Không phải ngẫunhiên mà “Quan lớn về làng” nhận tới 4 Huy chương Vàng, và được ghi nhận đó lànhững “mảnh vàng mười” đích thực trong “cơn mưa vàng” vẫn thường trút xuống cácliên hoan, hội diễn nghệ thuật ở VN.
Văn hào NgaN.Gogol viết vở kịch “Quan thanh tra” năm 1835, tới năm 1952, tác phẩm này đượcđiện ảnh Nga Xô viết dựng thành phim. Cuối năm 2011, tại Việt Nam, vở chèochuyển thể từ vở kịch này trở thành hiện tượng ở Liên hoan Sân khấu chèo hiệnđại. Ngày 28.12, vở diễn sẽ lần đầu ra mắt công chúng.
176năm vẫn... mới mẻ
Vở kịch“Quan thanh tra” được Nikolai Vassilievich Gogol (1809 - 1852) được viết vào năm1835 và tác giả mất khoảng 6 tháng để hoàn thành. Với giọng văn mỉa mai, châmbiếm, cũng giống như trong phần lớn các tác phẩm của ông, “Quan thanh tra” đảkích tầng lớp quan lại dưới triều đại Sa Hoàng và đã tạo ra khá nhiều cuộc tranhluận. Vì vở kịch, Gogol đã phải trốn sang Roma (Italia) một thời gian để tránhbị kẻ xấu trả thù.
 |
| Cảnh trong vở diễn “Quan lớn về làng” của Nhà hát Chèo Hà Nội. |
Ngaytừ khi ra đời, vở diễn với nội dung đó đã tạo được tiếng vang. Cốt kịchdựa theo một câu chuyện do đại thi hào A.S.Pushkin gợi ý cho Gogol: Mộtanh công chức nhỏ được bọn quan lại trong một thị trấn tưởng nhầm làquan thanh tra từ Xanh Pêtecbua tới kiểm tra. Vốn là những kẻ thamnhũng, bọn chúng lo sợ, tìm cách mua chuộc, hối lộ cho “quan lớn” vànhân dịp đó, chúng tố cáo lẫn nhau, nói xấu nhau để tâng công... Đến khichưng hửng nhận ra mình đã lầm thì chiếc mặt nạ đẹp đẽ mà các quan đeobấy lâu đã bị chúng tự tay lột bỏ.
117 năm sauđó, đúng vào dịp kỷ niệm 100 năm ngày mất của văn hào Gogol, bộ phim trào phúngcủa Hãng Mosfilm do Vladimir Petrov đạo diễn chuyển thể từ vở kịch “Quan thanhtra” lần đầu ra mắt vào năm 1952 và được công chúng đón nhận nhiệt liệt. Và đếnnăm 2011 này, TS Phạm Quang Long- Giám đốc Sở VHTTDL Hà Nội đã quyết định cùngvới NSƯT Xuân Hanh chuyển thể vở kịch “Quan thanh tra” sang chèo với tên gọi“Quan lớn về làng”.
Vở diễn đượcNSND Doãn Hoàng Giang dàn dựng trên sân khấu Nhà hát Chèo Hà Nội để mang đi dựthi tại Liên hoan Sân khấu chèo toàn quốc được tổ chức ở Thái Bình (từ ngày26.11 đến 4.12) và đã làm nên một hiện tượng khi cả khán phòng của Nhà văn hóatỉnh Thái Bình tối 30.11 không còn một chỗ trống, bảo vệ phải đóng cửa vào vì sợnguy cơ... vỡ rạp.
NSƯT XuânHinh đến giờ vẫn còn nhớ: “Tôi không tham gia vở diễn nên hôm đó mới từ Hà Nộixuống Thái Bình cổ vũ anh em đồng nghiệp, mất hàng tiếng chen lấn xô đẩy, tôimới vào được bên trong và tình trạng là kính mắt thì vỡ, quần thì bị kéo rách.Thế nhưng tôi mừng tới chảy nước mắt vì thấy khán giả không hề quay lưng vớichèo, vấn đề là chúng ta phải có những kịch bản nói trúng vấn đề họ quan tâm”.
Cườimà thấy đau
Không phảingẫu nhiên mà “Quan lớn về làng” của Nhà hát Chèo Hà Nội nhận tới 4 Huy chươngVàng, và được ghi nhận đó là những “mảnh vàng mười” đích thực trong “cơn mưavàng” người ta vẫn thường thấy trút xuống các liên hoan, hội diễn nghệ thuật ởVN. Một Huy chương Vàng cho vở diễn và 3 Huy chương Vàng cá nhân cho các nghệsĩ: NSƯT Quốc Anh, Thu Huyền và Thu Hằng.
|
NSƯTQuốc Anh cho hay: “Vai diễn thằng trộm cắp giả danh quan lớn của tôi ban đầulà dành cho anh Xuân Hinh, nhưng anh ấy bận việc gì đó không tham gia, thếlà tôi được... hưởng lợi dù cũng muốn nhường vai này cho các bạn nghệ sĩ trẻcủa đoàn”.
Nghệ sĩ QuốcAnh tâm sự rằng nếu chỉ diễn vở "Quan lớn về làng" cho khán giả xem thì có thểlấp liếm được vài nhược điểm, nhưng đây là diễn cho bạn nghề, cho những bậc thầytrong làng chèo xem nên anh phải cố gắng hết sức, kể cả việc cố gắng lên cân đểphù hợp với vai diễn.
Với số điểmcao nhất Liên hoan, nghệ sĩ Quốc Anh tâm sự: “Tôi thấy sự thành công của vở diễnnày ở chỗ mọi người xem cười vui vẻ lắm, nhưng thực chất bên trong thấy rất đau.Đau vì sự thối nát của những ông quan trong vở diễn, đó là những kẻ thối nát,đục khoét, tham nhũng, bóp chẹt người dân...”.
Xem “Quanlớn về làng” để cảm nhận nụ cười chua chát, cay đắng trong vở kịch của Gogol rađời vào thế kỷ XIX, cho đến thế kỷ XXI này, những vấn đề mà tác giả nêu vẫn cònnguyên tính thời sự.
Theo Dân Việt
