Chỉ vì cho rằng mình làm bàithi ĐH chưa tốt, Trịnh Công Sỹ - học sinh giỏi của Trường THPT chuyên Lê Khiết(Quảng Ngãi) - đã tìm đến cái chết. Sự ra đi quá đột ngột của cậu học sinh mớitròn 18 tuổi khiến cha mẹ, bạn bè, thầy cô... không thể tin điều đó là sự thật.


Ngày 14-7, chúng tôi tìm đến nhàTrịnh Công Sỹ ở vùng quê nghèo thôn Phú Lâm Tây (xã Hành Thiện, huyện NghĩaHành, Quảng Ngãi). Trong ngôi nhà nhỏ, tấm di ảnh với chiếc áo trắng vẫn còn intên Trường THPT chuyên Lê Khiết của Trịnh Công Sỹ (học sinh lớp 12 chuyên toán)được đặt trên bàn thờ nghi ngút khói hương.

Lam lũ nuôi con

Bà Lê Thị Tuyết, mẹ Sỹ, nằm rũrượi ngay dưới bàn thờ con. Bà không nói nổi nên lời. Dù đã an táng Sỹ từ hôm13-7 nhưng vẫn còn rất đông bạn bè, xóm giềng đến để hương khói cho cậu học tròvắn số và chia sẻ nỗi đau với cha mẹ Sỹ. Ông Trịnh Vang, cha Sỹ, nghẹn ngào:“Vợ chồng tui lam lũ, tằn tiện nuôi hai anh em nó ăn học chỉ với mong muốn thoátkhỏi cảnh nghèo khổ. Cả hai đứa đều là niềm tự hào của vợ chồng tui. Vậy mà...”.

Đắng lòng mùa thi
Bà ngoại và cha mẹ vẫn chưa thể tin rằng Sỹ đã vĩnh viễn ra đi - Ảnh: Đoàn Cường

Dù vất vả nhưng hai anh em Sỹ đềuhọc giỏi và ngoan hiền có tiếng ở cả vùng này. Anh trai Sỹ là Trịnh Công Tiếnđang là sinh viên Trường ĐH Kinh tế TP.HCM, còn Sỹ nhiều năm liền là học sinhgiỏi. Hàng xóm cho biết thêm Sỹ là học sinh đầu tiên của năm xã ở phía trong đèoEo Gió đậu vào Trường chuyên Lê Khiết nổi tiếng.

Theo anh trai Sỹ, sáng 11-7 Sỹcòn rủ anh thăm ông bà nội và chú Út. “Tui biết từ khi nó đi thi về có vẻbuồn nên hỏi cháu để chia sẻ động viên. Ban đầu phải nói chuyện bóng đá rồi dầndần mới chuyển sang chuyện thi ĐH. Cháu nói đề khối B rất dễ nhưng không hiểu vìsao vào phòng thi làm không được nên buồn lắm” - chú Út tâm sự.

“Không dám đối diện với ngàymai”

Đến trưa 11-7, sau khi dọn cơmxong, Tiến gọi điện cho Sỹ về ăn cơm với gia đình thì Sỹ nói đang đi thăm cácbạn. “Nhưng thật ra lúc đó Sỹ đã ôm và chia tay hai người bạn thân để đi ra rẫy”- Tiến kể. Tại đây, Sỹ lấy điện thoại nhắn tin vĩnh biệt cho các bạn ở lớp 12toán (với tên gọi T92).

Sau đó, Sỹ đã uống thuốc rầy đểtự vẫn. Quá trưa, cảm thấy có điều chẳng lành, người nhà và cả thôn Phú Lâm Tâyđổ đi tìm Sỹ. Nhưng mãi đến gần 7g sáng 12-7 mới tìm thấy thi thể của Sỹ. BàTuyết nghẹn ngào: “Từ khi học trường chuyên nó phải xa gia đình xuống thị xãhọc, thi thoảng lại đạp xe về nhà lấy gạo để ăn. Vậy mà...”.

Sau khi an táng xong, cả gia đìnhmới mở điện thoại và đọc được những dòng “thư tuyệt mệnh” gửi cho cha mẹ:“...Khi đọc được những tin nhắn này thì có lẽ con đã đi về thế giới khác, khônggiọng nói, không tiếng cười... Cuộc sống của con vốn chẳng có niềm vui giờ lạirớt ĐH nữa, con không dám đối diện với ngày mai. Con xin lỗi...”. Ngoại của Sỹcũng chỉ biết lẩm nhẩm trong đau đớn: “Lá vàng còn ở trên cây, lá xanh rụngxuống...”.

Là cô chủ nhiệm Trịnh Công Sỹtrong hai năm học (11 và 12 lớp chuyên toán), cô Võ Thị Dung rất hiểu tính tìnhvà học lực của Sỹ. Cô cho biết: “Sỹ là học sinh ngoan hiền và học giỏi lắm.Tuy ít nói nhưng Sỹ rất sôi nổi trong các hoạt động của lớp. Em không chỉ đượcbạn bè quý trọng mà thầy cô ai cũng yêu mến”.

“Em dại quá Sỹ ơi!”

Hôm nhận được tin Sỹ tự tử, côDung thật sự bị sốc nặng. Và thậm chí đến giờ cô vẫn không hiểu tại sao Sỹ lạihành động một cách nông nổi như vậy. “Một học trò ngoan hiền, năng nổ vànhiều nhiệt huyết như Sỹ thì sao có thể hành động như vậy. Em dại quá Sỹ ơi!”- cô Dung đau xót thốt lên.

Lê Nam, bạn thân từ những năm họccấp II và cũng là bạn học lớp chuyên toán của Sỹ, cho biết là học sinh chuyêntoán nhưng Sỹ học giỏi toàn diện. Năm nay, Sỹ thi vào hai khối A và B nhưngnguyện vọng lớn nhất của Sỹ là thi khối B vào ngành bác sĩ đa khoa của Trường ĐHY dược TP.HCM. Hôm thi xong khối A, Sỹ có gọi điện nói là làm bài tốt. Thế nhưngsau khi thi xong khối B, chắc do làm bài không như ý nên Sỹ hơi buồn.

Trước khi Sỹ mất, Nam có nhậnđược tin nhắn của Sỹ với nội dung “vĩnh biệt T92”. Thấy Sỹ nhắn tin lạ, Nam gọilại thắc mắc thì Sỹ bảo không có gì, chỉ nói đùa thôi. Rồi Sỹ nói làm bài thikhông tốt, giọng rất buồn. “Làm bài không tốt với một học sinh giỏi thì ai màkhông buồn. Chắc Sỹ cũng chỉ buồn thôi chứ tụi em đâu ngờ sau đó bạn lại tìm đếncái chết” - Nam buồn bã nói.

Thầy Trần Đình Vợi - phó hiệutrưởng Trường THPT chuyên Lê Khiết - cho biết: “Tin em Trịnh Công Sỹ tự tửchết vì làm bài thi không tốt đã khiến cho tất cả đều bị sốc. Bởi từ trước đếnnay chưa bao giờ có trường hợp như thế xảy ra. Theo các giáo viên, em Sỹ họcgiỏi và ngoan hiền, nhưng không hiểu sao lại chịu áp lực như thế. Nhiều em củatrường cũng chịu áp lực rất lớn khi thi vào các trường đại học có tiếng trongnước. Có em năm đầu thi không đỗ nhưng vẫn quyết tâm thi lại năm sau. Đến giờthì thật sự trường chúng tôi vẫn không thể nào tin vào tai mình nữa”.

Áp lực từ nhiều phía

Theo TS giáo dục Nguyễn Thị Bích Hồng - Trường ĐH Sư phạm TP.HCM, hiện tượng học sinh tự tử vì việc thi cử không như ý có nguyên nhân trực tiếp là chính bản thân học sinh tạo áp lực cho mình. “Các em tự xây dựng cho mình một hình ảnh tốt đẹp, mỹ mãn, học giỏi và luôn thành công. Các em tự hào về bản thân mình, được nhiều người xung quanh ca tụng. Đến khi gặp thất bại thì có cảm giác sụp đổ” - TS Hồng nói.

TS tâm lý Đinh Phương Duy đồng tình: “Áp lực từ bản thân học sinh bắt nguồn từ áp lực của những người xung quanh: ba mẹ, thầy cô yêu cầu con cái, học sinh của mình phải học giỏi, đi thi phải đỗ cao. Khi không đạt được điều đó, các em cảm thấy nhục nhã, cảm thấy có lỗi với người lớn”.

Đi tìm nguyên nhân sâu xa, PGS.TS Nguyễn Minh Hòa, trưởng khoa đô thị học ĐHQG TP.HCM, cho rằng: “Học sinh ngày nay chịu áp lực từ xã hội quá lớn, cụ thể là áp lực thi cử. Bằng mọi cách học sinh phải vào ĐH. Ngay cả các thể chế, thiết chế xã hội cũng thể hiện điều này”.

Bác sĩ Lê Bích Liên - phó giám đốc Bệnh viện Nhi Đồng 1, TP.HCM - phân tích: “Cách giáo dục học sinh phổ thông hiện nay quá thiên về kiến thức mà thiếu kỹ năng sống. Học sinh chỉ có một mối quan tâm duy nhất là học và học, nhiều em rất ngô nghê trong chuyện ứng xử xã hội. Muốn có bản lĩnh, học sinh phải có quá trình xây dựng và rèn luyện. Khi thất bại, học sinh không biết phải làm thế nào để đứng lên đi tiếp, tức là thiếu kỹ năng giải quyết những vấn đề trong cuộc sống”.

“Tôi đang hướng dẫn cho một học viên làm luận văn thạc sĩ. Tiến hành khảo sát với học sinh THPT: khi gặp khó khăn các em đối phó như thế nào. Thật bất ngờ, 40% số học sinh đã trả lời “khi gặp khó khăn thì tự mình chịu đựng chứ không tìm sự giúp đỡ của ai”. Con số này đáng để chúng ta phải suy nghĩ: tại sao các em không tin vào thầy cô, cha mẹ, bạn bè để trút bỏ nỗi lòng, để được hỗ trợ khi bế tắc?” - TS Đinh Phương Duy bộc bạch.

Theo TS Duy, một số bạn trẻ ngày nay có biểu hiện yếu đuối về tinh thần, không dám đối diện với sự thật của cuộc sống. Khi gặp chuyện không hay, các em chạy trốn bằng nhiều cách: bỏ lơ (ví dụ thi rớt thì sẽ không thèm thi lại), tự tử hoặc đổ thừa cho người khác. Từ những cách chạy trốn trên, một số em có những hành vi tự hủy hoại bản thân mình và xem đó như một sự trừng phạt. Khi buồn quá, cô đơn quá thì các em làm một điều gì đó chứ không ý thức được hết hậu quả của việc tự tử.

Bác sĩ Lê Bích Liên cảnh báo: “Tôi nghĩ khi tự tử các em không nghĩ đến người thân của mình, rồi đây cha mẹ, anh chị em mình... sẽ ra sao. Họ sẽ day dứt, đau khổ như thế nào”. TS Bích Hồng nói quan trọng là làm sao các em hiểu được rằng cuộc sống luôn có những điều không ngờ, vấp váp, thất bại là chuyện thường tình. Học sinh giỏi vẫn có thể thi rớt nếu sai sót trong lúc làm bài. Phải biết chấp nhận thất bại để cố gắng có những thành công sau này.

Thế nhưng, ai sẽ là người giúp học sinh nhận ra điều đó? “Không ai khác hơn các bậc làm cha làm mẹ. Hãy cố gắng đồng hành với con trong những cột mốc quan trọng của cuộc đời con mình. Khi thi xong, thấy con buồn, thất vọng, cha mẹ phải trấn an ngay” - TS Bích Hồng đề nghị.

Theo Tuổi Trẻ