Sau tết là mùa đốt đồng,những cụm khói đồng coi vậy mà vương vấn lạ lùng. Mùi khói nghe ngai ngái củachân ruộng phèn lẫn nồng nồng mùi rơm tươi vừa heo héo và thơm thanh khiết củanhững hạt lúa rụng hoặc sót lại đang nổ bung mình kêu “lép bép”. Rồi mùi khenkhét! Khói cứ toả lên lừng lựng trong mùa gió chướng giữa đất trời quang đãng,chạy vù vù xa tít cuối chân trời.
 |
| Khói cứ toả lên lừng lựng trong mùa gió chướng giữa đất trời quang đãng. Ảnh: T.L |
Lúc này khói đốt đồng lúc mù mịt,lúc âm ỉ từ tháng giêng đến mùa sa mưa vào cuối tháng tư âm lịch. Nếu như sứcnóng của lửa đốt đồng giúp vệ sinh đồng ruộng, mang đến cho dân miệt đồng nhữngmón nướng mộc mạc ngon bất ngờ như ếch nhái, rắn rằn ri cá, rắn nước, cá lóc, cárô... thì tro cũng có công không nhỏ. Tro rơm rạ giúp dọn sạch và ủ ấm đất.Khiến những hạt rau đắng đất đã ngủ quên từ năm trước chợt bừng tỉnh giấc, nẩymầm vươn lên từ lòng đất. Tro cũng là nguồn phân hữu cơ nuôi nấng cho giống rauthích mọc trên đất phù sa màu mỡ của ruộng đồng thêm xanh tươi.
Chờ rau đắng qua tết vừa mọc tràn ra đất, lũ trẻchúng tôi xách rổ tre ra đồng tìm nhổ những vạtrau non đem về ăn với cháo hoặc nấu canh cáđồng. Rau đắng đất khi gặp nước sôi sẽ toả mộtmùi thơm thanh đặc trưng. Nhưng nếu để sôi giàquá năm, bảy phút, rau sẽ mềm rục, đắng nghét,mất ngon. Để chăm cho nồi cháo cá rau đắng thiệtđặc sắc, mẹ tôi phải dùng gạo tàu hương hay nàngthơm để nấu. Hầm lửa sôi tim mãi cho đến khinhững hạt gạo bắt đầu cựa mình. Rồi những cánhhoa cháo trắng ngà nở rộ như háo hức chờ mớ cálóc, rô đồng cùng tụ hội. Đợi sôi vài dạo là cávừa chín, vớt cá ra và nêm nếm nồi cháo lại vớimắm muối, hành tiêu cho vừa miệng. Không cầngiục, mùi cháo cá đã lôi cả nhà tề tựu quanhbàn. Mẹ nhanh tay múc những vá cháo ngọt ngất,nghi ngút khói vào tô mỗi người. Rổ rau đắngxanh um nằm kề, ai muốn ăn rau nhiều hay ít thìcứ nhúm bỏ vào tô, trộn đều, vừa thổi vừa ăn.Đám cá lóc, rô đồng vừa chín tới được cho vàodĩa nước mắm nhỉ óng ánh vàng, giằm thêm mấytrái ớt hiểm đỏ mọng.
Rau đắng đất khi mới ăn nghe đắngnhư khổ qua, nhưng khi qua khỏi vòm họng lại trở vị, nhẩn nha càng lúc càng ngọtthanh thoát đến lạ lùng. Thịt cá đồng mùa sau tết vẫn còn chắc nịch, ngọt lịm,rau đắng mát rượi, thêm cháo nóng làm ai nấy căng mình ra ăn. Vừa húp, vừa nhai,vã cả mồ hôi trán vậy mà mặt mày lại hớn hở tươi rói. Ngon làm sao hương vị cháocá đồng rau đắng mùa giáp hạt quê nhà.
Theo Quang Tâm - Dạ Hành
