Những đồng ngoại tệ quý giáthu được từ xuất khẩu gạo, thủy sản… đang phải dùng để trả cho những chiếc siêuxe trị giá hàng triệu USD, những chiếc điện thoại, túi xách… trị giá hàng chụcngàn USD.
Mối nguy của nền kinh tế
Tiến sĩ Hoàng Thọ Xuân, ViệnNghiên cứu thương mại (Bộ Công thương), cho rằng cần phân tích tách bạch rõ ràngcơ cấu nhập khẩu số lượng lớn hàng xa xỉ với giá trị lên đến 10 tỉ USD trong nămqua. Như thế, sẽ biết được những mặt hàng nào trực tiếp đi vào sản xuất và nhữngthứ gì chỉ phục vụ cho cuộc sống hằng ngày của cá nhân.
Từ đó, cơ quan quản lý sẽ địnhhướng chính sách rà soát chặt chẽ để có cơ sở cấp vốn vay nhập hàng, cũng như sửdụng các biện pháp khác như cấp giấy phép tự động… nhằm hạn chế nhập khẩu nhữngmặt hàng xa xỉ không cần thiết.
Nhiều mặt hàng xa xỉ nhập khẩu làkết quả của quá trình tiến bộ kỹ thuật, cho nên nếu không được phép thừa hưởngthì rõ ràng đó là sự thiệt thòi cho người tiêu dùng Việt Nam.
Theo ông Xuân, chính các mặt hàngnày đang đặt cộng đồng doanh nghiệp trong nước trước câu hỏi: Tại sao hàng ngoạilại ồ ạt đổ vào Việt Nam như vậy? Đó là điểm tích cực. Tuy nhiên khi nhìn trênmặt bằng thu nhập chung còn thấp, người thu nhập cao ở Việt Nam chưa phải là sốđông, thì việc nền kinh tế nhập siêu đến 10 tỉ USD hàng xa xỉ là biểu hiện củamột thị trường “có vấn đề”.
 |
Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lannhấn mạnh rằng, con số nhập 10 tỉ USD hàng xa xỉ là rất lớn so với các tỷ trọngthương mại khác như kim ngạch xuất khẩu dệt may hơn 11 tỉ USD, xuất khẩu gạo 3,2tỉ USD…
“Việc nhập khẩu hàng xa xỉ gópthêm vào thâm hụt thương mại, nguyên nhân chủ yếu mang tới con số nhập siêu 12,6tỉ USD, vì chúng ta nhập chúng về nhưng không mang lại giá trị sản xuất và khôngxuất khẩu được gì. Chẳng hạn, dệt may nhập vào gần 10 tỉ là để xuất khẩu hơn 11tỉ USD; gỗ nhập 1,2 tỉ để xuất đi 3,4 tỉ USD… Ngoài ra các ngành này còn đónggóp cho xã hội bằng cách giải quyết công ăn việc làm của người dân…”, bà Lanphân tích.
Theo bà Lan, quá trình nhập khẩuhàng hóa xa xỉ sẽ có xu hướng gia tăng trong những năm tiếp theo, khi Việt Namhội nhập sâu hơn nữa vào nền kinh tế thế giới. Khi đó, nếu chúng ta không cóbiện pháp kỹ thuật hữu hiệu, dòng hàng xa xỉ sẽ đẩy cán cân thương mại Việt Namtrở nên bất lợi hơn, đòi hỏi chúng ta phải xuất khẩu nhiều hơn để bù đắp thâmhụt.
Thế nhưng, với bức tranh xuấtkhẩu Việt Nam dựa nhiều vào thâm dụng lao động và tài nguyên thiên nhiên, thìviệc gia tăng xuất khẩu để bù đắp các khoản thâm hụt là không hợp lý.
Đồng quan điểm, tiến sĩ Võ TríThành, Viện phó Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương, thừa nhận trong bốicảnh nhập siêu của Việt Nam vẫn không ngừng gia tăng thì tăng tiêu dùng, đặcbiệt từ các nguồn hàng nhập khẩu sẽ đảo lộn cán cân thanh toán vĩ mô. Đó chínhlà mối nguy đáng lo ngại của nền kinh tế.
Phải đánh thuế cao
TS Hoàng Thọ Xuân cho rằng nhiềungười có thói quen mua sắm mang tính “bầy đàn”, a dua, chạy theo số đông, thấycái gì hay, mới là mua sắm theo phong trào. Những doanh nhân giàu có, nhữngngười có thu nhập cao thì có quyền xài hàng hiệu, hàng nhập khẩu đắt tiền. Nhưngthật bất thường khi không ít người có thu nhập vừa phải cũng bỏ ra hàng trămtriệu đồng mua xe gắn máy ngoại nhập, thay điện thoại di động đời mới… Theo ôngXuân, nên dùng biện pháp thuế song song với các giải pháp về tín dụng để hạn chếnhập hàng xa xỉ.
Ý kiến của ông Xuân về biện phápthuế được nhiều chuyên gia đồng tình. Các chuyên gia cho rằng cần phân định ranhững dòng thuế khác nhau cho những sản phẩm cao cấp khác nhau. Việc cấm đoánthì không phù hợp với xu thế chung, còn vận động, tuyên truyền người tiêu dùngthay đổi tâm lý sính ngoại thì khó khả thi.
“Có người nói việc tăng thuế đánhvào hàng xa xỉ là không hợp lý, sẽ khiến giá cả các mặt hàng nhập vào tăng cao,người Việt phải mua giá cao bất thường so với nước ngoài. Tôi thì cho rằng, đốitượng mua hàng xa xỉ chủ yếu là những người thu nhập cao, không phải đông đảocông chúng nên đánh thuế cao vào các mặt hàng này vẫn là phương án tốt nhất”,một chuyên gia đề xuất.
Theo bà Phạm Chi Lan, về khíacạnh xã hội, trào lưu mua sắm hàng xa xỉ ở nước ta có phần từ nhóm đối tượnggiàu nhanh, giàu dễ bằng những cách không bình thường, không minh bạch. Vì kiếmtiền quá dễ nên họ đã tiêu xài dễ dãi, không cần cân nhắc suy nghĩ. Đây là hiệntượng xã hội cần lưu ý khi cân nhắc các biện pháp hạn chế tình trạng nhập hàngxa xỉ.
Theo N.Trần Tâm
Thanh niên
