Thực tế từ các trung tâm thamvấn tâm lý, các phòng khám chuyên khoa sức khỏe tâm thần cho thấy trước mỗi mùathi, hơn 60% thí sinh cảm thấy có áp lực về tâm lý.
Nhiều em có các biểu hiện rốiloạn tâm thần ngay trong lúc vẫn còn ôn thi. Điều này càng tạo áp lực lớn đốivới các em, cha mẹ và nhà trường.
H.A.T., một học sinh lớp 12 tạiTP.HCM, được đưa đi khám bệnh với các triệu chứng mệt mỏi, căng thẳng, lo âu,hay hồi hộp và khó tập trung học tập. Ngày nào T. cũng phải học trên lớp buổisáng, chiều và tối thì xoay như chong chóng cả tuần với sáu lớp học thêm (cả mônthi tốt nghiệp và các môn thi đại học).
Đêm về T. chỉ được ngủ từ 22g đến3g lại phải dậy ôn bài đến sáng. Vòng quay đó cứ liên tục gần một năm trời làmT. không có thời gian nghỉ ngơi. Ngoài ra, sự kỳ vọng quá mức của gia đình càngtạo cho T. nhiều áp lực lớn về tâm lý cho kỳ thi. T. rơi vào trạng thái suynhược, lo âu, mất tập trung và không thể học bài một cách sáng suốt.
 |
| Học thi trong khu trọ trên đường An Dương Vương, Q.5, TP.HCM - Ảnh: Thuận Thắng |
Còn T.T., một nữ sinh đang ôn thiđại học ở TP Biên Hòa, được đưa đến trung tâm tham vấn tâm lý với vẻ mặt căngthẳng, hồi hộp, lo âu, đứng ngồi không yên, khó tập trung và có các cơn đau ngựckéo dài.
T.T. tốt nghiệp THPT năm trước,tuy nhiên trong kỳ thi ĐH đó T. chỉ đậu cao đẳng. Vì cho rằng sức học của mìnhcó thể đậu ĐH nên T. quyết định không đi học cao đẳng, ở nhà ôn thi tiếp cho kỳthi năm nay. Ba mẹ T. lại tạo rất nhiều áp lực cho T. bằng cách hay mắng chửi,so sánh em với các bạn cùng xóm hoặc trong gia đình.
Sự lo lắng cho kỳ thi và bị áplực bởi cha mẹ khiến em mệt mỏi, lo âu. Em được chẩn đoán rơi vào trạng thái rốiloạn lo âu, cần phải điều trị ít nhất ba tháng liên tiếp.
Để giảm áp lực mùa thi
- Có một chế độ dinh dưỡng hợplý. Trung bình mỗi ngày các sĩ tử cần 2.300-2.700kcal. Để cơ thể nhận đủ nănglượng các em cần ăn đủ ba bữa chinh với đầy đủ các nhóm thực phẩm, đặc biệt cónăm chất dinh dưỡng cần thiết cho não bộ: các chất glucose có nhiều trong cácloại ngũ cốc, đậu, khoai, rau củ...; chất béo thiết yếu (omega-3 và omega-6) cótrong các loại cá như ba sa, cá thu, cá ngừ, các loại hạt nhiều dầu như bí đỏ,hướng dương, mè; phospholipid có nhiều trong lòng đỏ trứng gà và thịt nội tạng;acid amin; vitamin và khoáng chất.
Các em cũng cần ăn đủ chất sắt đểtránh thiếu máu dẫn đến tình trạng hay mệt mỏi, học kém tập trung. Một khoángchất không thể thiếu nữa là iôt. Nếu thiếu chất này hoạt động trí não sẽ bị trìtrệ, kém sáng tạo...
- Cần đảm bảo giấc ngủ tốt. Mộtngày phải ngủ ít nhất tám giờ, buổi trưa phải ngủ 40 phút. Với người trẻ, mấtngủ là một tình trạng bất thường. Khi bị mất ngủ thì không nên ngủ trễ (quágiấc), tránh sử dụng chất kích thích.
Cách tốt nhất trong mùa thi cử làthư giãn trước khi đi ngủ. Chính trong giấc ngủ mà não bộ làm việc, đưa các dữliệu mới nạp vào tiềm thức. Các thuốc an thần giải lo âu, giúp dễ ngủ sẽ làm mấtđi nhịp sinh lý tự nhiên của giấc ngủ nên sẽ ngăn cản hoạt động của não bộ. Vìvậy, không nên dùng thuốc an thần hóa học tạo giấc ngủ nhân tạo trong mùa thicử.
Một chế độ tập luyện thể thaothường xuyên, sinh hoạt điều độ sẽ giúp các em có một sức khỏe tốt và không rơivào trạng thái suy nhược trong mùa ôn thi.
- Phương pháp học tập cũng là mộtđiều kiện giúp thí sinh ổn định tâm lý và ôn tập một cách hiệu quả. Không nênquá tập trung một thời gian dài cho một môn mà cần phân chia thời gian từng mônôn thi sao cho hiệu quả. Chẳng hạn tập trung học tập 45 phút và cần có 15 phútnghỉ ngơi thoải mái.
- Không lạm dụng chất kích thích.Trà và cà phê là hai chất kích thích bị lạm dụng nhiều nhất trong mùa thi. Càphê gây kích thích như amphetamin nhưng chỉ sau hai giờ thì tinh thần lại thiếuhưng phấn do thiếu ổn định về mặt năng lượng.
Cần chú ý là trong công thức mộtsố thuốc thông dụng thường có caffein gây kích thích, còn vitamin B1 giữ vai tròquan trọng trong hoạt động của hệ thần kinh thì lại hấp thu ít nếu dùng chungvới cà phê.
Ngoài ra, cà phê còn làm gia tăngsự hao hụt manhê trong cơ thể qua đường nước tiểu làm tình trạng buồn rầu, lolắng tăng lên. Manhê là chất cần thiết cho hoạt động của não bộ, trấn an thầnkinh, dự phần xúc tác cho khoảng 300 enzyme để biến dưỡng glucid, protid, lipidvà acid nucleic, đồng thời là yếu tố chống stress.
- Đề phòng các tổn thương tâm lý.Trong thời gian ôn thi và sắp sửa đi thi, học sinh thường dễ bị thương tổn tâmlý nên rất cần được sự quan tâm giúp đỡ của cha mẹ để vơi đi những lo lắng vìthiếu tự tin vào năng lực của mình. Sự lo âu thái quá có thể trở thành bệnh lýkhi khả năng tập trung giảm đi, làm kiến thức trở nên lộn xộn không thể làm bàihay ôn tập được.
- Nếu học sinh có những khó khăntâm lý kèm thêm tình trạng chán ăn, tự ti mặc cảm cùng những cơn lo âu, trầm cảmthì cần gặp một chuyên gia tâm lý để các em có thể được giúp đỡ một cách chuyênnghiệp và thoát khỏi các trạng thái đó càng sớm càng tốt.
Theo Tuổi trẻ
