Giấc mơ dang dở của doanh nhân Việt kiều Hồ Nhân

Thông tin ông Hồ Nhân, Tổng Giám đốc Nanogen qua đời ở tuổi 59, khiến cộng đồng các nhà khoa học, giới doanh nghiệp, đặc biệt những người sản xuất, kinh doanh lĩnh vực dược tiếc nuối.

Trên trang cá nhân, doanh nhân Nguyễn Thị Sơn - nhà sáng lập Sơn Kim Group, cũng là mẹ vợ ông, cho biết ông bị bệnh tim nhưng vẫn hăng say làm việc với nhiều hoài bão, nhiều mong muốn đóng góp cho xã hội.

Về nước khởi nghiệp

Tiến sĩ Hồ Nhân sinh năm 1966 ở Thủ Đức, TP.HCM nhưng lớn lên và học tập tại Mỹ. Ông là Tiến sĩ Công nghệ Sinh học của Đại học Arizona và có gần 20 năm nghiên cứu trong ngành công nghệ sinh học quốc tế.

Khát vọng đóng góp cho ngành y sinh học Việt Nam của ông thành hiện thực từ năm 1997, khi ông cùng bạn bè, cộng sự thành lập Công ty TNHH Thương mại Việt Cơ, tiền thân của Nanogen hiện nay.

Năm 2006, ông Hồ Nhân quyết định về Việt Nam sinh sống. Công ty CP Công nghệ sinh học Dược Nanogen được thành lập giữa thời điểm ngành công nghệ sinh học dược phẩm Việt Nam vẫn còn non trẻ, còn người sáng lập từng có phòng nghiên cứu ở Mỹ và kinh nghiệm làm tư vấn cho nhiều hãng dược lớn của Mỹ, Ấn Độ.

Nanogen đặt tại Khu Công nghệ cao TP.HCM, với định hướng phát triển lĩnh vực công nghệ cao ngay từ đầu. Công ty có vốn điều lệ ban đầu 200 tỷ đồng, trong đó ông Hồ Nhân góp 140 tỷ (nắm 70% cổ phần). Bà Nguyễn Thị Hồng Vân, vợ ông góp 50 tỷ đồng, giữ 25% cổ phần.

Công ty dưới sự chèo lái của ông Hồ Nhân gần 3 thập kỷ đã khẳng định năng lực, tầm nhìn vì mục tiêu để người bệnh Việt Nam tiếp cận thuốc chất lượng cao với chi phí hợp lý.

“Công nghệ tiên phong là trọng tâm trong mọi hoạt động. Chúng tôi tập trung sử dụng công nghệ sản xuất tiên tiến và đội ngũ nhà khoa học giàu kinh nghiệm, nỗ lực nghiên cứu phát triển các thuốc chất lượng cao với chi phí hợp lý cho người bệnh tại Việt Nam và trên thế giới. Chúng tôi cam kết tạo ra những thuốc đặc trị đến tay người tiêu dùng, vì một thế giới khỏe mạnh hơn”, thông điệp được ông Hồ Nhân chia sẻ tại Nanogen.

Với thông điệp và tầm nhìn của mình, Nanogen đã có nhiều thành tựu trong phát triển và sản xuất, thương mại hóa các liệu pháp sinh học hiệu quả, giá hợp lý, đặc biệt là sản phẩm sinh dược đặc trị.

Nổi bật là Pegnano ra đời năm 2010, được xem là sản phẩm tương tự sinh học (biosimilar) đầu tiên ở châu Á, chuyên điều trị viêm gan B mạn tính.

Hay một loạt các sản phẩm Nanokine (điều trị thiếu máu), Ficocyte, Pegcyte (hỗ trợ giảm bạch cầu) cùng nhiều sản phẩm đạt tiêu chuẩn quốc tế như WHO-GMP không chỉ phục vụ cho nội địa mà còn xuất khẩu đi nhiều nước.

Ông Nhân từng chia sẻ năm 2010, có một hãng dược phẩm Mỹ đặt vấn đề mua đứt công nghệ của Nanogen, hoặc mua 30% cổ phần với giá 30 triệu USD, nhưng ông từ chối. Bởi đã quyết định trở về làm thuốc chữa bệnh cho dân mình, tại sao lại bán công ty.

Những năm 2015-2016, các dược phẩm đặc trị viêm gan B và C của Nanogen đã chiếm trên 80% thị phần trong nước với giá bán chỉ bằng một nửa hoặc 1/3 so với sản phẩm tương đương được nhập khẩu. Ông Nhân và Nanogen đã góp phần khiến các công ty dược phẩm nước ngoài chấp nhận giảm giá thuốc đặc trị có tác dụng tương đương sản phẩm của mình.

Theo thông tin trên website của doanh nghiệp, hiện lĩnh vực chính của Nanogen là sản xuất nguyên liệu sinh học dược và thành phẩm thuốc tiêm đặc trị từ công nghệ DNA/protein tái tổ hợp. Doanh nghiệp có thế mạnh với các dòng sản phẩm đặc trị cho viêm gan B, viêm gan C, thiếu máu, ung thư,.. và không ngừng nghiên cứu, phát minh, thử nghiệm lâm sàng các dòng kháng thể dùng trong liệu pháp miễn dịch điều trị ung thư, vaccine, liệu pháp điều trị COVID-19,…

Công ty có 4 nhà máy và 1 trung tâm nghiên cứu, phát triển đặt tại TP.HCM và Lâm Đồng. Các sản phẩm dược của doanh nghiệp xuất khẩu đến 15 quốc gia.

Nanocovax: Giấc mộng dở dang

Khi đại dịch COVID-19 bùng phát tháng 1/2020, ông Hồ Nhân là người chủ trương đưa Nanogen bước vào cuộc đua nghiên cứu vaccine nội địa.

Đầu tháng 3/2020, Nanogen được Bộ Khoa học và Công nghệ giao nhiệm vụ nghiên cứu vaccine ngừa COVID-19 với tên gọi Nanocovax. Thời kỳ dịch bùng phát mạnh mẽ năm 2021, Nanocovax trở thành niềm hy vọng và kỳ vọng. Tất cả mọi sự chú ý đều tập trung vào dự án vaccine nội địa đầu tiên của Việt Nam này.

Dưới sự dẫn dắt, tiên phong của ông Hồ Nhân, Nanocovax đã có những bước tiến thần tốc, trở thành một trong những ứng viên vaccine Việt Nam đầu tiên thử nghiệm lâm sàng.

Tháng 12/2020, Nanocovax là ứng viên vaccine COVID-19 đầu tiên của Việt Nam vào giai đoạn thử nghiệm lâm sàng trên người.

Liên tiếp 2 giai đoạn thử nghiệm đều được Hội đồng đạo đức trong nghiên cứu y sinh học quốc gia đánh giá thành công về tính an toàn và khả năng sinh miễn dịch. Giai đoạn 3 thử nghiệm của Nanocovax khởi động tháng 6/2021, với quy mô lên đến 13.000 người.

Với những kết quả khả quan về tính an toàn và sinh miễn dịch, cũng giữa năm 2021, Nanogen đã nộp hồ sơ xin cấp phép sử dụng khẩn cấp (EUA) cho Nanocovax. Tuy nhiên, giấc mơ của ông Hồ Nhân và nhiều người về vaccine COVID-19 do Việt Nam nghiên cứu, sản xuất đã không được như kỳ vọng.

Tháng 9/2021, Hội đồng đạo đức và Hội đồng tư vấn cấp giấy đăng ký thuốc của Bộ Y tế, kết luận dữ liệu chưa đủ để phê duyệt khẩn cấp Nanocovax. Lý do chính là do thiếu dữ liệu thuyết phục về hiệu quả bảo vệ thực tế của vaccine này.

Viết về người con rể mất ở tuổi còn nhiều hoài bão, khát khao cống hiến, doanh nhân Nguyễn Thị Sơn ngậm ngùi: "Mẹ biết con là chàng trai có nhiều hoài bão trong sự nghiệp, có nhiều mong muốn đóng góp cho xã hội, và con đã chứng minh con làm được. Ngày ấy bao nhiêu người bạn của mẹ đã đến nhà máy của con xin tiêm thử nghiệm vaccine Nanocovax. Thôi con ạ, không thành danh nhưng con đã thành nhân".

Ông Hồ Nhân không chỉ nổi tiếng trong việc sáng lập, dẫn dắt xuyên suốt Nanogen từ khi thành lập, mà còn là con rể của gia tộc Sơn Kim kinh doanh nổi tiếng ở nhiều lĩnh vực, từ bất động sản đến bán lẻ và quản lý nhiều thương hiệu quốc tế tại thị trường Việt Nam.

Theo thông tin công bố gần nhất vào năm 2022, ông Hồ Nhân sở hữu khối tài sản tương đương 3.000 tỷ đồng, nhờ nắm giữ 60% cổ phần của Nanogen. Vợ ông, bà Nguyễn Thị Hồng Vân, con trưởng trong gia tộc Sơn Kim, nắm giữ 14,6% vốn của Nanogen, tương đương khoảng 744 tỷ đồng.

Ngoài công nghệ sinh học, ông Hồ Nhân còn tham gia vào các hoạt động đầu tư và tài chính. Khi còn sinh sống tại Mỹ, ông cũng từng tham gia nhiều thương vụ mua bán - sáp nhập các công ty dược phẩm, thiết bị y tế và bệnh viện.

Chân dung doanh nhân Hồ Nhân - cựu CEO Nanogen, con rể gia tộc Sơn Kim vừa qua đờiDoanh nhân Hồ Nhân, người đứng sau vaccine Nanocovax và là con rể gia tộc Sơn Kim, vừa qua đời đột ngột.