Lỗ nặng nhiều năm vẫn tồn tại
Nội dung đại biểu Quốc hội Nguyễn Văn Thuyết (đoàn Yên Bái) đưa ra gần như baotrùm các vấn đề mà nhiều đại biểu khác cùng hỏi về trường hợp Jestar PacificAirlines. Vì sao để doanh nghiệp này thua lỗ 14 năm, lỗ không phải nhỏ? Saokhông cho phá sản? Tiếp tục duy trì doanh nghiệp nếu vẫn lỗ thì xử lý thế nào?Tại sao doanh nghiệp lỗ mà lương lãnh đạo lại cao? Trách nhiệm của Bộ Tài chínhvà Bộ trưởng đến đâu?...
Theo báo cáo của Bộ Tài chính, Công ty Cổ phần Hàng không Jestar PacificAirlines được thành lập trên nền tảng là hãng Pacific Airlines trước đây. Chođến năm 2005, Pacific Airlines đã có 14 năm thua lỗ liên tục, mất khả năng thanhtoán (lỗ lũy kế 360 tỷ đồng, nợ không có khả năng thanh toán 340 tỷ đồng, âm vốn320 tỷ đồng).
Đáng lẽ có thể tuyên bố phá sản, nhưng Chính phủ muốn giữ lại làm hãng hàngkhông giá rẻ, để cạnh tranh với các doanh nghiệp hàng không khác và với chínhVietnam Airlines, Bộ trưởng Ninh giải thích.
Hơn nữa, phương án cho tồn tại cũng nhận được sự đồng tình của các bên liên quan.“Chúng tôi đã tính đến phương án cho phá sản, nhưng khi đặt vấn đề với nhà đầutư kể cả trong nước và nước ngoài, họ vẫn muốn tiếp tục cơ cấu lại doanh nghiệpđể tồn tại”, ông Ninh cho hay.
Cũng theo Bộ trưởng Bộ Tài chính, mục tiêu của Chính phủ lúc đó là muốn có thịtrường hàng không cạnh tranh. Pacific Airlines bản thân lúc đó cũng đã có thươnghiệu, đánh giá lại vẫn có thể tồn tại được, nên muốn cơ cấu tài chính lại doanhnghiệp, đặt trong tình trạng quản lý đặc biệt, giao Bộ Tài chính và sau này làSCIC tiến hành cổ phần hóa.
 |
| Công ty Cổ phần Hàng không Jestar Pacific Airlines được thành lập trên nền tảng là hãng Pacific Airlines trước đây |
Nhắc lại việc PacificAirlines kêu gọi thêm cổ đông chiến lược lúc đó, Bộ trưởng Ninh cho biết banđầu định bán cổ phần cho tập đoàn Temasek (Singapore), nhưng sau khi doanhnghiệp này rút lui thì Pacific Airlines đã quay sang đàm phán với hãngQantas (Australia).
“Đáng lẽ xác định giá trị bằng 0 đồng, nhưng lúc đó định giá lại là hơn 166triệu USD, Qantas chấp nhận, mua 30% đã góp vốn 45 triệu USD”, ông Ninh chobiết.
Sau đó hoạt động khá hơn nhưng vẫn lỗ, và đến năm 2008, trước các biến độngmạnh về giá xăng dầu trên thế giới, doanh nghiệp này chịu lỗ nặng. Thêm vàođó, thời điểm cuối năm 2008 đầu 2009, Jestar Pacific tiến hành mua bảo hiểmxăng dầu với giá cố định (tất cả các hãng hàng không thế giới đều làm), kývới giá trên 122 USD/thùng, thấp hơn giá thị trường lúc đó. Tuy nhiên sau đó,giá xăng xuống mạnh. Riêng nghiệp vụ này "thổi bay" của Jestar Pacific 30triệu USD.
Cũng theo Bộ trưởng Bộ Tài chính, dù doanh nghiệp này đang gặp rất nhiều khókhăn, tuy nhiên triển vọng của doanh nghiệp thì vẫn còn.
Nếu không vì “vụ” xăng dầu thì Jestar Pacific đã có lúc kinh doanh có lãi.Từ chỗ không có chiếc máy bay nào thì nay Jestar Pacific có 6 máy bay, thịphần chiếm 20%, đạt khoảng 2 triệu lượt khách/năm, và còn khả năng pháttriển. “Giả dụ bán Jestar Pacific, vẫn nhiều người muốn mua. Sổ sách là nhưvậy nhưng khả năng phát triển là có”, Bộ trưởng Ninh nói.
Về trách nhiệm của Bộ Tài chính trong việc để doanh nghiệp có vốn Nhà nướclàm ăn thua lỗ kéo dài, Bộ trưởng Ninh cho biết, Jestar Pacific hoạt độngtheo luật quốc tế, và một phần luật pháp của Australia, nên Bộ không canthiệp trực tiếp mà qua SCIC.
“Chúng tôi yêu cầu giảm chi phí tiền lương, giảm nhân sự nước ngoài và cảViệt Nam, giảm các khoản chi khác và còn đang xem xét tiếp tục giảm nữa.Tổng giám đốc cũng đã thay và cử người khác. Riêng bảo hiểm xăng dầu là lớnnhất, chúng tôi đang bàn với Qantas và họ hứa xem xét việc này. Đối tác nàycũng đang được đề nghị tiếp tục hỗ trợ vốn, tiếp tục hợp tác và đầu tư đểJestar Pacific này vượt qua giai đoạn khó khăn", Bộ trưởng nói.
Ông Ninh cũng lưy ý rằng nếu hướng đi sau này đưa Jestar Pacific thành tậpđoàn thì phải có cái nhìn dài hơi hơn. “Kinh doanh mấy tháng vừa rồi, khôngkể nợ cũ, là có lãi, nếu tiếp tục thì có thể phát triển được”, ông nói.
SCIC: Thoái vốn phải chờ “thời cơ”
Cũng liên quan đến trách nhiệm của Bộ Tài chính trong việc quản lý vốn, tàisản Nhà nước tại doanh nghiệp, đại biểu Lê Quốc Dung (đoàn Thái Bình) chorằng hiện nay SCIC nắm quá nhiều đầu mối không cần thiết, nên bỏ “nhỏ” nắm “lớn”,thoái vốn tại một số doanh nghiệp không cần thiết.
Về vấn đề này, Bộ trưởng Ninh cho biết, SCIC hiện quản lý phần vốn Nhà nướctại khoảng 900 doanh nghiệp, trong đó 87% doanh nghiệp không cần giữ vốn.Tuy nhiên, tỷ lệ vốn SCIC nắm giữ chỉ chiếm 1,8% tổng vốn Nhà nước tại cácdoanh nghiệp.
Đồng quan điểm với ông Dung, Bộ trưởng Tài chính cho rằng bán phần vốn tạidoanh nghiệp Nhà nước không cần thiết nắm là tốt, nhưng bán làm sao giữ đượcvốn Nhà nước đang là vấn đề Bộ Tài chính phải cân nhắc.
Theo ông Ninh, tiến trình cổ phần hóa hiện nay chậm chủ yếu do giai đoạn nàyphải tiến hành cổ phần hóa các tập đoàn, tổng công ty và ngân hàng lớn, việcxác định giá trị phức tạp. Ngoài ra, trong giai đoạn này việc bán cổ phầncho nhà đầu tư chiến lược cũng có khó khăn, hơn nữa thị trường chứng khoántrong năm qua cũng chưa khởi sắc…
Ở phần kết luận, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Kiên lưu ý Bộ Tài chínhcần chọn thời điểm thích hợp để cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước.
Nhanh hay chậm cũng là vấn đề, nhưng quan trọng là phải đảm bảo không thấtthoát vốn Nhà nước, đảm báo phần vốn được sử dụng hiệu quả và phát triển.Ông Kiên đề nghị phải đảm bảo đúng lộ trình, cơ bản hoàn thành cổ phần hóadoanh nghiệp Nhà nước trong năm 2010.
Phó chủ tịch Nguyễn Đức Kiên cũng yêu cầu Bộ Tài chính tiếp tục nghiên cứuhoàn chỉnh mô hình quản trị, cơ chế phân phối lợi nhuận trong doanh nghiệpNhà nước, đặc biệt là các tập đoàn, tổng công ty, trong đó có SCIC.
Theo Anh Quân
