Đầu tư phong trào, chết cả dây chuyền

Dù đã có rất nhiều cảnh báonhưng việc đầu tư theo những con sóng ngân hàng, chứng khoán và BĐS vẫn đượcthực hiện dưới sự hào hứng của các DN và dễ dàng chấp thuận của nhà nước. Chỉđến khi khó khăn lan rộng và sự sụp đổ dây chuyền thì hậu họa cho nền kinh tế sẽcòn kéo dài.

Dù đã được dự báotrước, nhưng đến khi sự đỗ vỡ diễn ra thị trường vẫn không khỏi giật mình tronglo sợ. Cuối tuần qua, hai công ty là chứng khoán Hà Nội và chứng khoán SME đãchính thức ngừng giao dịch. Đây có thể xem là đoạn cuối cho số phận của hai DNnày. Thực chất, thua lỗ và nguy cơ đóng của của hai công ty này đã lộ từ lâunhưng đây vẫn là một sự kiện buồn khiến cho chứng khoán càng thêm u ám.

Việc các công tychứng khoán bị đào thải khỏi thị trường có thể bắt đầu tư khi Vincom bán lạicông ty chứng khoán, Kim Long bày tỏ ý định ra khỏi thị trường... Tiếp theo đólà sự kiện hàng loạt công ty chứng khoán thua lỗ, khôngđủ điều kiện phải đóngdần các nghiệp vụ. Mới đây nhất là chuyện hàng loạt công ty không đủ độ an toàntài chính theo tiêu chuẩn sẽ bị loại khỏi thị trường nếu không có sự thay đổitheo chiều hướng tốt lên. Tuy nhiên, đi tìm một sự gia tăng năng lực tài chínhtrong điều kiện hiện nay đối với các công ty chứng khoán vốn đã quá be bét nàythực là không tưởng trong điều kiện thị trường hiện nay.

Chính vì thế, sựkiện hai công ty chứng khoán trên cũng chỉ là dấu hiệu mở đầu cho một làn sóngtự kết liễu mình của các công ty chứng khoán mà thôi.

Trong khiđó, thời gian qua, cũng có hàng loạt DN lớn thuộc hàng đại gia chínhthức tuyên bố rút lui khỏi bất động sản. Tập đoàn Hoa Sen đã chính thứctuyên bố rút khỏi bất động sản sau khi bán gần hết các dự án của mình.Trong báo cáo tài chính của Tập đoàn này, đã lộ ra những khoản nợ lớntrong khi các dự án của ngành nghề chính đang cần hàng ngàn ty đồng tiềnvốn. Nên dù chấp nhận thua lỗ, tập đoàn này cuảng chấp nhận "bỏ của chạylấy người".

Trong khi đó, chưađến mức tuyên bố thoái lui nhưng trong các đại gia, người ta cũng đã có thể điếmđến những cái tên khác sẽ tiếp bước, trong số này có thể kể đến Kinh Đô, MaiLinh, Công ty Cổ phần Cơ Điện Lạnh, Giấy Vĩnh Tiến, Sacom... vốn là những nhà DNlớn trên lĩnh vực sản xuất, dịch vụ vì quá ham hố đã sa chân vào BĐS.

Còn chuyện được nóinhiều nhất hiện nay chính là danh sách những ngân hàng có nguy cơ đỗ vỡ đangthuộc diện buộc phải tái cơ cấu của Ngân hàng Nhà nước. Đã có 3 ngân hàng hợpnhất nhưng sẽ tiếp tục có khoảng chục ngân hàng trên bờ vực thẳm.

Chính phủ tuyên bốkhông đề đổ vỡ hệ thống nên Ngân hàng Nhà nước đang ra sức trợ giúp nhưng xem ravới những bản mệnh yếu ớt thì thật khó cứu. Chỉ có điều, không thể để nó chếtrồi làm ảnh hưởng hệ thống nên cứ phải cố cứu dù để cứu một vài ngân hàng phảiđánh đổi rất nhiều.

Đã một thời, khi cảBĐS, chứng khoán, ngân hàng đều bùng nổ. Nhìn đâu cũng thấy cơ hội, bước chânvào là có tiền tỷ, dựng lên DN là thành công.

Có lẽ vì thế mà đãcó hàng chục hồ sơ xin thành lập ngân hàng được đề xuất và cũng đã có 4 ngânhàng mới được thành lập; còn trước đó dù cũ mà cũng như mới khi có hàng chụcngân hàng nông thôn được chuyển đổi nhanh chóng lên ngân hàng đô thị đưa cón sốcác ngân hàng trên thị trường lên đến trên 50 ngân hàng.

Đây là một con sốđược xem là quá nhiều so với thị trường Việt Nam và con số đó càng trở nên bấtcập khi chất lượng các ngân hàng Việt Nam với số đông là không tốt.

Còn với chứngkhoán, người ta còn chứng kiến một tốc độ gia tăng nhanh chóng hơn số lượng cáccông ty chứng khoán. Chỉ trong vòng vài năm khi chứng khoán thăng hoa có hàngchục công ty chứng khoán ra đời. Đưa tổng số lên đến gần 100 công ty.

100 công ty chứngkhoán trên một thị trường nhỏ bé, chưa hoàn thiện đã được xem là một điều khôngbình thường và càng không bình thường hơn khi đa số bước vào chứng khoán lànhững ông chủ ngoài ngành với mong muốn đầu cơ và lướt sóng kiếm lời nhanh.

Hấp lực lớn nhấtchính là BĐS, cơn sốt bất BĐS đã bắt đầu tư nhiều năm trước và càng ngày có vẻcàng trở nên "bốc hỏa" mạnh mẽ hơn. Dù trải qua vài lần sụt giảm nhẹ nhưng đàtăng tiến vẫn không hề giảm.

Chính điều đó khiếncho BĐS như một sự đảm bảo thành công nên hầu như DN nào cũng muốn nhảy vào, nhàđầu tư nào cũng muốn có phần. Chỉ có điều tất cả đều muốn kiếm lãi thật nhanhtrên một thị trường đòi hỏi đầu tư dàu hơi và tiềm lực tài chính mạnh mẽ.

Tham vọng quá lớntrên một thực lực quá yếu; sự tham lam quá độ trong khi hiểu biết hạn chế nên dùđã có những cảnh báo đưa ra từ rất sớm về những nguy cơ khi đầu tư vào ngânhàng, sự nguy hiểm và khả năng phá sản của các công ty chứng khoán, hậu quả đixuống của bất động sản nhưng không một cảnh báo nào được coi trọng kể cả khiViệt Nam trải qua những tác động của khủng hoảng tài chính thế giới 2008.

Thậm chí, từ nhữngnăm trước, đã có những dấu hiệu nguy cơ từ những khu vực thị trường này nhưngnhững đồng tiền kiếm được quá, những lợi ích được bảo vệ và chi phối từ nhiềuphía nên tất cả những cảnh báo và dấu hiệu đều đã bị lãnh quên một cách nhanhchóng.

Ngay cả khi nhữngvẫn đề đã được nhìn nhận, những đề án cải cách, tái cơ cấu được soạn ra thì việcthực hiện cũng không được hiện thực hóa. Thậm chí, những chỉ đạo từ Chính phủcũng bị phớt lờ.

Tuy nhiên, chỉ đếnkhi những nguy cơ trong các lĩnh vực này quá lớn, gây áp lực lên bất ổn kinh tếvĩ mô thì Chính phủ đã buộc phải ra tay. Sau rất nhiều nhắc nhở, cảnh báo, chỉthị, lệnh cấm không được thực thi tốt thì chính sách thắt chặt tín đã buộc tấtcả phải nhìn nhận lại.

Nhưng đến lúc nàythì dường như đã đã muộn và những thực tế BĐS, ngân hàng hay chứng khoán hôm naylà một hệ quả tất yếu; một cái chết được báo trước.

Tuy nhiên, khi cáccông ty chứng khoán phá sản, bất động sản mất giá, ngân hàng khó khăn không cónghĩa là các ông chủ mất tiền. Mà trái lại, có thể nhiều nhiều ông chủ và nhữngngười liên quan đã kiếm đủ và quá nhiều so với những gì họ bỏ ra qua những nămđầu cơ và làm ăn chớp nhoáng thời thị trường thăng hoa, dù đó có thể là nhữngkiểu kinh doanh vi phạm quy định.

Đến nay, những gìcòn lại có thể chỉ là một cái xác mà đối với nhiều ông chủ bỏ hay không cũngkhông thành vấn đề. Chỉ có các nhà đầu tư nhỏ lẻ bị thiệt hại và lớn hơn là cảnền kinh tế phải gánh chịu những hậu quả nặng nề và kéo dài của một thời đầu tưphòng trào, kiếm lợi tốc hành của một nhóm người. Còn hôm nay, chuyện chết theodây chuyền cùng lắm thì cũng chỉ còn lại là lời đàm tiếu khi các ông chủ nghỉngơi chờ một cơ hội mới.