Kinh tế thế giới, dù được nhìnnhận tươi sáng hơn, nhưng những yếu tố bất định vẫn còn, đặc biệt là quý đầu năm2010. Trong bối cảnh mới, chính sách điều hành kinh tế vĩ mô cần được lựa chọncẩn trọng. Đó là những gợi ý chính sách cho năm 2010 của một số chuyên gia kinhtế.
Vai trò quan trọng của chínhsách tiền tệ
Tiến sĩ Đinh Văn Nhã, Phó chủnhiệm Ủy ban Tài chính-Ngân sách của Quốc hội, cho rằng vệc điều hành chính sáchkinh tế để giữ lạm phát dưới 7% trong năm 2010 sẽ khó hơn năm 2009.
Ngoài những yếu tố trong nước thìnhững yếu tố lạm phát ở nước ngoài trong quý 1, quý 2 sẽ tác động tới Việt Nambởi những yếu tố giá cả đầu vào có xu hướng tăng lên khi nền kinh tế thế giớitrong giai đoạn phục hồi.
Kiềm chế lạm phát thì bao giờcũng là vai trò của chính sách tiền tệ. Yêu cầu rất quan trọng với chính sáchtiền tệ trong năm 2010 là phải đảm bảo không gây ra mất cân đối cung cầu, ảnhhưởng tới thị trường ngoại hối và thị trường vàng.
Bởi nếu không, những hiệu ứng từhai thị trường này sẽ gây ra những hiệu ứng phụ làm giảm hiệu quả tích cực củacông tác điều hành các hoạt động ngân hàng.
Ông Nhã cho rằng cũng cần kiểmsoát được việc tăng lãi suất huy động vốn để không gây ra những làn sóng huyđộng vốn, chạy đua không lành mạnh; quản lý chặt việc cho vay đầu tư bất độngsản, chứng khoán, thậm chí tiêu dùng cũng phải có giới hạn nhất định.
Những khoản cho vay này nếu vượtngưỡng cho phép sẽ gây áp lực tăng giá, ảnh hưởng đến thị trường hàng hóa, ảnhhưởng đến thị trường sản xuất. Những yếu tố của lạm phát bên ngoài từ nguyênliệu đầu vào thì phải chịu, còn những yếu tố là thương mại nhập khẩu như ô tô,hàng tiêu dùng cũng phải quản lý rất chặt.
Nói tóm lại, cần phải quản lýchặt tín dụng không phải đầu tư cho phát triển sản xuất bởi những tín dụng nàydễ gây ra mất cân đối trên thị trường hàng hóa, ảnh hưởng tới hoạt đông sảnxuất.
Thêm vào đó, Chính phủ đã mở rộngđưa một số mặt hàng vào diện bình ổn giá, nhất là những mặt hàng thuộc diện làđầu vào cho sản xuất nông nghiệp, đó là thức ăn chăn nuôi, phân bón.
Năm 2010 cần tạo ra cơ chế, bướcđột phá để tạo ra cơ chế bình ổn giá cho sản xuất nông nghiệp để tạo ra tác dụngthật cho sản xuất nông nghiệp, đem lại lợi ích cho nông dân, người nuôi trồngthủy sản. Theo ông Nhã, phải có nguồn lực vật chất để tạo ra sự bình ổn giá, tứclà phải có cơ chế cho dự trữ nhà nước.
| |
| Doanh nghiệp làm thủ tục vay vốn hỗ trợ lãi suất tại ngân hàng (Ảnh: Trần Việt) |
Cẩn trọng điều hành
Theo tiến sĩ Võ Trí Thành, PhóViện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương (Bộ Kế hoạch-Đầu tư), cóthể nói, nhìn về thế giới và khu vực thì quý đầu năm 2010 sẽ là thời điểm khókhăn, lưỡng nan về mặt chính sách của nhiều nước.
Trước hết, lưỡng nan là cách thứcrút lui khỏi can thiệp ồ ạt, gói kích thích của Chính phủ như thế nào. Kinh tếthế giới được nhìn nhận lạc quan hơn tăng trưởng dương, tại một số nước thậm chílà rất khả quan.
Thế nhưng, quá trình phục hồi cònyếu. Những vấn đề về tài chính, hàng loạt các vấn đề khác vẫn còn, thậm chí cảnguy cơ đổ vỡ về tài chính.
Trong bối cảnh này, nếu muốn tiếptục kích thích kinh tế thì sẽ phải lo đối mặt với lạm phát, thâm hụt ngân sáchquá cao, không kiểm soát nổi nợ Chính phủ - tức là tiếp tục tăng trưởng thì gâyra những rủi ro vĩ mô rất lớn.
Vậy nhưng, nếu dừng kích thíchkinh tế thì nhiều nước lao trở lại vòng suy thoái. Cái lưỡng nan này được đánhgiá trong tháng tới, đặc biệt trong quý 1, mặc dù trong cả năm 2010 được nhìntươi sáng hơn.
Trong bối cảnh mới, thay đổichính sách của các nước sẽ liên quan tới thương mại và đầu tư ở Việt Nam. Bảnthân Việt Nam cũng vấp phải một tình trạng tương tự như vậy. Nền kinh tế ViệtNam có độ mở cao, trong bối cảnh như thế thì cách các nước thay đổi chính sáchkinh tế cũng làm thay đổi chính sách thương mại, đầu tư của Việt Nam.
Chuyên gia này cũng nhận địnhkinh tế Việt Nam phục hồi nhờ sự nỗ lực, linh hoạt của doanh nghiệp và nhờ góikích thích kinh tế của Chính phủ. Năm 2010 được dự báo có mức tăng trưởng tốthơn năm nay nhưng đồng thời những rủi ro kinh tế vĩ mô của Việt Nam cũng có thểcao hơn.
Ví dụ, lạm phát của năm 2010 caohơn năm 2009, thâm hụt thương mại cũng còn rất lớn, cán cân thanh toán còn bấtđịnh, thâm hụt ngân sách còn ở mức cao. Bởi thế, Chính phủ phải có sự lựa chọnchính sách.
Sự thay đổi về lãi suất cơ bản,tỷ giá gần đây là tín hiệu rõ ràng cho thấy Chính phủ trong những tháng trướcmắt tập trung vào ổn định kinh tế vĩ mô để đảm bảo quá trình hồi phục tốt hơncho những năm sau.
Khi ổn định kinh tế vĩ mô thìđiều kiện về tín dụng, chi tiêu chính phủ cần theo hướng nghiêm ngặt hơn. Điềunày có thể gây ra những khó khăn nhất định cho sự hứng khởi và tăng trưởng kinhtế trong vài tháng trước mắt.
Thế nhưng, chuyên gia Võ TríThành cũng cho rằng trong quý 1/2010, tính bất ổn của nền kinh tế thế giới cònkhá cao, sự phục hồi chưa rõ ràng. Việt Nam tập trung vào ổn định kinh tế vĩ mônên chính sách điều hành kinh tế cần phải cẩn trọng.
Tuy nhiên, nếu hết quý 1 hoặc làhết nửa đầu năm 2010, tình hình kinh tế thế giới trở nên sáng sủa hơn, môitrường thế giới và khu vực trở nên rõ ràng hơn, kinh tế Việt Nam ổn định được,thì chính sách tạo điều kiện phát triển kinh tế cần theo hướng thuận lợi hơn.
Nhìn về tổng quát, theo ôngThành, Việt Nam nên giữ mức tăng trưởng năm 20 ở mức đảm bảo ổn định xã hội, tạotiền đề tốt đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô cho năm nay và tiền đề cho những nămtiếp theo.
Theo Nguyễn Huyền
