Hôm nay, theo nghị trình, Quốc hội sẽ nghe tờ trình, báo cáo thẩm tra về dự án Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú và Luật Thi hành án hình sự (THAHS) sửa đổi.
Một trong những nội dung đáng chú ý là cả hai dự thảo luật đều bổ sung các quy định liên quan đến việc thu thập sinh trắc học đối với người bị tạm giữ, người bị tạm giam cũng như phạm nhân.
Cụ thể, dự thảo Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú quy định khi tiếp nhận người bị tạm giữ, người bị tạm giam, cơ sở giam giữ có trách nhiệm thu thập sinh trắc học đối với người bị tạm giữ, người bị tạm giam gồm ảnh khuôn mặt, vân tay, mống mắt, ADN, giọng nói và cụ thể các tài liệu hồ sơ kèm theo khi bàn giao người bị tạm giữ, người bị tạm giam.
Còn dự thảo Luật THAHS sửa đổi quy định trại giam, trại tạm giam có trách nhiệm thu thập thông tin sinh trắc học của phạm nhân gồm ảnh khuôn mặt, vân tay, mống mắt, ADN, giọng nói đối với những trường hợp chưa có thông tin khi tiếp nhận người chấp hành án phạt tù.
Thẩm tra dự luật THAHS, đa số ý kiến trong Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội tán thành bổ sung quy định về thu thập thông tin sinh trắc học của những trường hợp phạm nhân chưa có thông tin.
Bên cạnh đó, một số ý kiến cho rằng theo đánh giá tác động, nhiệm vụ này sẽ làm phát sinh khoản kinh phí rất lớn, khoảng 50 tỉ đồng/năm. Mặt khác, theo quy định của Luật Căn cước, thông tin sinh trắc học về ADN và giọng nói được thu thập khi người dân tự nguyện cung cấp hoặc cơ quan tiến hành tố tụng hình sự, cơ quan quản lý người bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính (trong quá trình giải quyết vụ việc theo chức năng, nhiệm vụ) có thực hiện trưng cầu giám định hoặc thu thập được thông tin sinh trắc học về ADN, giọng nói của người dân thì chia sẻ cho cơ quan quản lý căn cước để cập nhật, điều chỉnh vào cơ sở dữ liệu căn cước.
Mặt khác, dự thảo Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú cũng đã có quy định việc này. Như vậy, hầu hết dữ liệu sinh trắc học đầu vào của phạm nhân đã được thu thập từ giai đoạn điều tra hoặc bị tạm giữ, tạm giam.
Do vậy, để bảo đảm tính khả thi và bảo đảm cơ sở pháp lý cho việc phân bổ nguồn lực thi hành luật, cơ quan thẩm tra đề nghị các cơ quan có liên quan cần tăng cường ứng dụng chuyển đổi số, công nghệ thông tin để chia sẻ, cập nhật dữ liệu, tránh lãng phí trong quá trình triển khai thực hiện.
Một nội dung đáng chú ý khác, dự thảo Luật THAHS sửa đổi, bổ sung quy định phạm nhân có quyền được hiến mô, một phần bộ phận cơ thể; được lưu trữ trứng, tinh trùng theo quy định pháp luật. Đồng thời, được hưởng chế độ, chính sách theo quy định pháp luật về hiến mô, bộ phận cơ thể người.
Thẩm tra nội dung này, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cho hay quá trình thảo luận, các ý kiến cơ bản tán thành việc bổ sung quy định nói trên.
“Việc bổ sung quyền này cho phạm nhân thể hiện tính nhân đạo, nhân văn sâu sắc, tạo cơ hội cho phạm nhân thực hiện nguyện vọng cống hiến cho gia đình, cộng đồng, tạo động lực phấn đấu cải tạo, lao động tốt, sớm được tái hòa nhập cộng đồng” - báo cáo thẩm tra nêu.
Tuy vậy, để phòng ngừa việc các thế lực phản động lợi dụng quy định này để xuyên tạc, chống phá chính sách của Nhà nước ta, đồng thời bảo đảm tính khả thi, nhiều ý kiến đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục nghiên cứu thận trọng, tham vấn thêm các cơ quan, tổ chức có liên quan, cơ quan chuyên môn về y tế, chuyên gia, người hoạt động thực tiễn... Từ đó, xây dựng phương án quy định chặt chẽ, tạo điều kiện cho phạm nhân thực hiện quyền, cũng như hạn chế thấp nhất ảnh hưởng đến việc thực hiện các quyền, nghĩa vụ khác của phạm nhân.
Cơ quan thẩm tra cho rằng chỉ nên cho phép phạm nhân hiến mô, bộ phận cơ thể trong trường hợp nhằm cứu chữa thân nhân của họ; đồng thời, cần kèm theo điều kiện chặt chẽ, như phạm nhân tự nguyện, hoàn toàn không vì mục đích lợi nhuận, tự chịu chi phí; đủ điều kiện về sức khỏe và thời gian chấp hành án phạt tù còn lại phải ngắn (không quá ba năm).
Ngoài ra, cơ quan thẩm tra cũng đề nghị cân nhắc bổ sung quy định chính sách về đánh giá, xếp loại chấp hành án đối với phạm nhân hiến mô, bộ phận cơ thể. Cùng với đó, bổ sung quy định cụ thể quy trình, thủ tục thực hiện hiến mô, bộ phận cơ thể của người đang chấp hành án phạt tù.
Các quy định trên cần bảo đảm thống nhất với Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác và quy định của các luật có liên quan.
Đối với trường hợp phạm nhân xin lưu trữ trứng, tinh trùng, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cho rằng đây là quy định nhằm đáp ứng nguyện vọng cá nhân của phạm nhân, quy trình thực hiện phức tạp nên cơ quan chủ trì soạn thảo cần làm rõ về trách nhiệm chịu chi phí; quy trình, thủ tục thực hiện…
Bên cạnh đó, có ý kiến cho rằng việc bổ sung quy định cho phép phạm nhân được hiến mô, bộ phận cơ thể, lưu trữ trứng, tinh trùng là chính sách lớn, chưa được đánh giá tác động toàn diện, kỹ lưỡng, nhất là các giải pháp phòng ngừa và biện pháp giải quyết những nguy cơ và khó khăn, phức tạp có thể phát sinh như đã nêu trên.
Vì vậy, ý kiến này đề nghị trước mắt chỉ nên quy định cho phép phạm nhân được lưu trữ trứng, tinh trùng mà chưa nên bổ sung quy định về quyền hiến mô, bộ phận cơ thể.
Ai kiểm tra thân thể người bị tạm giữ, tạm giam chưa xác định
được giới tính?
Liên quan đến việc tiếp nhận người bị tạm giữ, tạm giam, dự thảo Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú quy định việc kiểm tra thân thể nam giới do cán bộ nam thực hiện, nữ giới do cán bộ nữ thực hiện và được tiến hành ở nơi kín đáo.
Trường hợp chưa xác định được giới tính của người bị tạm giữ, người bị tạm giam thì việc kiểm tra thân thể giao cho cán bộ y tế.
Về nội dung này, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị bổ sung nội dung trường hợp chưa xác định được giới tính của người bị tạm giữ, người bị tạm giam, việc kiểm tra thân thể của đối tượng này cũng cần thực hiện ở nơi kín đáo.
Về phân loại và quản lý giam giữ, dự thảo luật kế thừa luật hiện hành quy định người đồng tính, người chuyển giới có thể bố trí giam giữ ở buồng riêng. Có ý kiến trong cơ quan thẩm tra cho rằng hiện nay vẫn chưa có văn bản pháp luật xác định cụ thể thế nào là người đồng tính, người chuyển giới. Nội hàm quy định của dự thảo luật chưa bao quát được hết các nhóm người trong cộng đồng LGBT.
Do đó, ý kiến này đề nghị cân nhắc quy định cụ thể về nội dung này hoặc giao cho Chính phủ quy định chi tiết để bảo đảm tính thống nhất và tính khả thi trong thực hiện.
https://plo.vn/de-xuat-pham-nhan-duoc-hien-mo-luu-tru-trung-tinh-trung-post877689.html
