Siêu động đất làm rungchuyển đông bắc Nhật Bản hôm thứ sáu vừa qua đã làm ngày trái đất ngắn lạiđôi chút, làm dịch chuyển trục trái đất, và làm thay đổi cách phân bổ trọnglượng của trái đất, cũng như làm Nhật tiến gần hơn tới Mỹ.
Theo nhà địa vật lý RichardGross tại Phòng thí nghiệm phản lực của Cơ quan hàng không vũ trụ Mỹ NASAtại Pasadena, California, một phân tích mới về trận động đất 9,0 richter hômthứ sáu vừa qua ở Nhật cho thấy, trận động đất mạnh tới mức đã làm tăng tốcđộ quay vòng của trái đất.
Theo tính toán của Gross,ngày trên trái đất đã bị ngắn đi 1,8 micro giây (1 micro giây bằng 1 phầntriệu giây).
 |
| Động đất và sóng thần tại Nhật gây thiệt hại ước tính lên tới ít nhất 100 tỷ USD. |
“Bằng cách thay đổi sự phânbổ trọng lượng trái đất, trận động đất tại Nhật đã khiến trái đất quay nhanhhơn một chút, làm ngày trên trái đất ngắn khoảng 1,8 micro giây”, ông Grosscho biết với trang SPACE.com chuyên về vũ trụ.
Cách thức này được ví nhưquá trình một nghệ sỹ trượt băng nghệ thuật vòng tay vào trong khi quay trònmỗi lúc một nhanh hơn trên sân băng. Trong một trận động đất, khối lượngtrái đất càng thay đổi ở gần xích đạo bao nhiêu, thì vòng trái đất lại càngquay nhanh bấy nhiêu.
Một ngày trên trái đất dàikhoảng 24 giờ, hay 86.400 giây. Suốt một năm, độ “dài” đó xê dịch khoảng 1mili giây (hay 1.000 micro giây) do sự khác biệt theo mùa vụ trong cách phânbổ trọng lượng trái đất.
Dữ liệu ban đầu cũng chothấy trận động đất hôm thứ sáu làm đảo chính của Nhật dịch chuyển khoảng2,5cm, theo Kenneth Hudnut thuộc Cơ quan khảo sát địa chất Mỹ. Trận động đấtcũng làm trục trái đất dịch chuyển 17cm, Gross cho hay.
Nhật Bản “rộng hơn trước”,Ross Stein, nhà địa vật lý tại Cơ quan khảo sát địa chất Mỹ cho hay. Cũng vìthế mà Nhật tiến gần hơn tới nước Mỹ.
Trục trái đất không giốngnhư trục bắc –nam của nó trong vũ trụ, quay 1 vòng một ngày, với tốc độ1.604km/h. Đây là trục mà quanh đó trọng lượng trái đất được cân bằng.
“Việc thay đổi vị trí trụcsẽ khiến trái đất nghiêng hơi khác khi nó quay, song sẽ không gây ra thayđổi ở trục trái đất trong vũ trụ. Chỉ có lực bên ngoài, như lực hút của mặttrời, mặt trăng và các hành tinh khác mới có thể làm được điều đó”, Grosscho hay.
Đây không phải là lần đầutiên ngày trái đất bị ngắn lại do một trận động đất lớn. Trận động đất 8,8richter ở Chile năm ngoái cũng làm tăng tốc vòng quay của trái đất và làmngày ngắn lại 1,26 micro giây. Trận động đất 9,1 richter ở Sumatra năm 2004cũng làm ngày ngắn lại 6,8 micro giây.
Tác động của trận động đất9,0 richter ở Nhật có thể chưa hoàn toàn chấm dứt. Những cơn dư chấn mạnhvẫn có thể tiếp tục gây ra những thay đổi nhỏ nữa.
Trận động đất ngày 11/3 làtrận động đất lớn nhất từng được ghi nhận ở Nhật và lớn thứ năm thế giới kểtừ năm 1900, theo số liệu của cơ quan khảo sát địa chất Mỹ. Động đất xảy racách đông bắc Tokyo khoảng 373km và cách đông thành phố Sendai khoảng 130km,tạo ra trận đại hồng thủy tàn phá nhiều khu vực bờ biển đông bắc Nhật. Ítnhất 20 dư chấn có cường độ từ 6,0 richter đã xảy ra sau trận siêu động đất.
“Về lý thuyết bất cứ điều gìlàm tái phân bổ trọng lượng trái đất sẽ thay đổi vòng xoay của nó”, Grosscho hay. “Vì vậy theo nguyên tắc, dư chấn nhỏ hơn cũng có thể ảnh hưởng đếnvòng quay của trái đất. Nhưng do dư chấn có cường độ nhỏ hơn, nên tác độngcủa nó sẽ nhỏ hơn”.
Theo Phan Anh
Dân trí
