Cha đẻ của bom nguyên tử thời Xô Viết

Nhà bác học Nga Igor Vasilevich Kurchatov. Ảnh: RIA Novosti.

Nhân dịp kỷ niệm 110 năm ngày sinh của Kurchatov, các chuyên viên, nhà khoa học, và cả những người quen biết riêng với ông đã hội tụ, gặp gỡ ở đài "Tiếng nói nước Nga" để nói chuyện về nhân vật kỳ tài này. Các nhà sử học gọi ông là "cha đẻ" của bom nguyên tử Xô Viết, còn đồng nghiệp và các học trò gọi ông bằng cái tên trìu mến "Ông Râu”.

Sau khi Thế chiến II kết thúc, nhân loại lại đứng bên bờ vực thảm họa mới. Có trong tay quả bom hạt nhân, những đồng minh hôm qua cùng Liên Xô đấu tranh chống phát xít Đức, hôm nay lại rắp tâm chuẩn bị kế hoạch thực hiện cuộc tấn công hạt nhân vào đất nước Xô Viết. Moscow chỉ có một lối thoát duy nhất, đó là phải tạo ra loại vũ khí tương tự, tiến sĩ khoa học Lịch sử Aleksandr Sagomonyan thuật lại.

Sagomonyan nói: “Stalin và ban lãnh đạo Liên Xô hiểu rõ về mối nguy hiểm khủng khiếp đe dọa sự tồn vong của đất nước và để tránh nó, chúng ta cần chế tạo bom nguyên tử trong thời hạn ngắn nhất". Điều này trở thành một hướng cơ bản trong chính sách đối nội của Liên Xô. Stalin đã nhắm tới Kurchatov là người lãnh đạo khoa học của đề án nguyên tử.

Cuối cùng, công việc khổng lồ trên đã hoàn thành nhờ vào tài năng tổ chức và trình độ khoa học của Kurchatov, Viện sĩ Evgeni Velikhov, Chủ tịch Trung tâm Nghiên cứu Quốc gia "Viện Kurchatov" cho biết.

Bắt đầu từ năm 1943, khi Kurchatov trở thành người lãnh đạo đề án hạt nhân của Liên Xô, ông đã bộc lộ tài năng tổ chức và thu hút các nhóm khoa học cốt yếu nhất, tạo lập trường phái của ông. Kurchatov đặt cơ sở cho nền quốc phòng Nga với những tàu ngầm hạt nhân, tàu nổi nguyên tử và tàu phá băng nguyên tử.

Không những vậy, Kurchatov đã làm mọi thứ một cách nhân văn. Ông làm việc theo cách giao tiếp với những người làm khoa học-kỹ thuật với nhau chứ không để ý tới cấp bậc và chức vụ. Khi cần thiết, ông có thể nói chuyện cả với Bộ trưởng Nội vụ Beria, và trợ lý phòng thí nghiệm trẻ tuổi một cách thoải mái.

Trên bình diện quan hệ này, giữa thời buổi khó khăn, ở mức nào đó ông đã tạo ra quanh mình bầu không khí thân ái và lành mạnh ở công việc phức tạp mà ông dẫn dắt, tạo điều kiện để ngày nay Nga là một trong những cường quốc khoa học lớn nhất thế giới.

Sử gia Sergey Smirnov bổ sung thêm về một nét trong giá trị nhân cách của con người Igor Kurchatov: “Kurchatov không hẳn là thiên tài chói lọi, nhưng ông đã biết khơi mở phát hiện và quản lý các thiên tài. Đó là công việc hết sức khó khăn".

"Ông bảo tồn tài năng trong tình bằng hữu cho đến ngày cuối cùng của đời mình. Trong số các thuộc cấp của ông, nhiều người thực lòng xem ông như một người bạn của riêng họ”, Sergey Smirnov cho biết.

Biệt danh nổi tiếng "Ông Râu” của Kurchatov phát sinh từ một trong những quyết định khác người của nhà vật lý vĩ đại, theo chuyên viên phân tích quân sự Ilya Kramnik. Từng có một huyền thoại nói rằng Kurchatov bắt đầu để râu từ thời chiến tranh. 

Kurchatov mất khi ở tuổi 57, nhưng ký ức về ông thì bất tử. Tên ông được đặt cho thành phố, cho các đại lộ và đường phố, rồi cho các viện nghiên cứu và trường phổ thông, thậm chí có cả một tiểu hành tinh mang tên Kurchatov.

 Theo Tiếng nói nước Nga