Dậy thì từ thuở lên ba

Hầu hết người cha, ngườimẹ nào khi nhận thấy những thay đổi đột ngột ở cơ thể con mình cũng đềulo lắng, chạy khắp nơi tìm cách chữa trị. Có nhiều trường hợp đưa đếnbệnh viện trong tình trạng muộn vì không thể chẩn đoán đúng bệnh chotrẻ.

Thời còn làm nội trú ởPháp, tôi đã gặp trường hợp một bé gái sáu tuổi nhập viện vì bụng to.Ban đầu các bác sĩ cho rằng bé mang khối u trong bụng. Nhưng sau khisiêu âm, bác sĩ và gia đình bé thật sự bất ngờ khi phát hiện bé đangmang thai. Sự thật, đứa bé trên đã bị dậy thì trước tuổi thông thường,và bé đã bị lạm dụng tình dục nhưng không hề hay biết hay nhận thức vềnhững chuyện đã xảy ra với mình. 

Ảnh SGTT

Mới đây, Bệnh viện Nhiđồng 2 cũng đã tiếp nhận khám cho một bệnh nhi năm tuổi, ở quận 8. Chamẹ bé cho biết, từ lúc hai tuổi, bé đã có dấu hiệu dậy thì sớm, ngực tonhư người trưởng thành. Bốn tuổi, bé bắt đầu xuất hiện kinh nguyệt. Khinhập viện, các bác sĩ đã thăm khám để tìm nguyên nhân. Tuy nhiên, chụpCT não không thấy khối u, siêu âm bụng kết quả bình thường. Kích thíchhệ thống hormone thì nhận thấy lượng hormone tăng cao, chứng tỏ bệnh nhibị tổn thương vùng trung ương nhưng không tìm được nguyên nhân.

Vì đâu trẻ dậy thìsớm?

Bệnh dậy thì sớm có rấtnhiều nguyên nhân. Nguyên nhân có thể được gọi là ngoại biên như khối ubuồng trứng, u tinh hoàn, u hoặc tăng sinh tuyến thượng thận. Nguyênnhân trung ương có thể là u não, hoặc do quá trình xạ trị, phẫu thuậttrước đó gây nên, hoặc sau nhiễm trùng hệ thần kinh. Ngoài ra, còn códậy thì sớm chưa xác định được nguyên nhân, còn gọi là vô căn, cũng đượcxếp trong nhóm do nguyên nhân trung ương.

Gần đây, một số báo chíđã đăng tải cảnh báo của nước ngoài về vai trò của các loại sữa, sảnphẩm từ bò, heo, gà bị nhiễm estrogen cao có thể gây nguy cơ dậy thìsớm. Do trong quá trình chăn nuôi, nhiều người đã lạm dụng chất hormonetăng trưởng thúc đẩy nhanh quá trình phát triển của gia súc. Trong cáchormone này có chứa estrogen (hormone sinh dục nữ). Chất này khi vào cơthể trẻ sẽ kích hoạt vùng dưới đồi và tuyến yên ở não, tiết ra cáchormone hướng dục, đánh thức buồng trứng làm việc và làm xuất hiện cáctriệu chứng dậy thì sớm.

Ngoài ra, cũng đã cónhững cảnh báo về các sản phẩm bình nhựa đựng sữa, núm vú nhựa, bao bìthức ăn, đồ chơi trẻ em... nếu chứa dẫn chất phtalat (gồm nhiều chất hữucơ như monobutyl phtalat (MBP), dibutyl phtalat (DBP), benzylbutylphtalat (BZBP), diethylhexyl phtalat (DEHP)…) cũng có thể gây dậy thìsớm ở trẻ. Khi dùng các sản phẩm trên, những chất này sẽ qua đường tiêuhoá và làm xáo trộn nội tiết, khiến trẻ bị dậy thì sớm.

Biến chứng cũng khôngít

Thông thường, trẻ đượcxem là dậy thì sớm khi xuất hiện các dấu hiệu dậy thì trước tám tuổi (bégái) và trước chín tuổi (bé trai). Bệnh cần được chẩn đoán sớm và điềutrị kịp thời, do các sụn tăng trưởng tăng hoạt động, trẻ sẽ phát triểnrất nhanh nhưng sẽ sớm ngừng tăng trưởng. Đây cũng là lý do làm cho trẻbị lùn sau này.

Bên cạnh những biến chứngnặng do nguyên nhân gây ra như trong bệnh cảnh khối u ở não, u buồngtrứng, u tuyến thượng thận…, trẻ còn có thể bị ức chế tâm lý do các bấtthường xảy ra ở lứa tuổi mà trẻ cùng lứa không có như ngực to, có kinhsớm, xuất hiện lông ở mu, nách, giọng nói bị vỡ (trẻ trai)… Trẻ có thểlo lắng, rụt rè do bị tách biệt, cô lập bởi bạn bè. Tuy có sự phát triểnsớm về thể chất, nhưng trẻ chưa đủ lý trí để nhận biết và ý thức đượcnhững hành động quấy rối, nên có thể bị lạm dụng tình dục. Trẻ gái cónguy cơ mang thai mà cha mẹ, người lớn không hề hay biết.

Điều trị nguyên nhânlà chủ yếu

Chữa trị cho một đứa trẻbị dậy thì sớm phụ thuộc vào nguyên nhân gây nên. Các bác sĩ sẽ tiếnhành làm xét nghiệm để chẩn đoán nguyên nhân, từ đó đưa ra cách điềutrị. Cần xem xét từng trường hợp một.