khách. Vì vậy,
dù đã quen mặt với nhiều CN ở đây, nhưng hỏi chuyện tinh luyện dầu thì hầu như
chỉ nhận được những cái lắc đầu. Để có chứng cứ, PV phải ngụy trang để ghi hình
các công đoạn
Dù nắm bắt khá rõ về quy trình tinh luyện dầu dừa thành dầu không mùi, nhưng đểcó được những thước phim làm chứng cứ, PV vẫn phải mất nhiều tháng “đột nhập” cơsở Thái Thành...
Vận chuyển về kho trung chuyển
Tại cơ sở này luôn có hệ thốngcamera quan sát theo dõi từng động thái của khách và công nhân (CN). “Luật bấtthành văn” ở đây là CN không được tiếp xúc, tiết lộ công việc với khách. Vì vậy,dù đã quen mặt với nhiều CN ở đây, nhưng hỏi chuyện tinh luyện dầu thì hầu nhưchỉ nhận được những cái lắc đầu. Để có chứng cứ, PV phải ngụy trang để ghi hìnhcác công đoạn. Dầu dừa thô + xút + tinh luyện = dầu không mùi
Ở cơ sở Thái Thành có hai khu riêng biệt: khu quậy dầu và khu nấu - hút mùi. Khuquậy dầu có 4 bồn lớn, CN phải đi theo một cầu thang bằng sắt được hàn từ dướiđất lên đến miệng bồn. Ở phía cuối khu quậy dầu (trông gần giống nhà vệ sinh) có4 thùng phuy loại 200 lít dùng để pha xút trước 2 ngày dùng quậy dầu, theo CNgiải thích là để cho nguội. “Bỏ xút vào, nước ở phuy nóng như nước sôi, vì vậyphải để cho xút nguội mới quậy dầu được”, một CN pha xút tiết lộ.
Trước khi pha xút, những phuy này được bơm gần đầy nước giếng, sau đó CN lấy 4bao xút (mỗi bao 25 kg) đổ vào phuy rồi lấy gậy đảo đều lên và chờ đến ngày quậydầu chỉ việc múc xút đổ vào bồn dầu.
Một buổi sáng đầu tháng 9, vẫn trong vai lái buôn dầu, PV mang bịch mẫu dầu dừađen sì đến thử. Ở khu quậy dầu, 2 CN gầy nhom đang tất bật với công việc. Một CNxách thùng (loại thùng sơn nước) đến những phuy xút pha sẵn, múc từng ca xúttrong phuy đổ vào thùng xách đưa cho CN quậy dầu đứng đón ở đầu cầu thang, đổ từtừ vào bồn đang chứa dầu dừa đen mới được bơm lên. Cứ như vậy, đổ đủ 4 thùngxút, cầu dao điện được đóng lại, lập tức mô-tơ gắn trên miệng bồn (có gắn câysắt dài xuống đáy bồn) bắt đầu hoạt động với công việc đảo tung dầu ở trong bồncho cặn dơ lắng xuống đáy bồn. Cứ thế, lần lượt 4 thùng dầu được đổ xút vào đểquậy.
Được khoảng 30 phút, CN tắt cầu dao điện để chuyển sang công đoạn mở van ở đáybồn xả cặn dầu dơ. “Xả cặn đen từ đáy bồn, khi bắt đầu tới màu hơi vàng là đóngvan lại tiếp tục quậy lần 2”, một CN nói.
Ở lần 2, một thùng xút tiếp tục được múc đổ vào bồn dầu rồi quậy khoảng thờigian 30 phút lại tiếp tục ngưng để xả cặn, tương tự lần 3 cũng vậy là xong quytrình quậy dầu. Lúc này, dầu dừa đen lắng hết cặn và hoàn toàn biến thành dầusạch, số dầu này sau đó được bơm sang khu lò để nấu sôi và hút mùi, trước khichiết ra từng can 25 kg.
Theo điều tra của PV, mỗi phuy nước CN pha với 4 bao xút. Phuy này CN múc được 6thùng xút đổ lên bồn dầu để quậy (đổ làm 3 lần, lần đầu 4 thùng, 2 lần sau mỗilần 1 thùng). Số lượng dầu trong bồn trước khi quậy là 2 tấn. Như vậy, nhẩm tínhcũng ra con số 2 tấn dầu sẽ được quậy với 100 kg xút.
Dùng hết 2 tấn xút trong hơn 1tháng
Để lần tìmnguồn gốc xút, cũng như nơi giao sỉ vàsố lượng xút mà cơ sở Thái Thành dùngtinh luyện dầu hằng tháng, PV tiếp tụclần theo đại lý giao xút cho cơ sở này.Việc này rất mất thời gian bởi cứ khoảnghơn một tháng họ mới giao một lần cho cơsở. Ngày giao không cố định, mà cứ hếtxút thì ông chủ lại liên hệ qua điệnthoại để nhà cung cấp mang tới.
Chiều 15/9, CN đẩy cánh cửa lớn màu xanhrộng ra, đủ cho một chiếc xe tải đi vàobên trong cơ sở. Sau đó là cảnh CN vộivã vác những bao màu trắng xuống chấtvào đống xút gần hết. Đoán đây chính làxe giao xút cho cơ sở Thái Thành, PVquyết định bám theo.
Sau khoảng 20 phút, PV đếm thấy CN vácxuống khoảng 80 bao (tổng cộng khoảng 2tấn) xút, chiếc xe lăn bánh ra cổng. Rađến QL1A, xe này chạy thẳng về ngã tư BàĐiểm (Q.Bình Tân) rồi dừng lại trướcCông ty TNHH TM - DV Trường Minh Phát,chuyên kinh doanh các loại hóa chất phụcvụ trong lĩnh vực công nghiệp.
Ngày hôm sau, trong vai người mua hóachất xử lý nước thải, PV điện thoại xinlàm việc với giám đốc để đặt hàng. TiếpPV tại nhà riêng (xã Bà Điểm, Hóc Môn),Giám đốc Phạm Tuấn Anh cho biết kháchhàng thường xuyên là các công ty, doanhnghiệp, cơ sở chuyên ngành dệt, nhuộm,xi, mạ... trong đó có cơ sở dầu TháiThành. “Từ nhiều năm nay, khoảng hơn mộttháng công ty tôi lại giao cho cơ sở dầuThái Thành 2 tấn xút nhập về từIndonesia với giá 13.500 đồng/kg. Anh màlấy xút Indonesia ở tại kho, tôi chỉgiao 13.400 đồng/kg”, ông Tuấn Anh chobiết.
Từ thông tin của ông Tuấn Anh, có thểkhẳng định mỗi tháng cơ sở Thái Thànhtung ra thị trường cả trăm tấn dầu khôngmùi được tinh luyện bằng xút. Trong mộtlần tới chào hàng, tôi dò hỏi một CN củacơ sở Thái Thành là có tinh luyện dầudừa thành trắng tinh được không thìngười này trả lời: “Dễ ợt, mỗi bồn dầuđổ thêm một thùng xút nữa là trắng tinhnhưng ông chủ chỉ cho đổ 6 thùng vì đểdầu hơi vàng vàng mới đẹp”.
Qua những câu chuyện các CN ở cơ sở TháiThành nói với nhau, PV được biết quátrình tinh luyện một bồn khoảng 2 tấndầu sẽ xả khoảng 200 kg dầu cặn. Loạidầu này sẽ được bán cho cơ sở làm xàbông với giá 19 ngàn đồng/kg. Dầu thànhphẩm, sau khi vận chuyển đi giao sỉ chonhững cơ sở kinh doanh dầu thực vật, cơsở Thái Thành còn vận chuyển hàng trămcan về một căn nhà trên đường Trần Phú(Q.5) để cất giữ. Đây cũng là nhà ở củamột trong 3 ông chủ cơ sở Thái Thành.
Từ những chứng cứ mà PV cung cấp, CụcCSĐT tội phạm về môi trường Bộ Công anchính thức vào cuộc điều tra sai phạmcủa cơ sở tinh luyện dầu Thái Thành...
