Ông Lê Quang Lân - phó vụ trưởng Vụ Chính sáchthương mại đa biên (Bộ Công thương) - cho biết:Hiệp định thương mại tự do ASEAN - Trung Quốc (ACFTA) bắt đầu thực thi từ năm2005. Mục tiêu của hiệp định là trong mười năm sẽ tạo ra khu vực thương mại tựdo, không thuế quan giữa các nước ASEAN - Trung Quốc.
Năm 2010 là một năm quantrọng với sáu nước ASEAN cũ là Singapore, Philippines, Malaysia, Indonesia, TháiLan và Brunei khi 90% dòng thuế sẽ giảm xuống mức 0-5%, trong đó chủ yếu là 0%.
Riêng VN từ năm 2010 cũng bắt đầu cắt giảm để đến năm 2015, 90% dòng thuế đốivới hàng Trung Quốc sẽ về 0-5%. Tuy thực hiện chậm hơn nhưng ta vẫn được hưởngđầy đủ ưu đãi của Trung Quốc như các nước ASEAN khác.
 |
| Ngành dệt may trong nước sẽ vất vả hơn khi thuế suất nhập khẩu cho hàng Trung Quốc giảm về 0-5%. Trong ảnh: may hàng xuất khẩu tại Xí nghiệp may Hiệp Bình Phước 4 - (Ảnh: T.V.N) |
Hàng Trung Quốc chưa được giảmthuế đã tràn ngập, hiệp định này sẽ mở ra những thách thức lớn hơn đòi hỏi doanhnghiệp VN cần nhanh chóng nhận thức và vào cuộc?
Phải nói thách thức khi cắt giảmthuế quan với hàng Trung Quốc là rất lớn, tuy nhiên VN cũng có cơ hội. Thực tếtrong chương trình thu hoạch sớm, mặc dù VN chưa giảm thuế mạnh cho Trung Quốcnhưng phía Trung Quốc đã giảm thuế trước cho hàng VN. Vì vậy, nhiều mặt hàngnông sản của VN đã xuất khẩu mạnh vào Trung Quốc thời gian gần đây.
|
Vì vậy, riêng những mặt hàng theo chương trình thu hoạchsớm VN lúc nào cũng xuất siêu. Chương trình đang mang lại nhiều lợi ích cho VNvì tất cả hàng nông sản xuất vào Trung Quốc đều cơ bản đã có thuế suất 0%. Từnăm 2004 đến nay, năm nào ta cũng xuất siêu. Riêng năm 2008 trong chương trìnhthu hoạch sớm, VN xuất khẩu sang Trung Quốc 365 triệu USD, nhập khẩu 131 triệuUSD.
Chúng ta cũng bước đầu xuất khẩuđược nhiều sản phẩm may mặc, giày dép, thiết bị sang Trung Quốc với tỉ trọngngày một tăng. Tôi xin nhấn mạnh doanh nghiệp của ta vẫn cần chủ động hơn nữa đểtận dụng ưu đãi của ACFTA trong các năm tới.
Nhưng từ năm 2010 VN sẽ phảibắt đầu giảm thuế cho hàng Trung Quốc?
Với VN, năm 2010 chưa phải làthời điểm quyết định vì những dòng thuế cao của ta sẽ chưa về mức 0-5%, mà chủyếu sẽ về mức 10-20%. Mức thuế như vậy thì việc bảo hộ vẫn mang tính hiệu quả.Trung Quốc và các nước ASEAN 6 hoàn thành giảm thuế xuống 0-5% đối với 90% dòngthuế vào năm 2010, nhưng với VN thực hiện chậm hơn năm năm. Lộ trình đến năm2015 VN sẽ cắt giảm thuế từ 0-5% và từ năm 2015 trở đi sẽ cắt giảm đến 0%. Cóhơn 8.000 dòng thuế như vậy sẽ phải cắt giảm. Các doanh nghiệp cần có sự chuẩnbị kỹ càng để có thể cạnh tranh hiệu quả.
Đáng chú ý, VN sẽ phải cắtgiảm thuế cho nhiều mặt hàng VN đang cạnh tranh vất vả và cũng là hàng thế mạnhcủa Trung Quốc như dệt may, giày da...?
Đúng vậy, Bộ Tài chính đã công bốlộ trình đến năm 2011. Một số nhóm mặt hàng cần bảo hộ nhất chúng ta đã đưa vàonhóm mặt hàng nhạy cảm cao, tức sẽ chỉ giảm thuế đến mức 50%. Với nhóm “nhạycảm”, lộ trình cắt giảm thuế cũng chậm hơn, đến năm 2015 mức thuế mới xuốngkhoảng 20% và sẽ tiếp tục giảm xuống 5% vào năm 2020. Các doanh nghiệp cần theodõi chặt chẽ lộ trình giảm thuế này.
Theo hiệp định, một số sản phẩmtrong lĩnh vực dệt may, hàng tiêu dùng, đồ chơi... sẽ cắt giảm về mức 0-5%. Nhưvậy, một số ngành sản xuất trong nước không có khả năng cạnh tranh sẽ phải cơcấu lại hoặc rút lui khỏi thị trường. Tuy nhiên, ở đây cũng phải nhìn ra cơ hộicho doanh nghiệp nước ta. Tỉ trọng nhập khẩu nguyên liệu sản xuất từ Trung Quốcrất lớn. Việc cắt giảm thuế sẽ giúp doanh nghiệp VN tiếp cận nguyên liệu dễ vàrẻ hơn, từ đó giúp hàng sản xuất trong nước cạnh tranh hơn.
Có một thực tế là nhiều hàng tiêudùng trong nước thường bị cạnh tranh do hàng giá rẻ, kém chất lượng của TrungQuốc bị thẩm lậu qua đường tiểu ngạch. Khi thuế giảm, mức chênh lệch giữa nộpthuế và đi theo tiểu ngạch không đáng kể thì hàng lậu sẽ giảm, người ta sẵn sàngđi theo chính ngạch, ta sẽ quản lý được mà lại giảm thiểu hàng nhập lậu. Hàng VNsẽ cạnh tranh bình đẳng hơn.
Thưa ông, gần đây một số nướcASEAN đề nghị hoãn thực hiện hiệp định thương mại tự do với Trung Quốc vì lohàng của Trung Quốc sẽ tràn ngập. VN đã nhận được và xử lý thông tin này chưa?
Chúng tôi chưa nhận được thôngtin chính thức nào từ phía Indonesia. Nhưng việc Indonesia yêu cầu hoãn hoặcgiãn tiến độ thực hiện cam kết giảm thuế do sức ép cạnh tranh quá khốc liệttrong một số nhóm hàng là có thể xảy ra.
Trong quá trình đàm phán, kịchbản này đã được đặt ra rồi ở hai khả năng. Thứ nhất, một nước khi chứng minhđược việc giảm thuế theo hiệp định khiến nhập khẩu một số mặt hàng tăng mạnh,gây tổn hại cho các doanh nghiệp trong nước thì được tiến hành biện pháp tự vệvà được tạm dừng nhập khẩu. Nếu đạt sự đồng thuận, họ có quyền tạm thời chưa cắtgiảm thuế trong vòng ba năm và có thể được kéo dài thêm một năm, tức tối đa bốnnăm. Khả năng thứ hai cao hơn, một quốc gia có quyền yêu cầu đàm phán lại lộtrình cắt giảm thuế. Điều đó hoàn toàn được phép trong hiệp định nhưng với điềukiện phải được sự đồng thuận chung, đặc biệt từ nước bị ảnh hưởng.
Trong điều kiện hàng TrungQuốc gây thiệt hại lớn cho VN, chúng ta có thể tự vệ hay yêu cầu đàm phán lạikhông, thưa ông?
Thông thường để tự vệ hay đàmphán lại thì cần sự trao đổi, đồng thuận. Các nước có thể tự vệ nhưng thườngphải theo ngành hàng chứ không thể cùng một lúc đưa ra một loạt sản phẩm. VNtrong quá trình thực hiện nếu có những ngành hàng nào gặp khó khăn thì ta cũngcó quyền yêu cầu được tự vệ hoặc điều chỉnh cam kết. Nhưng thật ra điều này cầncân nhắc, vì khi mình tự vệ thì họ cũng sẽ cân nhắc rút một số ưu đãi cho mình.
|
TheoCầm Văn Kình
