Đau vú là một khó chịu thường gặpở phụ nữ. Khoảng 70% phụ nữ bị đau vú ở một thời điểm nào đó trong đời.
Phụ nữtrẻ và tiền mãn kinh thường bị đau vú hơn mặc dầu đến tuổi sau mãn kinh cũng vẫncó thể bị đau vú. Khoảng 1/10 phụ nữ bị đau vú từ nhẹ đến nặng hơn 5 ngày trongmột tháng.
Một số trường hợp phụ nữ bị đauvú nặng suốt cả chu kỳ kinh, rất ảnh hưởng đến sinh hoạt bình thường và cả đờisống tình dục. Đau vú đơn thuần, không kèm triệu chứng gì khác hiếm khi báohiệu ung thư vú. Tuy nhiên, bị đau vú không rõ nguyên nhân gây khó chịu hay lolắng nhiều thì cũng nên gặp thầy thuốc để được kiểm tra.
Các dấu hiệu và triệu chứng:
Đau vú có thể diễn ra rõ rệt theochu kỳ kinh; không có chu kỳ nghĩa là đau thường xuyên hay lúc đau lúc không vàkhông liên quan đến chu kỳ kinh; và ngoài khu vực vú như đau cơ thành ngực nhưngvẫn cảm thấy có nguồn gốc từ vú. Những đặc điểm của đau vú có chu kỳ khác vớiđau vú không có chu kỳ:
 |
| Đau vú là một khó chịu thường gặp ở phụ nữ. Khoảng 70% phụ nữ bị đau vú ở một thời điểm nào đó trong đời |
Đau vú có chu kỳ: Thường ởcả bên vú và ở toàn bộ vú, nhất là phần trên và phía ngoài của vú, lan ra nách.Có thể cảm thấy đau rất nhạy cảm, sưng hay có đám cứng ở vú đi kèm với đau. Phụnữ thường mô tả cảm giác đau của mình là âm ỉ, nặng nề, nhiều nhất vào 1-2 tuầntrước khi ra kinh, sau đó dễ chịu dần. Đau vú theo chu kỳ thường gặp nhất, cótỷ lệ khoảng 2/3 số trường hợp đau vú và hay gặp ở phụ nữ ở độ tuổi 30-40.
Đau vú không có chu kỳ:Thường chỉ đau một bên vú và thường khu trú ở một vùng nhất định. Một số khác bịđau vú có tính chất lan tỏa và lan ra nách. Kiểu đau không theo chu kỳ nàythường được mô tả dữ dội hơn, có tính chất nhức nhối, buốt nhói và thường gặp ởđộ tuổi 40-50 hay sau mãn kinh.
Nguyên nhân: không thể xácđịnh được nguyên nhân đích thực trong phần lớn trường hợp mặc dầu đã có nhiềugiả thuyết.
Đau vú theo chu kỳ có vai trò củahormon dựa trên nhận xét sự giảm đau hay biến mất liên quan đến thai nghén haymãn kinh; tuy nhiên hormon bất thường đến mức độ thì gây ra đau vú vẫn không thểxác định được.
Đau vú không có chu kỳ không mấykhi kết hợp với một bệnh chính rõ rệt mà vì lí do giải phẫu nhiều hơn là lí dohormon, có thể do nang vú, chấn thương vú hay các yếu tố khác khu trú tại vú gâyra. Cũng có khi đau vú có nguồn gốc bên ngoài vú như ở thành ngực, cơ, khớp haytim và lan đến vú.
Một số thuốc cũng có thể góp phầngây đau vú, như thuốc hormon dùng trong điều trị hiếm muộn và thuốc uống tránhthai. Vú cương đau có thể là do tác dụng của hormon liệu pháp với estrogen vàprogesterone, vì thế một số phụ nữ vẫn bị đau vú cả khi đã mãn kinh.
Những phụ nữ có cặp vú đồ sộ cóthể bị đau vú không theo chu kỳ chủ yếu do kích cỡ vú quá khổ, thường kết hợpvới đau ở cổ, vai và lưng. Phẫu thuật giảm kích thước vú cũng là nguyên nhân gâyđau vú vì sau khi vết mổ đã lành sẹo mà cảm giác đau vẫn tồn tại.
Điều trị đau vú: Rất ít phụ nữ bịđau vú cần một liệu pháp gì đặc biệt nếu không phát hiện bằng chứng nào về ungthư vú; rất nhiều khi đau vú tự qua đi sau vài tháng, có khi chỉ cần mang áo nhỏnâng vú hợp kích cỡ và dùng thuốc giảm đau thông thường.
Đầu tiên cần chữa bệnh chính haynhững yếu tố gây đau vú (các thuốc đang dùng).
Tiếp theo là biện pháp không dùngthuốc: thay đổi chế độ ăn uống (giảm ăn mỡ, hạn chế hay bỏ hẳn dùng cà phê cóthể cải thiện triệu chứng đau theo kinh nghiệm của một số người), chườm lạnh,thuốc bổ sung như vitamin E; mang áo nâng vú khi vận động và cả khi ngủ nhất làkhi vú nhạy cảm, dễ đau.
Thuốc giảm đau không có steroidcó thể dùng cho kiểu đau không có chu kỳ hay thuốc bôi tại chỗ: Acetaminophen(Tylenol)… Với kiểu đau có chu kỳ nặng, dùng loại thuốc có tác dụng mạnh hơn nhưDanazol, bromocryptine và tamoxifen.
Dùng viên thuốc tránh thai hayđiều chỉnh liều lượng thuốc tránh thai đang dùng.
Bôi kem progestogel cho đau vú domất cân bằng giữa estrogen và progesterone.
Nếu đang dùng liệu pháp hormon ởtuổi mãn kinh thì ngừng thuốc hay giảm liều.
Cuối cùng, cần ghi lại những ngàyđau vú và những triệu chứng khác để phân biệt kiểu đau vú và giúp thầy thuốc cócách chữa hiệu quả.
Khi đau vú kéo dài hay đau vú haytái diễn bạn nên gặp bác sĩ. Nếu bị đau vú không có chu kỳ và khu trú ở một vùngnhất định của vú thì cũng cần được thầy thuốc khám. Khoảng 2-7% phụ nữ bị đau vúthể này có ung thư vú.
Đánh giá nguy cơ ung thư vú dựatrên các yếu tố như tuổi tác, lịch sử bệnh của gia đình, các tổn thương tiền ungthư nếu có – khám thực thể vú, các hạch bạch huyết vùng cổ và vùng nách; Kiểmtra tim phổi, thành ngực, bụng để loại trừ nguyên nhân đau từ ngoài vú và một sốbệnh khác; Nếu bệnh nhân đã quá 35 tuổi thì nên chụp vú; Nếu có cục cứng hayvùng dày rắn ở mô vú thì nên làm siêu âm và sinh thiết vú, kể cả với phụ nữ trẻdưới 30 tuổi khi có nghi ngờ.
Theo BS.Đào Xuân Dũng
SKĐS
