Bữa ăn miễn phí - sản phẩm độc đáo của giáo dục Phần Lan

Những năm gần đây, nhất là sau khi cuốn sách “Finnish Lessons; What can the world learn from educational change in Finland” của tác giả Pasi Sahlberg được xuất bản, thế giới không chỉ biết đến chất lượng hàng đầu của giáo dục phổ thông Phần Lan mà còn rất ngạc nhiên với chế độ giáo dục hoàn toàn miễn phí, trong đó có bữa ăn trưa nóng ở trường. [1]

Cho đến nay, ngoài Phần Lan ra chỉ có Thụy Điển là quốc gia thứ hai trên thế giới học sinh được cung cấp bữa ăn miễn phí ở trường học. 

Từ năm 1946, Nghị viện Thụy Điển đã có dự định áp dụng chính sách bữa ăn miễn phí cho học sinh nhưng năm 1973 (gần 30 năm sau) chính sách đó mới được thực hiện và từ năm 1997 luật về bữa ăn miễn phí trong trường học ở Thụy Điển mới được Nghị viện ban hành. [2]

Có thể không ít người nghĩ rằng, với điều kiện kinh tế như của Phần Lan hay Thụy Điển, việc cung cấp bữa ăn miễn phí cho học sinh không phải là điều khó. 

Học sinh Phần Lan được hỗ trợ bữa ăn trưa miễn phí. (Ảnh tác giả cung cấp)

Tuy nhiên, học sinh ở rất nhiều quốc gia giàu có hơn Phần Lan nhiều vẫn phải trả tiền cho bữa ăn ở trường.

Mặt khác, điều mà nhiều người chưa biết là bữa ăn miễn phí cho học sinh tiểu học và trung học cơ sở (peruskaoulu) đã có lịch sử ở Phần Lan hơn 100 năm.

Lần đầu tiên, bữa ăn miễn phí được cung cấp là vào năm 1837 ở một trường học dành cho nữ sinh ở thành phố Porvoo cách Helsinki 50km. 

Năm 1851, trường học dành cho trẻ em trai ở thành phố này cũng cung cấp bữa ăn miễn phí cho học sinh. Những năm sau đó, nhiều trường học ở các địa phương khác cũng cung cấp bữa ăn trưa miễn phí. 

Đặc biệt là vào năm 1943, mặc dù đang trong chiến tranh Thế giới thứ 2, nhưng Nghị viện Phần Lan đã thông qua luật về bữa ăn miễn phí trong trường học nhân dân (trường công) ở nước này.

Như vậy, Phần Lan là quốc gia đầu tiên trên thế giới có luật về vấn đề này. 

Đến năm 1977, tất cả trường cơ sở (lớp 1-9) trong cả nước đều có bữa ăn miễn phí cho học sinh. Cũng từ năm 1977 các trường lukio (lớp 10-12) bắt đầu cung cấp bữa ăn miễn phí cho học sinh. 

Bữa ăn miễn phí ban đầu mới chỉ là puuro (cháo hạt lúa mì xay), súp khoai tây, nhưng từ những năm 1950 trở đi đã có thêm: cơm, cháo tấm, súp đậu, thịt, phomat, bánh mì và một số thực phẩm khác. 

Ngày nay bữa ăn đã được tăng thêm về chất và luôn đảm bảo nóng. Ở một số địa phương thực đơn của bữa ăn còn được thông tin trên báo địa phương để phụ huynh cũng được biết. 

Từ năm 1998, học sinh các trường trung học nghề (ammattikoulu) trong cả nước cũng được cung cấp bữa ăn trưa không phải trả tiền. 

Theo mô hình của Phần Lan từ tháng 8/2014, Chính phủ Anh đã quyết định cung cấp bữa ăn miễn phí cho trẻ em từ 4-7 tuổi của tất cả các trường công lập ở Anh. 

Còn trước đó chỉ có những trẻ em từ các gia đình có thu nhập thấp (dưới 16.190 bảng Anh) mới được ăn trưa miễn phí ở trường.

Còn ở Scotland, từ tháng 1/2015 tất cả trẻ em từ lớp 1 - lớp 3 mới được cung cấp bữa ăn miễn phí.

Theo Giáo dục Việt Nam