Hình ảnh “con đường cólá me bay” đầy lãng mạn đã từng là đề tài gợi cảm hứng cho biết bao vănnghệ sĩ. Nhưng không chỉ thế, trái me có thể đã gắn chặt với ký ức tuổithơ của nhiều người.
Me là loại trái bình dân vàđa dụng (từ lúc trái còn non cho đến khi trái chín). Trái me non (cả lá menon) là thứ gia vị đặc biệt không thể thiếu trong món canh chua của miềnNam; me già (me sống) muối cam thảo hay làm mứt trong những ngày Tết; mechín ngào đường làm thức uống giải khát và pha chế nước chấm các loại khônướng (cá khoai, cá đuối…) rất tuyệt!.
 |
| Cây me |
Theo y học dân gian, me có vịchua, tính mát, thanh nhiệt, giải khát, tăng cường hệ tiêu hóa, tăng sức đềkháng cho cơ thể… Còn theo các nhà khoa học, trong 100 gram cơm trái me cókhoảng 10% acid hữu cơ, 12,50 % đường, kali và một số hoạt chất khác giúpkích thích vị giác, cung cấp vitamin, khoáng chất cho cơ thể… Còn trong hạtme có glucozan, xylan, chất béo, sáp, muối vô cơ…
Hàng năm, khi gió chướng lànhlạnh bắt đầu thổi lao xao trên những ngọn cây (tháng 10-11 âm lịch) là mùame cũng bắt đầu. Mỗi khi đi ngang qua cổng trường hay vào chợ, bất chợt thấyngười bán me là lòng tôi bồi hồi nhớ mùa me chín quê nhà. Lúc bấy giờ, tôiđã học lớp 4 (lớp 2 ngày nay). Nhà cách trường một khoảng vườn rộng, cây cốium tùm vắng vẻ, góc vườn có một cây me cổ thụ. Mỗi trưa đi học, bọn con nítchúng tôi thường rủ nhau hái trộm me. Mải mê hái trái, mất cảnh giác, có khibọn trẻ chúng tôi bị chủ vườn rượt chạy “vắt giò lên cổ”, có khi rách cả áo,trầy cả chân, nhưng vẫn không chừa!
 |
| Me bán trước cổng trường PTTH Châu Văn Liêm |
Niềm vui cầm trái me dốt (mechưa chín hẳn, thịt hơi vàng, có bột, mềm, ít chua) hay me chín (cơm me màuvàng sẫm, mềm, vị ngọt) vừa mới hái, lột vỏ chấm vào muối ớt (hay mắm ruốc)đưa lên miệng chóp chép thật quyến rũ. Vị chua, hậu ngọt thanh của me thấmvào vị giác, khiến nhiều đứa vì hám ăn phải uống nước nhiều nên ê cả răng,căng cả bụng. Ăn xong, cả bọn tranh nhau “xí phần” những hạt me già để chơitrò đánh búng ăn hạt. Chơi chán, cả bọn gom hạt lại nhờ má tôi nấu chè. Chèhạt me nấu với nếp thơm là một món dân dã nhưng ngon không chê vào đâu được!
Muốn làm món chè này, má tôiphải mất khá nhiều công sức. Phải lựa những hạt me già, hạt cứng, vỏ có màunâu đen, khi nấu mới dẻo, ăn bùi. Rửa sạch và rang lên cho vàng. Đợi hạtnguội, dùng chày đâm tiêu đập bỏ lớp vỏ cứng bên ngoài. Lấy nhân trắng hạtme cho vào vịm (chậu bằng sứ có nắp) ngâm với nước tro (tro bếp) ấm trướcmột đêm (đây là bí quyết để hạt nấu mau mềm và có mùi thơm hấp dẫn). Đổ hạtra rổ, xả vài lần với nước cho sạch, để ráo. Sau đó, cho hạt vào nồi nướcđun sôi trong nhiều giờ với lửa liu riu cho đến khi hạt mềm. Lại vớt hạt rarửa sạch, để ráo.
 |
| Tô chè hạt me |
Nếp để nấu chè phải chọn nếpthơm ngon, hạt nhỏ (nếp rặt không lẫn gạo hay tạp chất), vo sạch nấu nhừ (nhưnấu cháo) nhưng không quá loãng. Thả hạt me đã nấu mềm vào. Dùng vá đảo đềucho cả hai hòa vào nhau. Sau cùng, thêm đường cát trắng với nước cốt dừa chođủ độ ngọt, béo.
Còn gì thú vị cho bằng, trongđêm trăng thanh gió mát, cùng bạn bè ngồi quây quần trên chiếc chõng tretrước sân nhà thưởng thức một chén chè hạt me! Múc một muỗng chè đưa lênmiệng nhai chậm rãi, mùi thơm của nếp, vị bùi, dẻo của hạt me, hòa lẫn vịngọt, béo của đường cát, nước cốt dừa thấm vào vị giác, len xuống tận cổ…tạo nên một “hợp khúc”chân quê ngon khó tả!.
Theo HữuTưởng
