Dưa hấu xếp hàng chờ... thối

Hàng trăm xe tải chở dưa sangTrung Quốc bán đang bị ách tắc tại cửa khẩu Tân Thanh (Lạng Sơn). Bị ép giá,không ít xe dưa phải bán với giá 1 ngàn đồng/kg...

15 giờ chiều. Cả trăm chiếcxe tải chở hàng nông sản, trong đó đa phần là xe chở dưa hấu từ miền Trungra đậu ken đặc bãi xe hàng khu cửa khẩu Tân Thanh chờ làm thủ tục sang TrungQuốc “đổ” hàng. Trước khi tìm được một chỗ tại đây, những chiếc xe này đãphải xếp hàng rồi ì ạch bò từng mét đường, ít nhất cũng phải mất nửa ngàytrời.

Ách tắc dài dài...

Anh Bùi Quang Vinh - lái xetải biển kiểm soát 73L-2087 cho biết: “Tôi chở dưa cho chủ hàng từ QuảngBình ra đây lúc 2 giờ sáng. Chen mãi mới vào được bãi. May ra sáng mai mớicó thể đưa hàng sang bên kia. Đó là người ta nói vậy, còn thực tế thì khôngbiết đến bao giờ xe mới có thể tiếp tục lăn bánh”.

Bên ngoài bãi xe, cả trămchiếc xe tải khác đang nối đuôi nhau thành một hàng dài vài km trên đườngNhánh Nam. Hầu hết xe đã tắt máy. Các bác tài người thì nằm gục trên vô-lăngngáp ngắn ngáp dài, kẻ mắc võng dưới gầm xe nằm ngủ.

Nhiều lái xe ngồi vạ vật trênvỉa hè, thi thoảng lại có một nhóm 4 - 5 người đang “đánh tá lả” để giếtthời gian. Lái xe tải biển số 77H-0056 than thở: “Tôi đến đây lúc 11 giờtrưa nhưng từ đó đến giờ chưa nhích lên được mét đường nào cả. Chẳng biếtđến bao giờ mới có thể vào được bến”.

Dòng xe ngày càng dài khi cóthêm những chiếc xe mới tiếp tục xếp vào hàng, nối đuôi chờ. Trên mỗi thùngxe là vài chục tấn dưa hấu đã được bà con nông dân hái từ trước đó nhiềungày.

Ông Đỗ Minh Định - Phó banquản lý khu cửa khẩu Tân Thanh - cho biết, tình trạng ách tắc dưa hấu tạiđây đã diễn ra từ những ngày tháng 2 và dự báo sẽ còn tiếp diễn đến hết mùathu hoạch dưa, khoảng cuối tháng 3. “Mỗi ngày lực lượng hải quan cửa khẩulàm việc cật lực cũng chỉ có thể thông quan cho trên dưới 150 xe.

Tuy nhiên, mỗi ngày có vàitrăm xe dưa từ các tỉnh thành ùn ùn đổ về đây, thậm chí ngày cao điểm lêntới 500 xe. Vì vậy, chuyện ách tắc xảy ra là điều dễ hiểu. Có những xe khiđã lên đến đây rồi nhưng phải chờ mất 2 - 3 ngày mới đưa được hàng sang bênđó”, ông Định nói.

Buôn ngược

Nếu như trên đường Nhánh Nam,hàng trăm xe tải đang sốt ruột đợi đến lượt mình vào bến và lăn bánh sangchợ Pò Chài (Trung Quốc) thì trên đường Nhánh Bắc, thi thoảng có những chiếcxe tải từ phía Trung Quốc chạy về. Điều đáng nói là, không khó để chúng tôicó thể nhận ra, trên nhiều chiếc xe chạy trên đường Nhánh Bắc vẫn còn mộtlượng dưa đáng kể, thậm chí có những xe còn “nguyên đai nguyên kiện”.

Những quả dưa này, anh Hiền mua lại với giá 1 ngàn đồng/kg (Ảnh: Q.D.)

“Đó là hàng ế. Thương nhânTrung Quốc không mua hoặc trả giá quá rẻ nên chủ hàng đem trở lại tiêu thụtrong nước”, một anh xe ôm đứng chờ khách ở đường Nhánh Bắc nói với chúngtôi. Và, con đường Nhánh Bắc, từ nhiều năm nay đã trở thành nơi buôn bán dưamà các bác tài của ta trở ngược từ chợ Pà Chài đem về. Cũng từ lâu, tại đâyhình thành một đội ngũ thương nhân “buôn ngược”, chuyên mua dưa hạ giá bênkia biên giới về bán lại cho các chủ hàng dưới xuôi tiêu thụ tại thị trườngtrong nước.

Buổi chiều hôm ấy, có mặt tạiđây, chúng tôi chứng kiến cảnh mua bán khá tấp nập. Dưa chất đống hai bênvỉa hè. Cạnh đó là những chiếc xe tải cỡ bự đang ăn hàng. Thương nhân “buônngược” Nguyễn Văn Hiền (quê Bắc Giang) nói: “Hôm nay dưa ngược về ít hơn. Cảngày tôi mới gom được 25 tấn. Mấy hôm trước, cả dãy đường này chất đầy dưa,chờ bốc lên xe chở về các tỉnh tiêu thụ. Khi đó, có hôm một mình tôi đã chơitới cả trăm tấn rồi”.

Anh Hiền hiện có 10 người làmthuê. Anh cùng với 5 người ở nhà, tìm mối tiêu thụ. Vợ anh cùng 5 người khácsang tận Pò Chài mua dưa từ các chủ hàng chở sang nhưng bị chê, trả giá chỉ1 ngàn đồng/kg.

“Chính vì bị ách tắc nơi cửakhẩu, khi xe sang được bên kia, dưa xấu đi nhiều lắm. Gần như xe nào cũng códưa bị loại, ít nhất là 10%, nhiều thì trên nửa xe, và cũng không ít trườnghợp là nguyên cả xe. Tính ra, chủ hàng lỗ nặng. Tôi được biết, họ mua dưatại ruộng của nông dân giá đã 3 ngàn đồng/kg, cước vận chuyển 1 ngàn đồng/kgnữa, dưa bị chê thì coi như chỉ vớt vát được tiền thuê xe mà thôi”, anh Hiềnnói.

Theo anh Hiền, nhiều chủ hàngđã nuốt quả đắng khi bạn hàng chỉ tốc bạt phủ thùng xe lên, là chê õng chêẹo rồi, chỉ chấp nhận mua với giá rẻ như cho.

Dưa mua về, Hiền cho ngườilàm công phân loại. Quả nào còn nguyên, trông “ngon ngon” thì bán cho thươnglái đem về các tỉnh. “Những quả bị thải loại lần cuối gồm: bị dập, mất cuống,bị chấm... thì bán lại hoặc cho mấy bà đi chợ. Họ cắt, gọt chỗ hỏng rồi raobán chỉ với giá 1 - 2 ngàn đồng/quả”, anh này nói.

Xuất khẩu theo kiểu chợquê

Vạ vật đợi chờ (ảnh trái) và xe nối đuôi nhau trên đường (Ảnh: Q.D.)

“Nhìn những chiếc xe dưa bịách tắc, các chủ hàng bị ép giá tôi lấy làm xót xa lắm. Đáng buồn là chuyệnkhông hay này vẫn cứ lặp lại qua các năm”, ông Đỗ Minh Định tâm sự.

Nguyên nhân, theo ông Định làdo năng lực thông quan có hạn trong khi các thương nhân trong nước cứ điềuxe ùn ùn chở hàng lên cửa khẩu.

“Trước khi gom hàng đem lênđây, các chủ hàng chưa hề ký kết hợp đồng với các đối tác bên phía TrungQuốc. Họ đem dưa sang chợ Pò Chài bày bán giống y như bà con ta mang con gà,cân gạo ra chợ bày bán, may thì đắt hàng, gặp vận đen thì ế, rất bấp bênh”,ông Định nói.

Ban quản lý cửa khẩu TânThanh năm nào cũng khuyến cáo các chủ hàng trong nước nên chủ động chia sẻthông tin cho nhau, đưa hàng lên vừa phải thì sẽ không xảy ra ách tắc, épgiá.

Tuy nhiên, các thương nhânvẫn mạnh ai nấy làm, chưa có sự liên kết với nhau. “Chúng tôi kiến nghị bộngành và hiệp hội liên quan nhanh chóng tập hợp các thương nhân, tổ chứcđiều phối tốt việc bán hàng cho đối tác nước bạn, chỉ đưa hàng lên cửa khẩukhi đã nắm chắc trong tay hợp đồng kinh tế. Chỉ có làm được như vậy, ách tắc,ép giá mới không còn diễn ra nữa”, ông Định nói.

Theo Quang Duẩn