Sau trận động đất và sóng thầnlịch sử, Nhật Bản đứng trước nguy cơ hứng chịu thảm hoạ hạt nhân. Trình tự diễnbiến của cuộc khủng hoảng nguyên tử này được tính theo giờ địa phương.
Nhật Bản có một số nhà máy điện nguyên tửnằm trong vùng chịu ảnh hưởng của động đất và sóng thần, nhưng tâm điểm trong cuộc khủng hoảng hạt nhân hiện nay là nhà máy FukushimaI. Cơ sở này có tổng cộng 6 lò phản ứng, được đưa vào sử dụng từ thập niên 70của thế kỷ trước và nằm cách Tokyo 250 km về phía bắc.
Đây là một trong 25 nhà máy điệnnguyên tử lớn nhất thế giới. Kể từ sau vụ động đất lịch sử hôm 11/3, tại nhà máyFukushima I đã có 4 lò phản ứng xảy ra tai nạn, gồm nổ ở các lò số 1, 2,3 và hoảhoạn ở lò số 4. Dưới đây là diễn biến từ đầu cuộc khủng hoảng hạt nhân tại NhậtBản.
Thứ sáu, ngày 11/3
14h46": Trận động đất mạnh 9,0 độ Richter xảy ra ngoài khơi đảo Honshu, tâmchấn nằm sâu 10 km dưới lòng Thái Bình Dương. Toàn bộ vùng đông bắc Nhật và thủđô Tokyo chao đảo dữ dội vì trận động đất có cường độ chưa từng được ghi nhậntrong lịch sử. Có 11 lò phản ứng hạt nhân hoạt động trong vùng tự động ngừnghoạt động sau đó.
 |
| Nhà máy điện hạt nhân Fukushima I nhìn từ vệ tinh sau động đất. Ảnh: AFP |
15h45": Công tư điện lực Tokyo thông báo, máy phát điện dự phòng cho cáclò phản ứng số 1, 2 và 3 của nhà máy điện hạt nhân Fukushima I bị hư hại vàhệ thống cấp điện dự phòng bằng diesel cũng bị sóng thần phá huỷ. Tình huốngnày khiến hệ thống làm mát cho các lò phản ứng bị trục trặc, đe doạ nguy cơcháy nổ và rò rỉ phóng xạ.
19h30": Thủ tướng Naoto Kan ban bố "tình trạng khẩn cấp hạt nhân", nhưnggiới chức Nhật cho biết đây chỉ là thủ tục mang tính tiêu chuẩn và không có ròrỉ phóng xạ trong khu vực. Tuy nhiên ngay sau đó, chính phủ bắt đầu cho sơ tánngười dân sống trong bán kính 3 km cách nhà máy nguyên tử Fukushima I.
Thứbảy, ngày 12/3
05h30": Sau khi các lò phản ứng tự động ngừng hoạt động, căng thẳng tại nhàmáy Fukushima I không ngừng gia tăng do hệ thống làm mát cho các lò bị hỏng. Cáckỹ sư đi đến quyết định cho hơi nước có chứa một lượng phóng xạ nhỏ thoát rangoài để giảm khí nén trong lò phản ứng số 1, tránh nguy cơ nó bị nổ tung.
11h00": Áp suất không ngừng gia tăng tại lò phản ứng số 2 của nhà máyFukushima I và hơi nước chứa phóng xạ bắt đầu được khai thông, rò rỉ thêm lượngphóng xạ ra ngoài không khí.
15h30": Một vụ nổ lớn xảy ra tại lò phản ứng số 1 nhà máy Fukushima I, khiếnmột toà nhà tại đây bị sập xuống làm 4 công nhân bị thương. Cả thế giới chấnđộng và dấy lên mối lo ngại về nguy cơ xảy ra thảm hoạ hạt nhân kiểu Chernobyl.
20h:00": Nhật xác nhận toà nhà xây bằng bê tông bao quanh kết cấu thép chứalò phản ứng số 1 của nhà máy đã bị sập, nhưng lõi thép bảo vệ lò vẫn còn nguyên.Để tránh nguy cơ tan chảy hạt nhân, Nhật quyết định bơm nước biển để làm nguội,đồng nghĩa với việc lò phản ứng 40 năm tuổi này sẽ không thể tái sử dụng do bịmuối ăn mòn. Họ cũng bơm nước biển cho lò phản ứng số 3 để giảm áp suất.
Chủnhật, ngày 13/3
03h20": Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tuyên bố nguy cơ rò rỉ phóng xạ đối vớingười dân tại Nhật ở mức khá thấp. Trong khi đó, giới chức Nhật xếp tai nạn tạiFukushima I vào cấp 4 trên thang độ có 7 cấp, trong đó mô tả có rỏ rì phóng xạ ởmức độ nhỏ và có ít nhất một người thiệt mạng (Thảm hoạ Chernobyl xếp ở cấp độ7).
 |
| Vị trí nhà máy hạt nhân Fukushima I và II. Ảnh: BBC |
6h00": Đến lượt hệ thống làm mát của lò phản ứng số 2 trong nhà máyFukushima I gặp trục trặc. Công ty điện lực Tokyo cho biết họ sẽ phải tiếptục cho thêm hơi nước bên trong lò thoát ra ngoài và như thế sẽ có thêm chấtphóng xạ vào không khí. Các chuyên gia cũng bắt đầu cân nhắc bơm nước biểnvào lò phản ứng này vừa để hạ nhiệt và cũng "tiêu diệt" luôn công trình tốnkém này.
8h30": Có tin báo đến lượt lò phản ứng số 3 của nhà máy Fukushima I đối mặtvới nguy cơ tan chảy một phần hạt nhân và nồng độ phóng xạ bắt đầu tăng lên vượtquá mức cho phép an toàn. Sau đó giới chức Nhật cho rằng có thể sẽ còn xảy ranổ, dù lõi hạt nhân của lò phản ứng vẫn an toàn và số phóng xạ rò rỉ không đeđoạ sức khoẻ cộng đồng.
19h00": Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) ban bố tình trạng khẩncấp tại nhà máy điện hạt nhân khác của Nhật là Onagawa, nằm cách Fukushima I hơn160 km về phía bắc. Nhưng sau đó cơ quan an toàn hạt nhân Nhật Bản trấn an rằnghệ thống làm mát tại nhà máy Onagawa vẫn ổn, xoá bỏ lo ngại nhà máy này theobước Fukushima I trở thành điểm nóng hạt nhân.
Thứhai, ngày 14/3
07h29": Công ty điện lực Tokyo báo cáo chính phủ về tình trạng mức độ phóngxạ gia tăng tại nhà máy Fukushima I.
11h11": Lần thứ hai nhà máy Fukushima I chứng kiến vụ nổ và lần này xảy ratại lò phản ứng số 3 với cột khói trắng bốc cao. Truyền hình Nhật cho biết đâylà vụ nổ do tích tụ khí hydro, trong khi cơ quan an toàn hạt nhân nước này khôngthể xác nhận vụ nổ này có dẫn tới rò rỉ phóng xạ không thể kiểm soát hay không.Công ty điện lực Tokyo khẳng định vụ nổ không làm hỏng lõi thép chứa lò phản ứngsố 3.
12h43": Chánh văn phòng nội các Nhật Yukio Edano khẳng định không có khảnăng xảy ra rò rỉ phóng xạ quy mô lớn từ lò phản ứng số 3 sau vụ nổ.
17h23": Nhật Bản cho biết đã làm nguội an toàn hai trong số các lò phản ứngtại nhà máy Fukushima I, trong khi vẫn vật lộn để làm mát các lò phản ứng cònlại đang quá nóng do hệ thống tự động bị hỏng.
Thứba, ngày 15/3
6h10":Nhà máy Fukushima I tiếp tục chứng kiến vụ nổ thứ ba và lần này là lò phản ứngsố 2, khiến 15 người bị thương cùng 190 người có khả năng bị phơi nhiễm phóng xạở mức vượt quá an toàn cho phép. Các công nhân làm việc ở lò lập tức được sơtán, trừ những người có nhiệm vụ bơm nước biển để làm nguội.
Cơ quanan toàn hạt nhân Nhật Bản cho biết sự kết hợp giữa khí hydro và oxy là nguyênnhân gây ra nổ và khẳng định vỏ bọc lò phản ứng không bị phá huỷ.
7h00": Hoả hoạn xảy ra tạilò phản ứng số 4 nhà máy Fukushima I, sau 3 vụ nổ trước đó tại đây. Mức độ phóngxạ quanh nhà máy tăng vọt và được xác định có thể đe doạ đến sức khoẻ người dân.Thủ tướng Nhật Naoto Kan xác nhận sự kiện này và kêu gọi người dân sống trongbán kính 20 đến 30 km cách nhà máy nên ở trong nhà đề phòng phơi nhiễm phóng xạ.
11h08": Thủ tướng NaotoKan cho biết nguy cơ về rò rỉ hạt nhân đang tăng cao và cảnh báo người dân sốngtrong bán kính cách nhà máy 30 km ở yên trong nhà, đề phòng phơi nhiễm phóng xạ.
14h00": Chính quyền Tokyokhẳng định nồng độ phóng xạ tại thành phố "không phải là vấn đề nghiêm trọng".Thủ tướng Naoto Kan gửi tin nhắn tới những người sử dụng điện thoại di động trêncả nước đề nghị tiết kiệm năng lượng. Khu vực cấm bay có bán kính 30 km xuanhquanh nhà máy Fukushima I được thiết lập.
18h01": Công ty điện lựcTokyo rút 750 công nhân khỏi nhà máy Fukushima và chỉ để lại 50 người tham giacông tác ứng phó. Trong khi đó mức độ phóng xạ ở quận Chiba, gần Tokyo đã tănghơn 10 lần bình thường.
20h54": Đến lượt Tokyo ghinhận mức độ phóng xạ cao gấp 10 lần bình thường, nhưng giới chức thành phố trấnan rằng điều này vẫn chưa đến mức đe doạ sức khoẻ con người.
20h54": Mức độ phóng xạtại lò phản ứng số 4 nhà máy Fukushima I, nơi xảy ra liên tiếp các vụ cháy tăngcao đến mức không thể tiến hành các công việc bình thường tại phòng điều khiển.Các công nhân tại đây không thể ở lại quá lâu và liên tục phải ra vào phòng điềukhiển trung tâm, hoặc điều khiển từ nơi khác.
Thứtư, ngày 16/3
11h38": Nồng độ phóng xạ xung quanh nhà máy Fukushima I tiếp tục tăng cao.Nhật Bản tính đến phương án nhờ trực tiếp quân đội Mỹ hỗ trợ để chấm dứt cuộckhủng hoảng tại cơ sở hạt nhân này, theo thông báo của người phát ngôn chính phủNhật.
17h26": Đơn vị chủ quản nhà máy Fukushima I là Công ty điện lực Tokyo chobiết họ không thể tiếp tục chiến dịch làm mát khẩn cấp các lò phản ứng tại đâydo nguy cơ rò rỉ phóng xạ quá cao. Trong khi đó, Tổ chức Y tế Thế giới tại TrungQuốc thông báo không có bằng chứng nào cho thấy có sự lây lan đáng kể của phóngxạ từ nhà máy ở Nhật ra nước khác.
18h00": Chính phủ Nhật khẳng định mức độ phóng xạ quanh nhà máy Fukushima Ikhông đe doạ ngay lập tức đến sức khoẻ con người. Trong khi đó kế hoạch dùngtrực thăng đổ nước vào lò phản ứng chưa thể thực hiện được do mức phóng xạ cao.Cùng lúc này, hai lò phản ứng còn lại là số 5 và số 6 vốn chưa xảy ra sự cố gìbắt đầu được bơm nước để đề phòng.
21h48": Nhật Bản muốn huy động quân đội giúp đỡ trong việc bơm nước vào lòphản ứng số 3 mới xảy ra nổ và lò số 4 mới xảy ra cháy. Nồng độ phóng xạ quanhnhà máy lúc đó tăng giảm thất thường.
Thứnăm, ngày 17/3
Sáng: Trực thăng quân đội Nhậtbắt đầu tiến hành thả "bom nước" xuống các lò phản ứng của nhà máy Fukushima Iđể làm mát. Có 3 chiếc trực thăng hiệu CH-Chinook tham gia hoạt động đổ nướcxuống lò phản ứng số 3 và số 4, mỗi chiếc đổ một lượng nước khoảng 7 tấn. Nhậtcó kế hoạch tiếp tục điều thêm trực thăng nhằm giúp hạ nhiệt bên trong các lò.
Trong khi đó, nhà máy FukushimaII cách Fukushima I khoảng 10 km hiện chưa phát hiện sự cố gì, nhưng người dânsống xung quanh vẫn phải đi sơ tán. Trên toàn nước Nhật có 55 lò phản ứng hạtnhân thuộc 17 nhà máy điện, phân bố ở nhiều tỉnh khác nhau.
TheoĐình Nguyễn
Vnexpres
