Từ đầu tháng Chạp, các bà nộitrợ bắt đầu chuẩn bị sắm sửa để lo ăn Tết cho gia đình. Các loại thực phẩm ngàyTết, như gạo nếp, đỗ xanh làm nhân gói bánh, nấu chè, rồi đến các loại đồ khônhư măng, miến tàu, bóng bì, nấm hương... và không quên chuẩn bị thêm vại dưahành. Nhà nào cũng mua một quả gấc chín đỏ để nấu xôi cúng Tất Niên vì màu đỏcủa gấc được coi là may mắn, đem lại mọi điều tốt lành cho cả năm.
Ngày 27 Tết, nhiều nhà bắt đầungâm đỗ, rửa lá dong. Rồi đãi đỗ, vo gạo, ướp thịt để gói bánh chưng, bánh tét.Không khí Tết bắt đầu hiển diện với sự tất bật náo nhiệt từ bên ngoài lẫn trongnhà. Đêm 29 Tết, các nhà rục rịch bắc nồi, nhóm lửa để nấu bánh chưng xanh ở cáctỉnh miền Bắc, nồi bánh tét ở các địa phương miền Nam. Các bà nội trợ xào thịtthủ hoặc thịt chân giò, trộn mộc nhĩ để gói giò.
Có một món các bà nội trợ đảmđang không thể quên là nồi cá kho riềng. Một lớp riềng thái mỏng lót ở đáy nồi,những miếng cá được rán qua xếp lên trên, muốn cá ngon hơn thì thêm ít thịt barọi lẫn vào để cá thêm ngọt và béo. Miếng cá kho riềng thơm, thịt chắc, đậm đàăn với bánh chưng, dưa hành thật lạ miệng, mang đậm hương vị Tết.
Sáng 30, nồi bánh chưng, bánh tétđã chín được vớt ra, nén xong, treo từng chùm. Mâm cỗ Tết cổ truyền của ngườiViệt không thể thiếu món giò lụa. Cả mâm, đủ lệ bộ là "Bốn bát, sáu đĩa".
 |
Bát bóng nấu với chân tẩy,thịt lợn và nước dùng gà, sang hơn thêm ít tôm lột. Chân tẩy là các loại như:su hào, cà rốt được thái mỏng theo hình hoa cho ngon và đẹp mắt. Bát miếnnấu lòng gà. Bát măng kho ninh với chân giò, điểm vài củ hành. Còn "sáu đĩa"là: đĩa xôi, thịt gà luộc, thịt heo đông, đĩa xào, đĩa giò lụa (hoặc giò xào),cá kho riềng, thêm đĩa nộm và dưa hành, dưa kiệu trắng muốt. Một số nhà khágiả còn nấu thêm một số món như: long tu, măng tây, vây, bóng thủ, nấm thả,chim hầm... Ngoài thịt gà luộc còn có gà rán hay thịt kho tàu, hạnh nhân xào,lạp xường, trứng muối, đĩa nộm bằng rau câu trộn với thịt heo.
Người Việt vốn ưa chuộng hìnhthức nên mâm cỗ Tết truyền thống thường được các bà nội trợ bày biện khéo léo,đẹp mắt. Đĩa xôi gấc đỏ tươi, các món nấu được rắc hành, rau thơm lên trên trôngngon mắt, đĩa nộm nhiều màu sắc hài hòa, rau mùi xanh, ớt đỏ, đậu phộng rangvàng và su hào trắng, chỉ thoạt nhìn, đã thấy thèm. Cỗ Tết vừa đẹp, vừa thơmngon, bổ dưỡng, người ăn, ăn cả bằng mắt, bằng mũi.
Từ Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, đếncác tỉnh miền Trung Nam bộ và miền Nam, trước đây, vào ngày Tết, nhà nhà đều góibánh tét. Bánh được gói bằng lá chuối với các nguyên liệu như bánh chưng, chỉkhác là gói thành đòn dài như bó giò. Khi cắt lát dọn ra đĩa, nhân bánh nổi lênnhư những nhụy hoa xuân.
Từ miền Trung vào Nam còn có mộtsố loại bánh đặc trưng như bánh phu thê (Huế), bánh hỏi (Bình Định), bánh măng,bánh dừa mận...
Các món ăn mặn trong cỗ Tết ở Huếvà miền Nam cũng có nhiều điều khác biệt với Hà Nội và miền Bắc. Ngoài những mónthông thường như thịt gà, thịt heo... người Huế đặc biệt thích món chua nhẹ, dễtiêu như món gỏi, gồm: đu đủ xanh, giá sống, vừng lạc, thịt ba chỉ, da bò trộndấm, đường, tỏi, ớt, ngô.
Bàn về mâm cỗ Tết trên 3 miền ởđất nước ta thật phong phú, đa dạng và mang đậm nét truyền thống ẩm thực củatừng vùng, miền. Vào ngày đầu xuân, quanh mâm cỗ Tết là lúc ông bà, cha mẹ, concháu họp mặt quây quần vui vẻ bên nhau, tình cảm gia đình đầm ấm, tình người lantỏa trong sắc xuân từ khắp nơi ùa về.
Theo Lê Thị Diên
