Mâm cỗ cúng chúng sinh và cúng Vu Lan khác nhau như thế nào?

Cúng chúng sinh là gì?

Lễ cúng cô hồn thực ra có nguồn gốc từ đạo giáo của người Trung Quốc. Họ quan niệm rằng, từ ngày 2/7 Âm lịch, Diêm Vương sẽ bắt đầu mở Quỷ Môn Quan cho quỷ đói được trở về dương gian. Sau đó cánh cửa sẽ đóng lại đúng vào đêm 14/7 Âm lịch. Vào khoảng thời gian này người dân nên cúng cháo, gạo… để quỷ đói không nhũng nhiễu và quấy phá cuộc sống của mình. 

Còn người Việt vốn cũng có niềm tin về việc tồn tại linh hồn nên họ giữ tục lệ thờ cúng tổ tiên và người thân đã qua đời. Cúng cô hồn vừa thể hiện sự "cứu giúp" những linh hồn khốn khổ nhưng nó cũng là một hình thức "hối lộ" để khỏi bị các oan hồn quấy phá, hoặc để được họ "hỗ trợ".

Lễ cúng cô hồn thực ra có nguồn gốc từ đạo giáo của người Trung Quốc (Ảnh minh họa: Internet)

Cúng Vu lan là gì?

Lễ Vu Lan vốn là một phong tục đẹp trong văn hóa Phật giáo. Theo đó, lễ này bắt nguồn từ sự tích về lòng hiếu thảo của bồ tát Mục Kiều Liên. Lúc còn sống, mẹ của ông làm nhiều điều ác, thậm chí xúc phạm chư Tăng nên khi chết bị đày xuống địa ngục làm con ma đói. Thương xót mẹ nhưng không có cách nào cứu được, ông đã được đức Phật chỉ cách phải cúng chư Tăng vào dịp Rằm tháng 7. Ngoài ra còn phải nhờ phước lực của mười phương chư Tăng mới cứu được mẹ thoát khỏi những khổ đau nơi địa ngục.

Sau khi làm theo lời dạy của Đức Phật, mẹ của bồ tát Mục Kiều Liên đã được giải thoát. Phật cũng dạy rằng, ai muốn báo hiếu cha mẹ cũng nên làm theo cách này, từ đó ngày lễ Vu Lan ra đời.

Mâm cỗ cúng chúng sinh khác Vu lan thế nào?

Rằm tháng 7 âm lịch được gọi là lễ Vu Lan nhằm báo hiếu ông bà tổ tiên, tưởng nhớ đến người thân đã khuất. Bên cạnh đó, ngày Rằm tháng 7 cũng trùng với lễ cúng cô hồn (cúng chúng sinh) hay còn được gọi là xá tội vong nhân. Chính vì có sự trùng nhau về thời gian nên đã có nhiều người nhầm lẫn hai lễ này là một.

Thế nhưng, chúng ta cần nhớ rằng, lễ Vu Lan và lễ cúng cô hồn là hai lễ cúng hoàn toàn khác nhau. Rõ ràng, cúng Vu Lan là để báo hiếu tổ tiên, cha mẹ, còn cúng cô hồn là để bố thí, làm phúc cho những vong hồn lang thang, không có ai thờ cúng.

Mâm cỗ cúng cô hồn:

Tập tục cúng lễ cô hồn mỗi vùng miền khác nhau nên mâm cỗ cúng cô hồn cũng khác biệt một chút. Một lưu ý quan trọng của lễ cúng cô hồn là không cúng xôi, gà, heo. Chỉ cúng cô hồn bằng các món ăn chay, không cúng đồ mặn vì sẽ khơi dậy tham, sân, si. Về cơ bản, mâm cúng cô hồn nên chuẩn bị những lễ vật như sau:

- Hoa quả (chọn 5 loại quả tươi, sạch, không bị úng thối).

- Tiền vàng mã (tiền vàng 15 bộ, quần áo bằng giấy 20 bộ, các đồ dùng mã).

- Muối hạt sạch.

- Một ít gạo tẻ.

- Hương thắp (nhang).

- Trầu cau (lá trầu và quả cau phải đẹp, không được sứt mẻ hoặc bị rách).

- Bánh kẹo các loại.

- Nước (nước lọc sạch).

- Nấu bát canh khoai tây với xương.

- Cơm và 1 quả trứng luộc.

- Bỏng ngô, bỏng gạo,…

- Mía chặt thành khúc.

- Khoai lang (khô, sắn luộc).

- Hoa cúc.

Chỉ cúng cô hồn bằng các món ăn chay, không cúng đồ mặn vì sẽ khơi dậy tham, sân, si (Ảnh minh họa: Internet)

Mâm cỗ cúng Vu Lan:

Để cúng Vu Lan, mâm cỗ bạn có thể chuẩn các món mặn hoặc thuần chay tùy theo điều kiện của mỗi gia đình. Mâm cỗ không cần linh đình, nhiều món, chỉ cần phù hợp với hoàn cảnh của mình là được, thực hiện một cách thành tâm, trang nghiêm. 

Nếu là mâm cúng mặn sẽ bao gồm các món ăn truyền thống của người Việt như bánh chưng, giò, chả, nem rán, món xào, canh, xôi... 

Mâm cỗ cúng mặn sẽ gồm các món ăn truyền thống của người Việt  (Ảnh: Vũ Thanh Hoan)

Còn nếu bạn làm mâm cỗ chay cũng rất đơn giản, chúng cũng đều là các món quen thuộc, truyền thống, chỉ khác là cần dùng các nguyên liệu thực vật để thay thế như các loại đậu, nấm, khoai... hoặc món chay nào đó mà gia đình thích.

Trong mâm cúng rằm tháng 7, cúng lễ Vu Lan, có thể dâng hoa quả, bánh kẹo, nhang hương. Thông thường vào ngày này, các gia đình thường làm mâm cỗ chay, sau đó hóa vàng và để con cháu thụ lộc.

Văn khấn chúng sinh khác văn khấn vu lan thế nào?

Vì ý nghĩa của việc cúng Lễ Vu Lan khác với lễ cúng cô hồn nên văn khấn hai lễ này cũng hoàn toàn khác nhau.

Văn khấn cúng chúng sinh (cô hồn):

Nam mô A Di Đà Phật (3 lần).

Con lạy chín phương trời, mười phương chư phật, chư phật mười phương.

Con lạy Đức Phật Di Đà

Con lạy Bồ Tát Quan Âm.

Con lạy Táo Phủ Thần quân Chinh thần.

Tiết tháng 7 sắp thu phân

Ngày rằm xá tội vong nhân hải hà

Âm cung mở cửa ngục ra

Vong linh không cửa không nhà

Đại Thánh Khảo giáo - A Nan Đà Tôn giả

Tiếp chúng sinh không mả, không mồ bốn phương

Gốc cây xó chợ đầu đường

Không nơi nương tựa đêm ngày lang thang

Quanh năm đói rét cơ hàn

Không manh áo mỏng - che làn heo may

Cô hồn năm bắc đông tây

Trẻ già trai gái về đây hợp đoàn

Nay nghe tín chủ thỉnh mời

Lai lâm nhận hưởng mọi lời trước sau

Cơm canh cháo nẻ trầu cau

Tiền vàng quần áo đủ màu đỏ xanh

Gạo muối quả thực hoa đăng

Mang theo một chút để dành ngày mai

Phù hộ tín chủ lộc tài

An khang thịnh vượng hòa hài gia trung

Nhớ ngày xá tội vong nhân

Lại về tín chủ thành tâm thỉnh mời

Bây giờ nhận hưởng xong rồi

Dắt nhau già trẻ về nơi âm phần

Tín chủ thiêu hóa kim ngân

Cùng với quần áo đã được phân chia

Kính cáo Tôn thần

Chứng minh công đức

Cho tín chủ con

Tên là:………………………………

Vợ/Chồng:…………………………

Con trai:……………………………

Con gái:…………………………….

Ngụ tại:……………………………..

Văn khấn cúng Vu lan:

(văn khấn tổ tiên)

Nam mô a di Đà Phật!

Nam mô a di Đà Phật!

Nam mô a di Đà Phật!

- Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư vị Phật, Chư Phật mười phương.

- Con kính lạy Tổ tiên nội ngoại và chư vị Hương linh

Tín chủ (chúng) con là:....................................

Ngụ tại:.........................................................

Hôm nay là ngày Rằm tháng 7 năm .............nhân gặp tiết lễ Vu Lan vào dịp Trung Nguyên, chúng con nhớ đến Tổ tiên ông bà cha mẹ đã sinh thành ra chúng con gây dựng cơ nghiệp, xây đắp nền nhân, khiến nay chúng con được hưởng âm đức.

Chúng con cảm nghĩ ơn đức cù lao khôn báo, cảm công trời biển khó đền nên tín chủ con sửa sang lễ vật, hương hoa, trà quả, kim ngân, vàng bạc, thắp nén tâm hương,thành tâm kính lên các cụ Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Bá Thúc, Đệ Huynh, Cô Di, Tỷ Muội và tất cả hương hồn trong nội tộc, ngoại tộc của họ............., cúi xin các vị thương xót cháu con, linh thiêng hiện về, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, phù hộ cho con cháu mạnh khoẻ bình an, lộc tài vượng tiến, vạn sự tốt lành, gia đạo hưng long, hướng về chính giáo.

Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô a di Đà Phật!

Nam mô a di Đà Phật!

Nam mô a di Đà Phật!

Thời gian cúng chúng sinh (cô hồn) và Vu lan

Thông thường, người Việt sẽ cúng rằm tháng 7 vào khoảng thời gian từ ngày 2/7 - 14/7 âm lịch. Theo quan niệm dân gian, những vong hồn có người cúng tế thì được về trần gian thọ hưởng vào ngày 15/7 âm lịch hàng năm. Trong khi đó, những vong hồn lang thang không có người cúng tế thì sẽ phải trở về vào ngày 14/7. Do vậy, nhiều gia đình cúng rằm tháng 7 và cúng cô hồn trước ngày 15/7 âm lịch.

Gia chủ có thể chọn một ngày phù hợp và thuận tiện nhất cho gia đình mình (miễn là trước 12 giờ đêm ngày 15/7) làm mâm cỗ cúng mời thần linh, gia tiên về thụ hưởng lễ vật do con cháu dâng lên.

Trong mùa lễ Vu lan có thể cúng theo trình tự như sau: Cúng gia tiên vào ban ngày, sau đó làm lễ phóng sinh. Tiếp theo là cúng chúng sinh cho các vong hồn lang thang, đói khát vào buổi chiều tối, chỉ cần trước ngày 15/7 là được. Bởi vì, người ta quan niệm, đây là thời gian những vong linh trên đường trở về địa ngục nên cũng là lúc cúng cô hồn chuẩn nhất. Mọi việc cúng phải được hoàn tất trước chính Rằm.

Lưu ý, việc cúng chúng sinh chỉ nên diễn ra có trật tự tại các đền, chùa miếu mạo, các điện thờ, nơi đó các vong linh sẽ có trật tự, họ vừa được ăn uống, vừa được giáo huấn, giảng giải để giác ngộ dần. Hoặc tự cúng chúng sinh thì nên cúng vào buổi chiều tối và nên cúng ở bên ngoài cổng, không cúng chúng sinh trong nhà để tránh bị các vong hồn lang thang quấy nhiễu.

Đời sống

Cúng Rằm tháng bảy vào ngày nào tốt nhất?

Theo Khám phá