Đầu năm kể về những “cái bang” nhỏ bé

Phận trẻ ăn xin ngàycuối năm

Trong những ngày cuối năm, điđâu tôi cũng thấy một không khí hối hả ,khẩn trương. Dường như ai cũng mảimiết với những lo toan trước thềm năm mới: người bán hàng đang tính toánnhập nhiều hàng để tranh thủ bán tết; những người vợ biết lo xa đã bắt đầuđi sắm sửa; những người già đi chùa cầu sự bình an. Những sv háo hức chờ đợingày về; và bọn trẻ nhỏ sung sướng về những bộ quần áo mới, trò chơi mới.Nhưng hôm nay, giữa dòng chảy xô bồ của cuộc sống, tôi bất chợt bắt gặp 1thằng bé ăn xin. Không biết thằng bé sẽ chuẩn bị gì cho cái tết của mình -cái ý nghĩ đó thôi thúc tôi đi theo nó trong một ngày trời lạnh buốt. Phảimất một lúc tiếp xúc, tôi mới tạo được sự tin tưởng của Giang Văn Hòa - cậubé ăn xin nhỏ tuổi đó và nghe cậu kể về cuộc sống của 1 đứa trẻ ăn xin.

Nó sống trong 1 khu nhà trọdưới chân cầu Long Biên mà người ta vẫn gọi là khu nhà trọ 5.000 đồng. Chỉđến đó mới có thể hiểu được khả năng thích nghi vô hạn của con người. Đó lànhững khu nhà lụp xụp, tối tăm được bao bọc bởi mùi của rác, mùi xú uế. Sẽkhông thể so sánh được môi trường sống ở đây so với sông Tô Lịch nơi nào"trong lành" hơn. Những người sống ở đây đều là dân tứ cố vô thân, dân langthang và dân lao động nghèo. Họ sống vạ vật, tạm bợ, chỉ mong sao kiếm đủtiền sống qua ngày. Hằng đêm, họ về đây ngủ trọ. Cả cái phòng chật hẹp đượctrải chiếu và để nhiều tấm chăn mỏng. Tất cả nằm chen chúc nhau, nên dù mùađông lạnh, không có đệm, thì chỉ một lúc sau khi ngủ, căn phòng đã trở nênngột ngạt.

Ảnh minh họa

Giang Văn Hòa bảo không cómột ngõ ngách nào ở Hà Nội là nó chưa đi qua. Ngày nào thằng bé cũng dậy từlúc 5g sáng để có thể đến được những nơi nó thường hay xin ăn. 12 tuổi nhưngnó có thân hình của một đứa bé 8 tuổi và gương mặt của 1 người trưởng thành.Có lẽ bởi đôi vai của nó quá nhỏ khi gánh trên vai cả 1 gia đình.

Nó sinh ra ở 1 vùng quê nghèoở Vĩnh Phúc. Nó bảo "quê em là đất "chó ăn đá, gà ăn sỏi". Nó nói: "Ra HàNội em mới biết cuộc sống của người thành phố sung sướng thế nào chứ như ởquê em, chỉ cần có đủ gạo ăn là may lắm rồi". Bố nó nhiễm di chứng của chấtđộc da cam. Nó có 3 anh chị thì cả ba đều bị thiểu năng. Chỉ có nó may mắnlành lặn. 4 năm trước bố nó qua đời, nó nghiễm nhiên trở thành trụ cột chínhcủa gia đình. Ở tuổi lên 8, nó bước vào đời, bước vào con đường của kẻ ănxin chuyên nghiệp.

Như bao đứa trẻ lang thangkhác, nó cũng bị đánh đập, bị bắt nạt và cũng phải nộp tiền cho bọn bảo kêmỗi ngày. Theo luật, mỗi ngày nó phải nộp 30 nghìn đồng. Ngày nào không cóđủ tiền thì ngày đó sẽ bị ăn đánh. Hồi đầu mới vào nghề, nó thường xuyên bịđánh đập vì không nộp đủ tiền. Cuối cùng nó cũng nghĩ ra cách đi ăn xin cùngvới 1 bà lão mù. Nhìn cảnh một già, một trẻ ăn mặc rách rưới đi trên đường,người qua đường dễ động lòng hơn. Vì thế, nó xin được nhiều tiền hơn.

Có những người thương cảm,nhưng có những người dù cho tiền vẫn tỏ thái độ dè bỉu với bà cháu nó. Nhưngdần dà, qua năm tháng, nó đã quen với những ánh mắt đó, quen với những lờinói đôi khi có thể làm nó buồn lòng. Ngày nào nó và bà lão mù cũng phải đitừ 40-50km nhưng bù lại số tiền kiếm được cũng tạm đủ để giảm bớt gánh nặngcuộc sống  trên vai nó.

Khi tôi hỏi việc chia tiềnthế nào thì nó bảo: "Bà nhường em nhiều tiền hơn vì bà ấy thương hoàn cảnhcủa gia đình em. Nhưng dạo này bà ấy đau yếu lắm rồi. Chắc chẳng sống đượcbao lâu nữa. Lúc đó em sẽ phải tìm người khác. Biết là không thật thà, nhưngcó như vậy mới kiếm được tiền. Hôm nay bà ấy cũng ốm nên em phải đi ăn xinmôt mình đấy".

Giang Văn Hòa kể: "Em là vẫncòn sướng đấy! Có 1 lần em thấy 1 ông lão ăn xin vì đói quá nên lao vào cướpbát phở  của một quán ăn ven đường. Ăn xong ông ta vục mặt xuống thùng nướcrác uống. Bà chủ quán đánh đuổi đi nhưng ông ta vẫn cười. Em nhìn thấythương lắm nhưng không làm gì được. Mình cũng chỉ là 1 kẻ ăn xin, nếu emgiúp ông ấy thì ai giúp mẹ và các anh chị em ở nhà".

"Ăn xin cũng là mộtnghệ thuật"

Có thâm niên trong nghề nênnó kiếm được cũng kha khá. Nó bảo "ăn xin cũng là một nghệ thuật!". Mỗi ngàynó kiếm được từ 70.000đ - 300.000đ. Những ngày cuối năm như thế này là nhữngngày kiếm được nhiều tiền nhất. Nó bảo "có lẽ bởi cuối năm ai cũng nhân từhơn". Làm nghề này mà không có mánh khóe thì không thể làm được. Những nơimà nó thường hay hoạt động là gần chùa, gần những công viên và những khu cónhiều du khách nước ngoài. Nó khoe "có lần em được một ông Tây cho 100.000đliền".

Do ở trong 1 gia đình cónhiều người bị tật nguyền nên nó có 1 biệt tài rất đặc biệt. Khi nào mà gặpphải khách xộp, nó lại lăn lộn ra đường, miệng sùi bọt mép như người bị độngkinh, còn bà lão đi cùng nó thì ôm lấy nó khóc, làm nhiều người qua đườngkhông thể không dừng lại vì tò mò, cũng không thể không bỏ vài đồng tiền lẻra cho bà cháu nó. Những "phi vụ" đó thường được khá nhiều tiền. Nhưng nócũng có lòng tự trọng của riêng mình. Dù trò ma mãnh đó giúp nó kiếm sống dễhơn. Nhưng chỉ ngày nào "thất thu", nó mới buộc mình phải như thế bởi "nhữnglúc làm thế, em nhớ các anh chị em ở nhà đến chảy nước mắt".

Hoạt động trong nghề lâu nămnên chỉ cần nhìn mặt là nó biết người nào có thể xin được, người nào không.Đối tượng mà nó hay xin nhất là những ông bà già nhìn có vẻ giàu có và phúchậu, những du khách nước ngoài và cả những đôi trai gái đang tâm sự. Nó bảo"những đôi tinh nhân thường không thích bị quấy rầy nên rất dễ xin tiền nếuchịu khó "bám dai" một chút". Nó cũng hay đứng chờ ở cổng các công ty lớn,những quỹ bảo trợ trẻ em vì ở những nơi đó "họ phải giữ thể diện cho mìnhnên có không muốn cho cũng phải cho".

Nhưng để kiếm được đồng tiềncũng không phải dễ. Nó phải đối mặt với bọn trẻ con lang thang khác. Để bảovệ phạm vi hoạt động của mình, nó thường xuyên phải đánh nhau. Nó giơ 2 taychằng chịt những vết xẹo cho tôi xem với vẻ mặt thản nhiên, khoe rằng đó làchiến tích trong những lần "tranh giành địa bàn hoạt động" đó.

Trong những dịp lễ Tết, nó vànhững đứa trẻ ăn xin khác thường được các cơ quan chức năng đưa vào cáctrung tâm chăm sóc trẻ lang thang, nhưng năm nào nó cũng phải cố tìm cách"thoát thân", bởi nó bảo vào đó, chỉ mình nó được ăn uống no đủ, còn mẹ vàanh chị em nó ở nhà thì không. Nếu những đứa trẻ bình thường đều được ở bênbố mẹ, được bố mẹ yêu thương, chiều chuộng, thì dịp Tết, nó càng phải bámtrụ ở Hà Nội, không dám về quê, vì nó bảo Tết là dịp kiếm được nhiều tiềnnhất, giúp nó hỗ trợ mẹ mua thuốc thang chữa bệnh cho mấy người anh, ngườichị.

Và một tương lai xavời

Cứ sống như thế từ ngày nàyqua tháng khác, từ năm này qua năm khác, chưa bao giờ cậu bé đó nghĩ đếntương lai, bởi tương lai với nó chỉ là một cái gì đó thật xa vời, bấp bênh,mờ mịt. Nó nói: "Ngay lúc này em chỉ mong sao có đủ tiền để lo cho gia đìnhmột cái Tết bình thường. Em thích một bộ quần áo mới nhưng có lẽ để lúc khácvì quần áo của mẹ em rách lắm rồi. Hi vọng là em sẽ có đủ tiền để mua cho mẹvà các anh chị mỗi người một cái áo ấm. Mùa đông ở quê em lạnh lắm. Em cũngchỉ dám mua đồ siđa thôi". Nó bảo cuộc sống lang thang rất phức tạp. Nó cũngbiết những thủ đoạn, mánh khóe mà nó vẫn dùng là sai trái nhưng biết làmnghề gì khi mà gia đình nó không có một tấc đất để mà cày cấy còn nó thìchẳng biết đọc, chẳng biết viết