Vụ bê bối đạo diễn thu tiền của diễn viênđể giao vai, phản ánh một thực tế: dường như đang có rất nhiều "hợp đồngcho đi đổi lại" trong làng điện ảnh Việt Nam, cơ hội để nhiều người lợidụng, kiếm chác theo nhiều nghĩa.

Để làm rõ hơn vấn đề này, chúng tôi cócuộc gặp gỡ với hai đạo diễn: Lê Hoàng - người đã làm phim từ thời cònbao cấp và nay cũng "kịp" tham gia làm phim truyền hình xã hội hóa - vàHùng Phương - đạo diễn trẻ phim truyền hình và cũng là diễn viên khi mớitốt nghiệp trường sân khấu điện ảnh - về tình trạng đổi tiền/tình lấyvai diễn, một hiện tượng không mới nhưng đang có xu hướng bùng phát trởlại thời gian gần đây.

Đạo diễn Lê Hoàng: Còn phim “chùa” thì còn diễn viên “chùa”!

- Anh đã làm phim từ thời bao cấp đến khimọi thứ gắn với hai chữ “thị trường” và mới đây là phim truyền hình, xinanh cho biết cảm nhận về sự khác biệt giữa cách giao - nhận, xin - chovai giữa đạo diễn và diễn viên qua các thời kì?
Điện ảnh đổi chác?

- Đặc điểm của phim Việt Nam kéo dài từthời bao cấp đến thời thị trường là chọn diễn viên theo mô-típ ngoạihình có sẵn. Ví dụ: Sinh viên nghèo – Lê Công Tuấn Anh; công tử, đểu giả- Lê Tuấn Anh; bộ đội - Trần Lực; gái quê - Việt Trinh; gái ngoan - DiễmHương; bà già đau khổ - Kim Xuân; phụ nữ tranh đấu - Trà Giang; bộ độixuất ngũ - Trần Phương; chính ủy - Mạnh Linh. Thời nào thì cũng có xinvai, nhắn gửi vai, khác là ở cách trả và cách nhận.

- Là một đạo diễn lâu năm, lại có tiếng và có nhiều phim, anh đã từngnhận được lời đề nghị đổi tiền/tình lấy vai chưa?

Điện ảnh đổi chác?

- Tôi chưa nhận được, chắc vì hai lí do:1. Tôi quá xấu trai, chả ai dám đổi tình. 2. Tôi quá tham lam, nếu đổitiền chắc sẽ tốn nhiều. Tôi vẫn còn đang hi vọng…

- Vậy anh đánh giá thế nào về chuyện này?

- Chừng nào phim gì do ai diễn thế nào cũng vẫn được phát hành thì chừngđó còn gian manh trong chọn lựa. Nếu phim làm bằng tiền túi của của “nó”xem, “nó” sẽ cẩn thận ngay. Bao giờ còn phim “chùa” sẽ còn diễn viên“chùa”!

Đạo diễn Hùng Phương: Tôi thường nhận được những “cuộc gọi lúc nửađêm”   

- Anh nhận xét thế nào về diễn viên thời nay?

- Tôi thường tuyển diễn viên từ nhiều nguồn nhưng vẫn ưu tiên cho nhữngngười học trong trường Sân khấu – Điện ảnh. Điều tôi muốn ở diễn viên làcảm xúc chân thực nhưng những người trong trường lại thiếu điều này, họthích “diễn”, vì thế tôi cũng tuyển diễn viên từ giới người mẫu, ca sĩ.

Qua vài phim cộng tác với người mẫu, casĩ, tôi thấy rằng độ cọ xát với thực tế cuộc sống của họ cao hơn hẳn cácdiễn viên học trường lớp ra. Chẳng hạn trường hợp Lê Quý Bình – diễnviên trong phim Chuyện tình công ty quảng cáo – tôi đã phải thử vai 5lần mới quyết định giao vai cho cậu ấy và phải sửa cả kịch bản, nhưngkết quả thì tốt.

Điện ảnh đổi chác?

Trước đây, khi mới ra trường, tôi cũngtừng làm diễn viên. Thời đó phim ít, một vai có khi chỉ được từ 5 đến 10phân đoạn nhưng tất cả các diễn viên đều rất trân trọng và đầu tư nhiềuthời gian, công sức diễn cho đạt những phân đoạn ít ỏi đó.

Đạo diễn Lê Cung Bắc khi làm Người đẹpTây Đô tuyển tôi cho một vai nhỏ mà tôi cũng phải thử vai tới 3 lần. Cònbây giờ, diễn viên thích nổi tiếng để làm những việc khác nữa nhưng họlại quên đi trách nhiệm và phận sự của mình với công việc diễn xuất. Họmê nổi tiếng nhưng khi nhận được vai, họ không nghĩ đến việc phải đàosâu cho vai diễn mà lại tính chuyện làm sao để nhận một lúc 3 vai rồi cứđi lướt lướt qua cả 3 đoàn phim.

Tôi không đả kích việc nhận 1 hay 3 vainhưng khi nhận họ phải làm được hết, làm tốt, tuy nhiên tôi không hưởngứng việc đó. Có người nhận nhiều phim rồi làm cho tất cả các đoàn phimcó họ bể hết lịch quay. Giờ với diễn viên, tiền không hẳn là vấn đề màvấn đề là họ được xuất hiện trên nhiều phim.

- Tiêu chí của anh khi tuyển diễn viên làgì?

- Ngoại hình và diễn xuất, đương nhiên. Nhưng tôi cũng hỏi ngay là họhiện đang có show gì, có thể thu xếp thời gian để không làm ảnh hưởngđến lịch quay hay không. Nếu ai đang có 3 phim là tôi chào luôn.

- Có khi nào anh phải khó xử với chuyện diễn viên đến xin vai hay đềnghị đổi thứ gì đó cho vai diễn mà họ muốn? Anh đối xử thế nào với nhữngdiễn viên đó?

- Tôi vẫn thường nhận được những “cuộc gọi lúc nửa đêm” để xin vai. Còncó trường hợp diễn viên trung niên nổi tiếng gọi cho tôi để gửi gắmnhững người mới vào nghề. Hồi quay phim Đâu phải chia ly ở Đà Lạt, nửađêm tôi nhận được điện thoại đề nghị cho một vai thứ hoặc một vai nhỏnhưng phải cá tính với “giá” 25-30 triệu đồng. Tôi trả lời cô đó rằng“em nhầm đạo diễn rồi”, nhưng cô ấy rất bình thản, hồn nhiên nói rằng“khi nào anh thấy cần thì cứ gọi cho em”.

Một lần khác, cũng là khi đang quay phimnày, tôi được hai cô có tiếng trên truyền hình ở lĩnh vực khác, khôngphải diễn viên, ngỏ ý đổi tình lấy vai diễn, cũng là một cuộc hẹn lúcnửa đêm. Hai cô này còn tỏ ra biết rất rõ về kịch bản phim và muốn tôisửa kịch bản để họ có thể xuất hiện.

- Theo anh thì những thông tin đó “rò rỉ” từ đâu?


- Không phải từ thành phần chính, có thể từ những khâu phụ. Thông tinlan ra có lúc cũng có lợi bởi tôi có thêm cơ hội tìm được những diễnviên ưng ý, nhưng thường thì chuyện rò rỉ này hay làm tôi thấy phiền.Tôi khó ngủ trở lại sau những cú điện thoại ấy và nghĩ rằng chắc chắnngười trong nghề có chuyện như thế và dường như là chuyện rất phổ biến.

Tôi không đánh giá ai nhưng với tôi, tôi sợ việc nàybởi nó không chỉ là chuyện bán rẻ lương tâm, gây hại cho nhà sản xuất màcòn làm tổn thương chính những người sẵn sàng bỏ tiền hay bỏ tình ra muavai diễn. Diễn viên giờ đã có nhiều tiền hơn so với thời trước nhưngcát-sê như vậy cũng không phải cao nếu tính tới mức sống hiện nay, nếuhọ phải nghĩ đến chuyện đổi tình để có được những vai diễn thì chua chátquá, và nếu gặp những đạo diễn chấp nhận đổi tình, họ sẽ đánh giá rấtxấu về giới đạo diễn.

Chuyện này cũng không có gì mới cả, cách đây 15 năm tôi cũng đã thấy rồivà 3 năm trở lại đây bỗng nhiên lại nở rộ. Nhưng ở một thị trường phimđang đi dần đến sự chuyên nghiệp thì việc này không nên có.

- Xã hội hóa việc sản xuất phim ảnh, các nhà sản xuất cũng có nhiềuquyền trong việc tuyển chọn diễn viên, có khi nào anh bị nhà sản xuấtchi phối mạnh mẽ ở khâu này?

- Tôi nghĩ là cũng có chuyện diễn viên đặt vấn đề “đổi” thẳng với nhàsản xuất nhưng cá nhân tôi thì chưa gặp phải trường hợp này. Thường thìnhà sản xuất không chọn những diễn viên không biết làm việc, tình trạngchỉ xảy ra khi họ muốn có những cái tên “hot” cho phim của mình. Nhữnglúc như thế chúng tôi sẽ bàn bạc, tuy nhiên đạo diễn vẫn phải “khuấtphục” nhà sản xuất và sự cố thường xảy ra khi nhà sản xuất muốn diễnviên “hot” là cả đoàn phim phải ngồi chờ diễn viên.

- Khi bị “ép” làm việc với các ngôi sao như vậy, khó khăn của anh làgì?

- Tôi thấy ngoài chuyện họ không xếp được lịch phù hợp cho đoàn phim,vấn đề lại không nằm ở họ, những ngôi sao “đá lộn sân”, mà nằm ở cácdiễn viên đã có tên, người trung niên. Chính những người này mới mắcbệnh ngôi sao đấy. Họ khiến tôi rất căng thẳng vì họ đóng một lúc có khitới 5 phim rồi chẳng cần biết đến việc giữ chữ tín. Biết làm thế nàotrong thời buổi diễn viên trung niên thiếu trầm trọng.

Theo Thể thao Văn hoá